Τραγικός απολογισμός του πρώτου εξαμήνου

του   Κώστα Χριστίδη*

Πριν από ένα τρίμηνο είχαμε επιχειρήσει από τις ίδιες στήλες της "Εστίας" (24.04.15) έναν απολογισμό των πεπραγμένων της κυβέρνησης Τσίπρα – Καμμένου κατά το πρώτο τρίμηνο της θητείας της. Το άρθρο κατέληγε ως εξής: "Πρόκειται για έναν, όντως, θλιβερό απολογισμό. Ας ευχηθούμε αυτός του επόμενου τριμήνου να μην είναι θλιβερότερος".

Δυστυχώς, με την συμπλήρωση ενός εξαμήνου, ο απολογισμός είναι πλέον όχι απλώς θλιβερός, είναι κυριολεκτικά τραγικός. 

Στην οικονομία, η πορεία της οποίας έχει οδηγήσει σε πρόωρη πτώση όλες τις κυβερνήσεις από το 2009 και εντεύθεν, οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος υπήρξαν δραματικές. Το κλείσιμο των τραπεζών και οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων έδωσαν την χαριστική βολή. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Endeavour Greece, το 69% των επιχειρήσεων υπέστη σημαντική μείωση πωλήσεων, μεγάλος αριθμός δεν μπορεί να προχωρήσει σε εισαγωγές πρώτων υλών ενώ λόγω των προβλημάτων ρευστότητας, πολλές επιχειρήσεις καθυστερούν την πληρωμή των προμηθευτών τους, μειώνουν την παραγωγή τους ή προβαίνουν σε μείωση μισθών και σε απολύσεις. 

Περί επενδύσεων, βέβαια, ουδείς λόγος, αντιθέτως, μια στις τέσσερις επιχειρήσεις σχεδιάζει μεταφορά της έδρας της στο εξωτερικό. Παράλληλα, στο τέλος Ιουνίου 2015 το σύνολο των ληξιπρόθεσμων φορολογικών οφειλών ανήλθε σε 78,3 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 5,89 δις ευρώ δημιουργήθηκαν στο πρώτο εξάμηνο του 2015. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του κράτους για πληρωμή προμηθευτών, επιστροφές φόρων κλπ. ανέρχονται ήδη σε 5 δις ευρώ.

Οι εξελίξεις αυτές οδηγούν την οικονομία σε βαθιά ύφεση, παρά την κάθετη άρνηση της κυβέρνησης να λάβει "υφεσιακά μέτρα". Ήδη η Κομισιόν, που πέρυσι προέβλεπε ρυθμό ανάπτυξης 2,5% της ελληνικής οικονομίας για το 2015, προβλέπει ύφεση της τάξεως του 4% για το 2015 και του 1,75% για το 2016. Με τις νέες αυξήσεις φόρων και εισφορών που προβλέπονται από το τρίτο, το αριστερό μνημόνιο, οι προσδοκίες για την οικονομία έχουν πέσει στο ναδίρ.

Οι προσδοκίες αυτές δεν είναι συνάρτηση αποκλειστικά οικονομικών δεδομένων. Το οικονομικό κλίμα, το οποίο επηρεάζει καθοριστικά τις επενδύσεις σε μία χώρα και, επομένως, τους ρυθμούς της πανταχόθεν συνθηματολογούμενης "ανάπτυξης", εξαρτάται και (ή κυρίως), από παράγοντες χαρακτηριζόμενους από τους οικονομολόγους ως "εξωγενείς". 

Τέτοιοι παράγοντες είναι πρωτίστως η πολιτική και η νομισματική σταθερότητα αλλά και το φιλικό ή μη κλίμα προς τις επιχειρήσεις. Σε αυτά τα κρίσιμα θέματα η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ  κατά το διαρρεύσαν εξάμηνο βαθμολογείται όχι απλώς κάτω από την βάση αλλά, μάλλον, πλησίον του μηδενός. 

