του Νουριέλ Ρουμπίνι*
Έχουμε μπει σε μια περίοδο εντεινόμενων γεωπολιτικών αντιπαλοτήτων και συγκρούσεων. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι τώρα στον τρίτο χρόνο. Η σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς θα μπορούσε να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλεμο. Και ο εντεινόμενος ψυχρός πόλεμος μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας μπορεί ακόμη να γίνει θερμός για την Ταϊβάν κάποια στιγμή αυτή τη δεκαετία.
Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον Νοέμβριο, ο κόσμος θα αποσταθεροποιηθεί ακόμα περισσότερο. Και όμως, αυτοί οι κίνδυνοι είχαν μόνο περιορισμένη επίδραση στις οικονομίες και τις αγορές μέχρι στιγμής. Μπορεί αυτό να αλλάξει σύντομα;
Ενώ ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας παραμένει τόσο βάναυσος όσο ποτέ, οι παγκόσμιες επιπτώσεις του είναι πιθανό να είναι πιο μέτριες. Ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς είχε επίσης περιορισμένη περιφερειακή και παγκόσμια οικονομική επίδραση μέχρι στιγμής. Η οικονομική ζημιά στη Γάζα, προφανώς, είναι ακόμα πιο σοβαρή. Ωστόσο, εάν η σύγκρουση παραμείνει περιορισμένη στις τρέχουσες γραμμές της, ο παγκόσμιος οικονομικός αντίκτυπος και ο αντίκτυπος στην αγορά θα παραμείνουν επίσης περιορισμένοι.
Ο μεγαλύτερος γεωπολιτικός κίνδυνος για την ανάπτυξη και τις αγορές είναι οι εκλογές στις ΗΠΑ. Ο μεγαλύτερος τρόπος με τον οποίο μια δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ θα επηρεάσει τις αγορές είναι μέσω των οικονομικών πολιτικών της. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πολιτικές προστατευτισμού των ΗΠΑ θα γίνουν πιο αυστηρές. Ο Τραμπ έχει ήδη πει ότι θα επιβάλει δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ (ο μέσος δασμός επί του παρόντος είναι περίπου 2%), και πιθανώς ακόμα υψηλότερους δασμούς στις εισαγωγές από την Κίνα. Αυτό θα πυροδοτούσε νέους εμπορικούς πολέμους, όχι μόνο με στρατηγικούς αντιπάλους όπως η Κίνα, αλλά και με συμμάχους της Αμερικής στην Ευρώπη και την Ασία, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.
Ενας παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος θα μείωνε την ανάπτυξη και θα αύξανε τον πληθωρισμό, καθιστώντας τον τον μεγαλύτερο γεωπολιτικό κίνδυνο που θα πρέπει να εξετάσουν οι αγορές τους επόμενους μήνες. Σε αυτό το σενάριο, η αποπαγκοσμιοποίηση, η αποσύνδεση, ο κατακερματισμός, ο προστατευτισμός, η βαλκανοποίηση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού και η αποδολαριοποίηση θα γίνουν ακόμα μεγαλύτεροι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη και τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Οι πρόσθετοι στασιμοπληθωριστικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με τον Τραμπ περιλαμβάνουν την αρνητική του στάση απέναντι στην κλιματική αλλαγή και την πιθανότητα να προσπαθήσει να αντικαταστήσει τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Τζερόμ Πάουελ. Τέλος, οι δημοσιονομικές πολιτικές του Τραμπ θα αύξαναν τα ελλείμματα που είναι ήδη πολύ υψηλά. Οπως λέει και η παροιμία, «Είναι η οικονομία, ανόητε». Η προτεινόμενη ατζέντα οικονομικής πολιτικής του Τραμπ είναι τώρα η μεγαλύτερη απειλή για τις οικονομίες και τις αγορές σε όλον τον κόσμο.
*επίτιμος καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University Stern School of Business & επικεφαλής οικονομολόγος - συνιδρυτής της Atlas Capital Team
**πρώτη δημοσίευση: Οικονομικός Ταχυδρόμος
