του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Δεν υπάρχει οικονομολόγος, επιστήμονας, διεθνής οργανισμός ανά τον κόσμο που να μην αναγνωρίζει ότι η γνώση αποτελεί κορυφαίο παραγωγικό πόρο και άρα οι επενδύσεις στον τομέα αυτόν είναι από τις πλέον ζωτικές στην εποχή μας. Έτσι, σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, οι επενδύσεις στην εκπαίδευση, στην έρευνα και ανάπτυξη και στην προώθηση της «κοινωνίας των γνώσεων» όχι μόνον έχουν προτεραιότητα, αλλά παρουσιάζουν και ετήσιους ρυθμούς ανόδου υψηλότερους από οποιονδήποτε άλλον κλάδο της οικονομίας.
Εξαίρεση στην κατάσταση αυτή αποτελεί η Ελλάδα, στην οποία η ιδιωτική παιδεία δεν θεωρείται παραγωγική. Έτσι, οι φορείς της δεν μπορούν να συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Παραγωγικής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ), από το οποίο, ωστόσο, μπορούν να χρηματοδοτηθούν κομμωτήρια, σουβλατζίδικα και μπαρ διαφόρων κατηγοριών και τάσεων.
Το κακό, όμως, δεν σταματά στο επίπεδο αυτό. Πάει πολύ πιο μακρυά και έχει βάθος. Η ιδιωτική παιδεία στην χώρα μας θεωρείται απόβλητη, την στιγμή που είναι η μοναδική της ελπίδα για ταχύτερη πρόσβαση στις «κοινωνίες των γνώσεων». Επίσης, στην παρούσα φάση της ελληνικής οικονομίας, η ιδιωτική εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα μπορεί να γίνει και πόλος έλξεως φοιτητών και μαθητών από τον ευρύτερο χώρο της ΝΑ Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, δίνοντας ιδιαίτερη ώθηση και στην απαραίτητη για την επιβίωσή της εξωστρέφεια της χώρας.
Παράλληλα, ειδικό είναι και το οικονομικό βάρος της ιδιωτικής εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στο επίπεδο των ιδιωτικών σχολείων. Μελέτες που έχουν γίνει από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και άλλους ερευνητικούς φορείς είναι ιδιαιτέρως αποκαλυπτικές. Κατά πρώτο λόγο, επισημαίνουν ότι το ιδιωτικό σχολείο –στο μέτρο που απορροφά το 7% περίπου του μαθητικού πληθυσμού της χώρας– στην ουσία απαλλάσσει τον κρατικό προϋπολογισμό από δαπάνες 350 εκατ. ευρώ. Δαπάνες, βέβαια, που θα έπρεπε να γίνουν αν αυτό το 7% των μαθητών φοιτούσε στα δημόσια σχολεία.
Όμως, πέρα από αυτή την θεωρητική διάσταση του όλου θέματος, η ιδιωτική εκπαίδευση, ως ένας κλάδος εντάσεως εργασίας, επηρεάζει σημαντικά την απασχόληση, δημιουργώντας χιλιάδες πρόσθετες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, τα ιδιωτικά σχολεία καταβάλλουν πολλά εκατομμύρια ευρώ και στα ασφαλιστικά ταμεία, αλλά και στα δημόσια ταμεία μέσω των φόρων που καταλογίζονται στα κέρδη τους. Ακόμα, τα ιδιωτικά σχολεία εξυπηρετούν χιλιάδες γονείς και μαθητές και προσφέρουν την πιο ποιοτική εκπαίδευση στην Ελλάδα, όπως αναγνωρίζεται από όλες τις έρευνες PISA και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ). Ποιοτική εκπαίδευση που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, στην προώθηση της καινοτομίας και στην δημιουργία πνεύματος αναζήτησης και αυτοολοκλήρωσης. Με άλλα λόγια, σε μία εποχή όπου η χώρα προσπαθεί να αναδεικνύει και να δημιουργεί νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups), το ιδιωτικό σχολείο είναι εργαλείο ανάπτυξης και όχι απλώς φυτώριο δημοσίων υπαλλήλων, όπως κατά βάσιν συμβαίνει με το αντίστοιχο δημόσιο.