Μέχρι την θεαματική στροφή του κ. Τσίπρα κατά την 17ωρη σύνοδο της 12ης Ιουνίου 2015 εφαρμόσθηκε μία καταστροφική πολιτική αποφυγής λήψεως αποφάσεων, συνοδευόμενη από αντιφατικές δηλώσεις, παλινδρομήσεις, μπλόφες και άφθονη "δημιουργική ασάφεια". Μετά την κατ’ αρχήν επίτευξη συμφωνίας, την οποία πάντως αποκηρύσσουν μετά βδελυγμίας οι κομμουνιστικές συνιστώσες του Σύριζα,δημιουργήθηκε μία τραγελαφική κατάσταση, κατά την οποία η κυβέρνηση έχει ουσιαστικά απολέσει την δεδηλωμένη, στηρίζεται δε για την ψήφιση των συμφωνιών και των εφαρμοστικών νόμων στις ψήφους της φιλοευρωπαϊκής αντιπολίτευσης!

        

Η εξέλιξη αυτή ενισχύει την πολιτική αβεβαιότητα, εφόσον είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να στηρίζεται επί πολύ στις ψήφους της αντιπολίτευσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ολίγους μόλις μήνες μετά την εκλογική επικράτηση του Σύριζα της 25ης Ιανουαρίου 2015, η χώρα έχει εισέλθει εκ νέου σε καθεστώς πολιτικής αστάθειας ενώ παραμένει πάντοτε ισχυρό το ενδεχόμενο ενός  Grexit. 

Οι επιχειρήσεις (αλλά και τα άτομα) ευρίσκονται ήδη αντιμέτωπες με ένα νέο "τσουνάμι" φορολογικών επιβαρύνσεων που νομοτελειακά οδηγούν σε νέο φαύλο κύκλο ύφεσης και αύξησης της ανεργίας. Μία ελπίδα θα μπορούσε να δημιουργηθεί από την άμεση και αποφασιστική εφαρμογή όλων των διαρθρωτικών μεταρρυθμιστικών μέτρων και των ιδιωτικοποιήσεων που προβλέπονται στην συμφωνία με τους εταίρους, ελπίδα ισχνή εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η κυβέρνηση, με πρώτο τον πρωθυπουργό, δεν πιστεύει στην ωφελιμότητα αυτών των μέτρων.

        

Η οικονομική ασφυξία συνέβαλε ώστε η κυβέρνηση να μην έχει να επιδείξει έργο σε οποιονδήποτε άλλο τομέα, με εξαίρεση την παιδεία, όπου σημειώθηκαν άλματα προς τα πίσω. Εκείνο, πάντως, που προξενεί ιδιαιτέρως αρνητική εντύπωση είναι η κατεδάφιση του υποτιθέμενου ηθικού πλεονεκτήματος της αριστεράς. 

Μέχρι τώρα, στηριζόμενη στο γεγονός ότι βρισκόταν εκτός κυβέρνησης (αν και όχι, απαραιτήτως, εκτός κάθε εξουσίας), η Αριστερά ισχυριζόταν ότι διέθετε ένα διαφορετικό, ανώτερο ήθος, απαλλαγμένο από προσωπικές, πολιτικές και άλλες ιδιοτέλειες. Ήδη, όμως, μέσα σε λίγους μήνες διακυβέρνησης, ο κρατικός μηχανισμός στελεχώθηκε με πλήθος συγγενικών ή "συντροφικών" προσώπων, αποτυχόντων πολιτευτών και λοιπόν κομματικών παραγόντων. 

Πολιτικοί πελάτες επαναπροσλήφθηκαν στον στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα που εξακολουθεί να θεωρείται πεδίο κομματικής λαφυραγώγησης. Ανιόντες και κατιόντες υπουργών αφαιρούν ρευστότητα από το λιπόθυμο τραπεζικό σύστημα, επικαλούμενοι φόβο δυσμενών οικονομικών εξελίξεων.

Μπορεί, βάσει του μέχρι σήμερα απολογισμού, η κυβέρνηση  Σύριζα - ΑΝΕΛ να θεωρηθεί η χειρότερη της περιόδου της μεταπολίτευσης ; Προσωπικά δεν μπορώ να σκεφθώ άλλο διεκδικητή αυτού του τίτλου. 

*[email protected]