ΠΟΙΟΣ Ο ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΤΟΥ ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑ

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Ο φιλόσοφος, πολιτικός και καθηγητής Ρομπέρτο Μονγκαμπέϊρα Ουνγκέρ, 67 ετών, είναι ίσως στην εποχή μας ο σκληρότερος εχθρός του φιλελευθερισμού και της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.

Γεννημένος στο Ρίο ντε Τζανέϊρο και καθηγητής στην Νομική Σχολή του Χάρβαρντ, ο Ρομπέρτο Ουνγκέρ χρημάτισε επίσης επί ένα έτος υπουργός Στρατηγικών Υποθέσεων στην σοσιαλιστική κυβέρνηση του Ινάσιο Λούλα. Μέγας θεωρητικός του «ριζοσπαστικού πραγματισμού», ο επηρεασμένος από τους Έγελο, Μπέργκσον και εν μέρει Νίτσε Βραζιλιάνος φιλόσοφος και πολιτικός απορρίπτει την θεωρία των φυσικών δικαιωμάτων του ατόμου και δεν αποδέχεται την ύπαρξη προκατασκευασμένων θεσμών τους οποίους οι κοινωνίες θα πρέπει να αποδέχονται. Στους θεσμούς αυτούς πρέπει να προβάλλεται αντίσταση, πρεσβεύει ο Ρομπέρτο Ουνγκέρ, και υποδεικνύει την λύση της «συνδυασμένης δημοκρατίας», στην οποία ένα ισχυρό κράτος θα εφαρμόζει αποκεντρωτικές πολιτικές που θα υποβάλλει στην έγκριση των πολιτών.

Το πώς, είναι μια άλλη ιστορία.

Στο πλαίσιο της θεωρήσεως αυτής, ο Βραζιλιάνος καθηγητής απορρίπτει συλλήβδην τους Έλληνες προσωκρατικούς φιλόσοφους και βέβαια τους κορυφαίους φιλελεύθερους στοχαστές του Διαφωτισμού. Θεωρεί ότι ο Διαφωτισμός άνοιξε τον δρόμο στο φιλελεύθερο πνεύμα και την διάχυσή του και άρα δημιούργησε τις προϋποθέσεις «αλλοτριώσεως» του ανθρώπου από θεσμούς που σήμερα τον καταδυναστεύουν. Αυτοί δε οι θεσμοί είναι η οικονομία της αγοράς και η κοινοβουλευτική δημοκρατία, που κατά την αντίληψή του θα πρέπει να ανατραπούν μέσω μιας διαδικασίας που αποκαλεί «επαναστατικό πραγματισμό».

Στην βάση της λογικής αυτής, ο καθηγητής Ρομπέρτο Ουνγκέρ πιστεύει ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει την αφετηρία για την διάλυση της Ευρώπης, γεγονός που θα σηματοδοτούσε και μία παγκόσμια αναταραχή, ευνοϊκή προς τις εναλλακτικές του προτάσεις για μια «ενδυναμωμένη δημοκρατία».

Σε συνέντευξή του στο «ΒηMagazino», αναφερόμενος στην ελληνική περίπτωση, είπε, μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα έχει δύο δρόμους. Μία επιλογή είναι να φύγει από την ευρωζώνη και την ΕΕ, ώστε να ταρακουνηθεί και να επιστρέψει αργότερα υπό διαφορετικές συνθήκες. Αν η Ελλάδα επέλεγε την έξοδο, όχι μόνο θα απελευθερωνόταν από τον ασφυκτικό κλοιό της συναλλαγματικής ισοτιμίας και τους κανονιστικούς περιορισμούς, αλλά ταυτόχρονα θα βρισκόταν σε ένα αναγκαστικό σοκ να ανακαλύψει το δικό της μονοπάτι. Όσο λοιπόν η Ελλάδα παραμένει στην ευρωπαϊκή φωλιά είναι σαν να ομολογεί στον εαυτό της ότι δεν μπορεί να χαράξει τον δικό της δρόμο. Η άλλη επιλογή είναι να παραμείνει στην ΕΕ, αλλά να επαναστατήσει σε συμμαχία με τις υπόλοιπες περιφερειακές και νότιες χώρες, ώστε να πετύχει την αλλαγή πλεύσης της Ένωσης».