Στις σημερινές συνθήκες, συνεπώς, η πρόσβαση των ιδιωτικών σχολείων στα κονδύλια του ΕΣΠΑ και στις ευεργετικές διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα για την σημερινή κυβέρνηση –όχι μόνον από αναπτυξιακής, αλλά και από δημοσιονομικής σκοπιάς. Αν τα ιδιωτικά σχολεία ενισχυθούν, όπως ξεκάθαρα τονίζουν σημαντικοί ιδιοκτήτες τους, θα μπορέσουν να κινηθούν ακόμη πιο δραστήρια, απαλλάσσοντας τον κρατικό προϋπολογισμό από πρόσθετα βάρη. Αν, για παράδειγμα, οι μαθητές των ιδιωτικών σχολείων αυξηθούν από το 6%-7% του μαθητικού πληθυσμού που είναι σήμερα, στο 15% που ισχύει για την Σουηδία, το όφελος για τον κρατικό προϋπολογισμό θα φθάσει το 1 δισεκατ. ευρώ. Ένα μέρος από αυτό το ποσό εξοικονόμησης η κυβέρνηση θα μπορούσε να αξιοποιήσει για την αναβάθμιση των δημόσιων σχολείων.
Θα πρέπει επίσης να υπογραμμίσουμε ότι, από οικονομικής αλλά και πολιτιστικής πλευράς, η ένταξη των ιδιωτικών σχολείων στο ΕΣΠΑ και τις προβλέψεις του αναπτυξιακού νόμου θα επέτρεπε στα ιδιωτικά σχολεία να επενδύσουν για την προσφορά και άλλων εκπαιδευτικών υπηρεσιών, εξαγωγικού χαρακτήρα, όπως π.χ. εκπαιδευτικού τουρισμού. Τα ιδιωτικά σχολεία, με τις κτιριακές και λοιπές υποδομές που διαθέτουν, εύκολα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αγγλόφωνα summer schools κατά το πρότυπο της Αγγλίας, technology summer camps (ICT, ρομποτικής, space camps κ.α.). Αντίστοιχες ενέργειες, όπως είναι γνωστό, στέφονται με μεγάλη επιτυχία στην Αγγλία, στην Ελβετία, αλλά και στην γειτονική μας Τουρκία (Space Camp Turkey), όπου χιλιάδες παιδιά από την Ευρώπη και όλο τον κόσμο περνούν κάποιες εβδομάδες το καλοκαίρι. «Το ελληνικό καλοκαίρι, το πολιτιστικό κεφάλαιο και τα αρχαία μνημεία που διαθέτει η χώρα μας, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία των ιδιωτικών σχολείων, είμαστε βέβαιοι ότι θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην γέννηση μιας ολόκληρης νέας βιομηχανίας εκπαιδευτικού τουρισμού, η οποία θα δημιουργούσε χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και θα ενίσχυε το ισοζύγιο πληρωμών της χώρας», τονίζουν εκπρόσωποι των ιδιωτικών σχολείων.
Γι αυτό και ζητούν οι επενδύσεις των ιδιωτικών σχολείων να χαρακτηρισθούν παραγωγικές –όπως και είναι, άλλωστε– και να υπαχθούν άμεσα στις διατάξεις των αναπτυξιακών νόμων, με παράλληλη πρόβλεψη για συμμετοχή στο ΕΣΠΑ. Περιττόν δε να υπογραμμισθεί ότι μια τέτοια συμμετοχή θα ήταν ευνοϊκή για τους ρυθμούς απορρόφησης από την Ελλάδα των ευρωπαϊκών κονδυλίων και θα δημιουργούσε ευνοϊκότερες συνθήκες για την προώθηση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Θα ενίσχυε επίσης, χωρίς αμφιβολία, και την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού ιδιωτικού σχολείου έναντι αντίστοιχων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε γειτονικές μας χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και της Τουρκίας.
Τέλος, αναρωτιόμαστε κατά πόσον η διακριτική εις βάρος του ιδιωτικού σχολείου μεταχείριση έναντι του δημοσίου στην χώρα μας είναι συμβατή με την κοινοτική νομοθεσία –ιδιαίτερα δε αν ληφθεί υπ’ όψιν και το γεγονός ότι ο Ειδικός Λογαριασμός Ιδιωτικής Γενικής Εκπαίδευσης (ΕΛΙΓΕ) χρηματοδοτείται από τους γονείς των μαθητών ιδιωτικών σχολείων με παράβολα που είναι φόροι υπέρ τρίτων.
