του Λάμπρου Γ .Ροϊλού*
Ο όρος «από μηχανής θεός» (λατινικά «Deus ex machina») χρησιμοποιείται στην σύγχρονη εποχή γενικά για να περιγράψει ένα γεγονός, πρόσωπο ή αντικείμενο που εμφανίζεται απρόοπτα στο προσκήνιο και δίνει λύση σε μια δύσκολη κατάσταση.
Ο όρος προέρχεται από την αρχαία Ελληνική τραγωδία. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Αισχύλο και κυρίως από τον Ευριπίδη καθώς και μετά, σατυρικά, από τον Αριστοφάνη. Επίσης αργότερα από τον Σαίξπηρ κ.α.
Κατά την κορύφωση του δράματος όταν τα προβλήματα και οι συγκρούσεις που βίωναν τα πρόσωπα του έργου οδηγούσαν σε αδιέξοδο, εμφανιζόταν αναπάντεχα στη σκηνή με τη βοήθεια κάποιου μηχανισμού (συνήθως γερανού) από ψηλά, με τρόπο δηλαδή που να ξεχωρίζει από τα θνητά πρόσωπα του έργου, ηθοποιός υποδυόμενος κάποιο θεϊκό πρόσωπο, το οποίο παρενέβαινε για να δώσει λύση. Αυτό έδινε την δυνατότητα στον τραγωδό να αυξήσει την ένταση και το ενδιαφέρον του θεατή περιπλέκοντας το σενάριο και δημιουργώντας για τους ήρωες μια τόσο δύσκολη κατάσταση που φαινόταν αδύνατον να την ανταπεξέλθουν. Στο κρίσιμο σημείο εμφανιζόταν η σωτηρία και η ανακούφιση του κοινού με τον «από μηχανής θεό».
Ο αρχικός σκοπός του Τσίπρα.
Σε προηγούμενο άρθρο μου («Κασσελάκης ο ΑντιΤσίπρας») εκτιμούσα ότι ο κ. Τσίπρας μετά την διπλή εκλογική ήττα και παραίτηση του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, αν ήθελε να έχει το πάνω χέρι ακόμα στο κόμμα του θα έπρεπε να βρει ένα Αντι-Τσίπρα αρχηγό γι’αυτό τον σκοπό, πρόθυμο να παίξει το ρόλο του συνεργάτη του.
Βρήκε λοιπόν έναν με τα κύρια δημοφιλή χαρακτηριστικά του ίδιου, αλλά και κάποια από αυτά σε βελτιωμένη μορφή. Έτσι λοιπόν προέκυψε ο κύριος Κασσελάκης. Ένας 35άρης με ελκυστική μαγνητική στα πλήθη εμφάνιση, με ισχυρή προσωπικότητα και βροντερή φωνή. Μάλιστα με κάποια άλλα βελτιωμένα συγκριτικά με εκείνον στοιχεία: Με ένα επιτυχημένο επιχειρηματικό προφίλ. Που μιλάει άπταιστα Αγγλικά. Που δημόσια φοράει γραβάτα. Με σοβαροφανή εκφορά του λόγου χωρίς υβριστικές αναφορές προς τους πολιτικούς του αντιπάλους. Που είναι γκέι ώστε να προσελκύει μία επιπλέον σημαντική κοινωνική ομάδα ανδρών και γυναικών. Έτσι ώστε να είναι πιο προσιτός στον κεντρώο χώρο, στον οποίο κυρίως θα στοχεύει ο Τσίπρας για να ανακάμψει το κόμμα του. Επιπροσθέτως χωρίς πολιτικό παρελθόν, να εμφανίζεται τώρα αγνός και άφθαρτος.
Έτσι ο κ. Τσίπρας τον επισκέφτηκε στην Αμερική και τον έβαλε υποψήφιο στο Επικρατείας.
Εμφυτευμένος λοιπόν ως φαίνεται από τον Τσίπρα, ο Κασσελάκης τον ξεφόρτωσε από κάποια βαρίδια στο κόμμα από τα οποία δεν θα μπορούσε ο Τσίπρας να απαλλαγεί π.χ. κα Αχτσιόγλου και κ. Τσακαλώτο τους οποίους επίσης κατακρίνει και με την επιστολή του. Αυτούς ενδεχομένως να θεωρεί ότι τον υπονόμευσαν στο παρελθόν σύμφωνα και με δήλωση του κ. Πολάκη κατά το τρέχον συνέδριο.
Πιστεύει κανείς ότι πριν κλείσει τα 50 του ο Τσίπρας θα αποσυρόταν από την πολιτική; Και από την προεδρία ενός κόμματος αξιωματικής αντιπολίτευσης με το οποίο έχει κυβερνήσει στο παρελθόν;
Προέβλεπα λοιπόν σε εκείνο το άρθρο ότι μετά την επικράτηση Κασσελάκη ο Τσίπρας κάποια στιγμή θα εμφανιστεί ως από «μηχανής Θεός/σωτήρας» για να εξασφαλίσει την ενότητα του κόμματος και να αποτελέσει ένα ακτύπητο ντουέτο με τον «διάδοχο» του.
