του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
«Το πρόβλημα με την Ελλάδα δεν είναι τόσο το χρέος της όσο το μεγαλομανές πελατειακό κράτος της, που αποτελεί εμπόδιο για κάθε προσαρμογή της χώρας σας στην σημερινή πολύπλοκη και ανταγωνιστική πραγματικότητα». Αυτά μάς λέει ένας απερχόμενος Επίτροπος, μέλος της Επιτροπής Μπαρόζο, και οι προβλέψεις του για το μέλλον της χώρας στην ευρωζώνη κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές είναι. «Εκτός και αν μεσολαβήσει κάποιο μεταρρυθμιστικό θαύμα μέσα στην προσεχή διετία», προσθέτει.
Πιθανότατα ο έμπειρος πολιτικός –που έχει και καλή εσωτερική πληροφόρηση– κάτι παραπάνω γνωρίζει από αυτούς που βρίσκονται εκτός του γηπέδου της εξουσίας. Είναι πλέον ηλίου φαεινότερον ότι το ελληνικό Δημόσιο στην ουσία είναι χρεωκοπημένο. Και αν, για την ώρα επιβιώνει, αυτό οφείλεται στα περίπου 300 δισεκατ. ευρώ βοήθεια που δέχθηκε η χώρα για να μην πτωχεύσει ατάκτως και συμπαρασύρει στον γκρεμό ολόκληρη την ευρωζώνη.
Παράλληλα, η πρωτοφανής στα παγκόσμια χρηματοοικονομικά χρονικά αυτή βοήθεια απέτρεψε σοβαρές περιπέτειες και στο κοινοβουλευτικό δημοκρατικό μας σύστημα –το οποίο οι φαιοκόκκινοι εχθροί του περιμένουν στην γωνία του δρόμου για να το φονεύσουν. Τα καραγκιοζιλίκια με τους «αγανακτισμένους» στο κέντρο των Αθηνών ήταν, πριν τρία και πλέον χρόνια, τα πρώτα δείγματα γραφής, τα οποία ευτυχώς δεν είχαν συνέχεια.
Μπορεί όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να έσωσαν την Ελλάδα το 2010 από την οικονομική κατάρρευση και την σχεδόν πλήρη εξαθλίωση που θα συνεπαγόταν πιθανή έξοδος από την ευρωζώνη, πλην όμως δεν μπόρεσαν και ακόμα δεν μπορούν να «εξοντώσουν» τον ιό που προκάλεσε την οξεία οικονομική κρίση. Και ο ιός αυτός φέρει το όνομα «κρατισμός». Αυτός ο ολέθριος για την οικονομία και την κοινωνία ιός είναι πάντα ζωντανός και δραστήριος. Επειδή συνδέεται δε άρρηκτα με το πολιτικό σύστημα, δεν αποκλείεται και η μελλοντική ενδυνάμωσή του.
Διότι ο κρατισμός δεν είναι απλό πρόβλημα αριθμού ανθρώπων που απασχολούνται σε κρατικές θέσεις εργασίας. Ο κρατισμός είναι θέμα διαδικασιών, ρυθμίσεων και εξουσιών που προκύπτουν από αυτές. Στην δε ελληνική περίπτωση, ο κρατισμός είναι και μία μορφή ζντανοφισμού. Συνίσταται, με άλλα λόγια, στην απορρόφηση –αμέσως ή δια της πλαγίας οδού– της ιδιωτικής οικονομίας από την κρατική εξουσία, η οποία, ως εκ της φύσεώς της, δεν αναγνωρίζει την αυτονομία της οικονομικής πράξεως. Όπως ο Ζντάνωφ είχε αρνηθεί να αναγνωρίσει στην πνευματική ζωή το δικαίωμα να θεωρείται ως μία πρωτότυπη και αυτόνομη ανθρώπινη δραστηριότητα, κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην σοσιαλιστικής εμπνεύσεως ελληνική πραγματικότητα.
Μία πραγματικότητα που χαρακτηρίζεται από τον περιορισμό των μέσων άμυνας του ιδιώτη απέναντι στην κρατική εξουσία, η οποία ακόμα και σήμερα είναι παρούσα στην παραγωγή και στην μέσω επενδύσεων επέκτασή της.
