του
Ηλία Καραβόλια
Τόσο οι ανταγωνισμοί σε επίπεδο τραπεζικών και χρηματιστηριακών συναλλαγών όσο και η ανακατανομή ρευστότητας και ισχύος δημιουργούν ένα πολεμικό τοπίο με θύματα -δυστυχώς- τις ανίσχυρες κοινωνικές ομάδες διεθνώς.
Οι βασικοί πυλώνες του σύγχρονου δικτύου στις παγκόσμιες ροές κεφαλαίων φαίνεται πλέον ότι έχουν χρώμα τραπεζικό αφού τόσο το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα συμφερόντων όσο και τα πετρελαϊκά και φαρμακοβιομηχανικά λόμπι είναι άμεσα εξαρτημένα από τις ροές κεφαλαίων του χρηματοπιστωτικού κλάδου.
Ισχυρές βιομηχανίες και πολυεθνικές εταιρείες με κύκλους εργασιών μεγαλύτερους από το ΑΕΠ χωρών, έχουν άμεση ή έμμεση μετοχική σχέση με επενδυτικά και τραπεζικά ιδρύματα και φυσικά η τοποθέτηση των διαθεσίμων τους διεθνώς συναρτάται πλέον άμεσα από τις στρατηγικές διαχείρισης στον τραπεζικό και χρηματιστηριακό κλάδο.
Ποιά είναι όμως η γεωγραφία των σημερινών συνασπισμών συμφερόντων στις κεφαλαιαγορές; Ποιες είναι εκείνες οι υπερεθνικές συμπράξεις σε επίπεδο διαχειριστών κεφαλαίων που ρυθμίζουν την κυκλοφορία πραγματικού και εικονικού χρήματος στις οθόνες των περίφημων αγορών;
Έχουμε κατ αρχήν ένα ισχυρό όμιλο αμερικανικών τραπεζών που στηρίζονται έμπρακτα από το δημόσιο των ΗΠΑ αρχής γενομένης απο την κρίση του 2008 (Bank of America, Morgan Stanley, Goldman Sachs, Citigroup, Wells Fargo, JP Morgan). Σε αυτό το group ''ακουμπάνε'' μερικές φορές οι κινήσεις μεγάλων χρηματιστών (Soros, Paulson, Ross, Ziegler κ.α.) που είτε μέσω hedge funds (αντισταθμιστικών κεφαλαιών) είτε μέσω άλλων επενδυτικών οχημάτων ποντάρουν και στοιχηματίζουν σε εκείνες τις αξίες των οποίων μπορούν να ρυθμίζουν τις τιμές. Αυτό συνέβη τόσο με τα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια στις ΗΠΑ το 2008 όσο και με την φούσκα τότε στις τιμές των περισσότερων εμπορευμάτων. Στο group αυτό συστρατεύονται τα μεγάλα private equities (ιδιωτικά κεφάλαια) που εδράζουν στις ΗΠΑ (Blackstone, Carlyle, TPG, Blackrock, κ.α.) αλλά και τα μεγάλα μη τραπεζικά αμοιβαία κεφάλαια(Fidelity, PIMCO , κ.α.).
Ένα δεύτερο μπλοκ ισχύος στις χρηματαγορές έχει ως έδρα το περίφημο City του Λονδίνου. Αυτό ουσιαστικά το αποτελούν τόσο οι παραδοσιακές αγγλικές τραπεζικές δυνάμεις( Barclays, HSBC, Lloyds, Royal Bank of Scotland, NatWest, Coutts, κ.α.) οι οποίες μετά το Brexit θα κινούνται χωρίς την αυστηρή εποπτεία των ευρωπαικών κανόνων επάρκειας της Βασιλείας( Basel ΙΙΙ rules). Στο τραπεζικό αυτό λόμπι βρίσκουν γραμμές ρευστότητας τα ισχυρά επενδυτικά σπίτια του City( Man, Invesco, M&G κ.α.) αλλά και εκατοντάδες μικρότερα hedge funds. Τις ρυθμίσεις στην κυκλοφορία του χρήματος εκεί τις επιβάλλει η Bank of England, μια παραδοσιακή κεντρική τράπεζα προσανατολισμένη στην μονεταριστική πολιτική και στην ενδυνάμωση των βρετανικών χρηματοπιστωτικών συμφερόντων.
Στην υπόλοιπη Ευρώπη τα συμφέροντα διασπώνται σε δύο ισχυρά τραπεζικά στρατόπεδα: το γερμανο-ελβετικο-αυστριακό (Deutche Bank, Dresdner Bank, Commerzbank, UBS, Credit Suisse, Raffaisen, είναι οι ισχυροί καθοδηγητές) και το εκτεθειμένο στην Ν. Αμερική γαλλο-ιταλο-ισπανικό group (ΒΝP Paribas, SoGen, Credit Agricole, BBVA, Santader , Unicredit , SAN Paolo, Indessa) το οποίο φυσικά είναι φορτωμένο με κρατικά ομόλογα των χωρών του ευρωπαικού νότου,για τις οποίες η ύφεση έχει εγκατασταθεί για τα καλά.
Τέλος, ο πλέον ισχυρός πυλώνας κεφαλαιακής βάσης και ρευστότητας που φαίνεται να αποτελεί στρατό από ''λευκούς ιππότες'' για την αναχρηματοδότηση των χρεών παγκοσμίως είναι τα περίφημα sovereign wealth funds, τα μεγάλα εθνικά ταμεία δηλαδή (Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Κατάρ, Αμπού Ντάμπι, Νορβηγία , Ν.Αφρική, Βραζιλία). Με αυτά τα Ταμεία οι κυβερνήσεις των κρατών τους διαμορφώνουν και επίπεδα γεωπολιτικής στρατηγικής στους σκοπούς τους. Τα περισσότερα φυσικά κατέχουν κοινές θέσεις αφετηρίας σε μια πιθανή παγκόσμια αναταραχή στις οικονομίες, αφού ξεκινούν από την ίδια θέση: τα τεράστια πλεονάσματα ρευστότητας.
Θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι σε κάθε ένα από τα προαναφερθέντα μπλοκ χρηματοπιστωτικής ισχύος υπάρχουν σχεδόν μόνιμα τόσο εσωτερικοί ανταγωνισμοί όσο και αντικρουόμενα συμφέροντα. Όμως αυτό που τελικά φαίνεται να συμβαίνει είναι μια σχεδόν ενιαία δράση και στρατηγική για κάθε group. Άλλωστε αυτό δείχνουν εδώ και κάποια χρόνια οι αναλύσεις αποδόσεων από τις μαζικές κερδοσκοπικές κινήσεις στις αγορές. Μπορεί κάποιος να το καταλάβει παρατηρώντας την αλυσίδα των αποδόσεων και πώς αυτές διαμορφώνουν κυκλικές ροές κεφαλαίων σαν να κινούνται μέσα σε συγκοινωνούντα δοχεία.
Να μην ξεχνάμε ότι ο μανιακός χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός αποτελεί πλέον ένα εσωτερικό όριο του ίδιου του καπιταλισμού. Το Κεφάλαιο έχει ουσιαστικά μεταβληθεί σε Χρήμα (σε μοχλευμένη ρευστότητα υπερεκτεθειμένη στις αγορές) και η κοινωνικοποίηση των ζημιών είναι προφανώς εκείνο το δεύτερο εσωτερικό όριο της ίδιας της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτά τα όρια είναι που καθορίζουν το μέλλον και τις τάσεις των μακροοικονομικών μεγεθών και επιδρούν ταχύτατα στην μικροικονομία.