Προσθέτει δε στην συνέχεια: «Κατ΄ αρχάς, απαιτείται κινητοποίηση των εθνικών πόρων, κάτι που θα συμβεί μόνον αν η Ελλάδα εγκαταλείψει την ΕΕ και την ευρωζώνη. Τότε θα γίνει ξεκάθαρο ότι οι Έλληνες πρέπει να βασιστούν στις δικές τους δυνάμεις. Μέσα από μια εθνική κρίση θα κληθούν στην ουσία να δημιουργήσουν μία οικονομία «πολέμου» χωρίς πόλεμο, με υψηλά επίπεδα εθνικής αποταμίευσης για βιώσιμες παραγωγικές επενδύσεις και συνδυασμένη υψηλή φορολόγηση. Απαραίτητη, επίσης, προϋπόθεση είναι η εκπαίδευση: η προώθηση ενός επαναστατικού εκπαιδευτικού συστήματος, από το δημοτικό μέχρι τις μεταπτυχιακές σπουδές, το οποίο, από την μια, θα εστιάζει στην επίλυση προβλημάτων και θα προσανατολίζεται σε μεθόδους που αξιοποιούν επιλεκτικά την πληροφορία ως εργαλείο αναλυτικής ικανότητας και, από την άλλη, θα προκρίνει την εμβάθυνση από την εγκυκλοπαιδική ρηχότητα. Τέλος, η δημιουργία ενός ικανού κράτους, η αποϊδιωτικοποίησή του, η απαγκίστρωσή του από τους πλουτοκράτες και από το καρτέλ των πολιτικών κομμάτων, ώστε να μετατραπεί σε εργαλείο μιας νέας εθνικής προσπάθειας».

Από αυτά που προηγούνται, αλλά και από την υπόλοιπη συνέντευξη του Ρομπέρτο Ουνγκέρ, το γενικότερο συμπέρασμα που προκύπτει είναι αυτό της γέννησης του «νεοκομμουνισμού», ήτοι ενός κομμουνισμού με ελαφρώς αλλαγμένο ιδεολογικό περίβλημα. Ιδιαίτερα, ο Βραζιλιάνος καθηγητής προσποιείται ότι απαρνείται τον Κάρολο Μαρξ, αλλά στην ουσία ενσωματώνει στην θεωρία του κάποια ψήγματα φιλελευθερισμού –χωρίς όμως στην ουσία να αλλάζει τίποτα. Έτσι, από πρακτικής πλευράς, πιστεύει στην κρατική εξουσία και την θέλει περιχαρακωμένη στα στενά εθνικά πλαίσια, γιατί με τον τρόπο αυτόν θα είναι λιγότερο ευάλωτη στις δημοκρατικές πιέσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας, κάποιοι σύμβουλοι του κ. Αλέξη Τσίπρα τού έχουν μεταφέρει τις θέσεις και απόψεις Ουνγκέρ, από τις οποίες βέβαια ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναμασά όποιες τον βολεύουν καλύτερα.

Από την άλλη πλευρά, είναι πλέον εντυπωσιακή και αποκρουστική η διάχυση ολοκληρωτικών ιδεών και αντιλήψεων στον ελληνικό πνευματικό χώρο, ο οποίος σχεδόν αδιαμαρτύρητα δέχεται και τις γνωστές κοινοβουλευτικές χυδαιότητες. Στην ουσία, λοιπόν, νεοκομμουνισμός και νεοφασισμος πάνε χέρι-χέρι και είναι πολύ πιθανόν το αύριο της χώρας να μην είναι τίποτε περισσότερο από ένας ψυχρός μαυροπίνακας.