Οι καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης, τα χρέη του Δημοσίου προς την ιδιωτική οικονομία, η παρουσία στις τράπεζες, η κρατική διαφήμιση, τα κοινοτικά προγράμματα και η φορολογία αποτελούν σοβαρά εργαλεία στην διάθεση ενός μεγαλομανούς κράτους, το οποίο ωστόσο ποτέ δεν μπόρεσε να σταθεί στο ύψος του από πλευράς παροχής υπηρεσιών προς τον πολίτη.
Σήμερα, λοιπόν, το κράτος αυτό δεν περιορίζεται. Απλούστατα, λόγω της πτωχεύσεώς του, είναι υποχρεωμένο να προσαρμοσθεί στο περίφημο κοινοτικό κεκτημένο, το οποίο επιδεικτικά και προκλητικά είχε γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του επί 30 και πλέον συναπτά έτη. Όμως, και πάλι, η προσαρμογή αυτή δεν γίνεται με κοινοτικά κριτήρια αλλά με ελληνικο-οθωμανικά.
Εν ολίγοις, το κράτος μας δεν εξευρωπαΐζεται, αλλά προσπαθεί να ελληνοποιήσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ακόμα χειρότερα, το ίδιο συμβαίνει και με την τεχνολογία: αντί η τελευταία να βοηθά τον διοικητικό εκσυγχρονισμό, καταβάλλονται προσπάθειες να προσαρμοστεί στις δομές και τις λειτουργίες της οθωμανικού τύπου ελληνικής γραφειοκρατίας. Για αυτόν δε τον σκοπό κατασπαταλήθηκαν εκατοντάδες εκατομμύρια κοινοτικών κονδυλίων τα οποία, αν είχαν χρησιμοποιηθεί για τα έργα που προορίζονταν και όπως έπρεπε, η Ελλάδα θα ήταν σήμερα μια άλλη χώρα.
Μια τέτοια προσαρμογή, όμως, θα διέλυε κεκτημένα συμφέροντα, θα αφαιρούσε πηγές παράνομου και εύκολου πλουτισμού, θα καταργούσε αρθρώσεις εξουσίας και –κυρίως– θα επιτάχυνε, απλοποιώντας τις, τις δημόσιες λειτουργικές διαδικασίες. Θα καταργούσε έτσι «γρηγορόσημα» και λοιπά «φακελάκια», που είναι οι κύριες πηγές παράνομου πλουτισμού όλων αυτών που θεωρούν το Δημόσιο «ιδιοκτησία» τους.
Συνεπώς, η πραγματική μάχη μεταξύ των δανειστών μας και της εγχώριας πολιτικο-διοικητικής εξουσίας δεν δίδεται στο επίπεδο του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά σε αυτό του ρόλου και του έργου που προσφέρουν. Πολύ σωστά δε, οι δανειστές και εταίροι μας στην ευρωζώνη επισημαίνουν ότι, για να πετύχει η Ελλάδα ως το 2020 ρυθμούς αναπτύξεως από 3% έως 5% ετησίως, ώστε να φθάσει εκ νέου στο επίπεδο συγκλίσεως με την Ένωση του 2009, απαιτείται πριν απ’ όλα μία άλλη δημόσια διοίκηση.
Αυτή η τελευταία, όμως, δεν έχει καν αρχίσει να φαίνεται στον ορίζοντα.
Αρκεί να μελετήσει κανείς τους πραγματικούς λόγους των καθυστερήσεων στην εφαρμογή του ΕΣΠΑ 2007-2013 και θα καταλάβει αμέσως ότι η κρατική μεγαλομανία στην Ελλάδα είναι ακαταμάχητη. Και θα παραμείνει τέτοια αν δεν βρεθεί πολύ σύντομα ένας …Μεγαλέξανδρος, που αποφασιστικά με το σπαθί του θα στείλει στα αζήτητα έναν ολέθριο για την ελληνική οικονομία και κοινωνία γόρδιο δεσμό: αυτόν ενός μεγαλομανούς κράτους –με ό,τι συμπληρωματικό και απεχθές εμπεριέχει η μεγαλομανία.