Αυτό βέβαια θα είναι συνεπές και με την Συριζαϊκή αρχή του «δημιουργώ το πρόβλημα, βρίσκω την λύση, εμφανιζόμενος στο τέλος σαν σωτήρας». Πάμπολα τα παραδείγματα επί διακυβέρνησης του. (Παρ’ολίγον πολιτικό και μετά αθλητικό Grexit, και άλλες πολλές κυβιστήσεις).
Εκτιμώ ότι η πρόκληση με την επιστολή του κυρίου Τσίπρα για νέα εκλογή αρχηγού από την βάση έγινε εκ του ασφαλούς, με την βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή άλλη προσωπικότητα να αντιπαραβληθεί με τον Κασσελάκη και θεωρώντας βέβαιη την επανεκλογή του. (Το ίδιο θα πιστεύουν ακόμη και οι διαφωνούντες με τον τελευταίο, προσπαθώντας να αναβάλουν τις εσωκομματικές εκλογές, μήπως και μπορέσουν να του χρεώσουν την αποτυχία στις Ευρωεκλογές). Οι πιο επικίνδυνοι Αχτσιόγλου και Τσακαλώτος ήδη αποχώρησαν και έγιναν η "Νέα Αριστερά" .Οι κ.κ. Φάμελος και Τεμπονέρας αρνήθηκαν να θέσουν υποψηφιότητα.
Μάλιστα ο Τσίπρας επιπλήττει τον Κασσελάκη γιατί θέτει "ερωτήματα" για την μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ ενώ χρειάζονται όπως λέει "απαντήσεις ", δηλαδή θέσεις γι’αυτή τη μετάλλαξη. Αν μάλιστα ο Τσίπρας δεν ήθελε και αυτός την μετάλλαξη δεν θα είχε κάνει όλα αυτά.
Από την άλλη θεωρεί ότι ο νέος αρχηγός καβάλησε το καλάμι και ότι έβαλε το κάρο μπροστά από το άλογο, όταν αναφέρει για "φαινόμενα ναρκισσισμού" και "παραβίαση της συλλογικότητας".
Οι λόγοι και ο στόχος της παρέμβασης Τσίπρα.
Θέλει επομένως με την παρέμβαση του αφενός : (α) Να διασφαλίσει την ενότητα του κόμματος. (β) Να ενισχύσει την θέση του Κασσελάκη έναντι αυτών που αντιδρούν σε αυτόν και στην μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και (γ) να "μαζέψει" τον ίδιο τον Κασσελάκη.
Η κα Γεροβασίλη στο σενάριο αυτό εκτιμώ ότι θα παίζει τον ρόλο του πρόθυμου κομπάρσου, γιατί χωρίς αντίπαλο εσωκομματικές εκλογές για αρχηγό δεν θα μπορούσαν να γίνουν. Υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είχε μέλλον με αρχηγό την κα Γεροβασίλη; Ούτε η ίδια δεν θα το πιστεύει.
Θεωρώ ότι δεν θέλει να παρεκκλίνει από τον αρχικό του στόχο της ουσιαστικής δυαρχίας στο κόμμα, όπου ο ένας θα συμπληρώνει τα στοιχεία στο προφίλ του άλλου, σαν ένα (αν όχι ακτύπητο αλλά) αποτελεσματικό δίδυμο με κάποια μετάλλαξη του κόμματος προς το κέντρο. Κάτι σαν την δυάδα (του σκληρού αλλά κυρίαρχου) Πούτιν και του (διαλακτικότερου) Μεντβέντεφ, που εναλλάξ υπηρετούσαν σαν πρόεδρος και πρωθυπουργός (αντιπρόεδρος) στην Ρωσική Ομοσπονδία.
Μετά την επανεκλογή Κασσελάκη από την βάση εκόντες/άκοντες οι λοιποί Συριζαίοι σύντροφοι το πιθανότερο είναι να βάλουν την ουρά κάτω από τα σκέλια και να αποδεχθούν την νέα κατάσταση.
Με ένα όμως κόμμα που ξεκίνησε από το 5% με συρραφές πολιτικών δυνάμεων/προσώπων και με μεγάλες εσωτερικές ιδεολογικές και μη αντιθέσεις, δοκιμαζόμενο από τις ήττες, τις πρόσφατες εξελίξεις και προσωπικές σκληρές αντιπαραθέσεις, ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις αν θα διατηρηθεί ή θα διαλυθεί στα εξ’ ων συνετέθη.
Άλλωστε ο ίδιος ο Τσίπρας τονίζει στην επιστολή του: "Αν συνεχίσουμε έτσι οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στο κενό".
*συντ. δικηγόρος παρ’Αρείω Πάγω, συγγραφέας, ερευνητής
