Από το βαθύ ΠΑΣΟΚ στο υπερκράτος Ν. Παππά

του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου

Οι άνθρωποι παίρνουν την ρεβάνς τους. Μετά την ήττα τους το 1995 από τον Κώστα Σημίτη, το φυσούν και δεν κρυώνει. Ήταν ποτέ δυνατόν το ΠΑΣΟΚ να γίνει ευρωπαϊκό κόμμα και να εκσυγχρονιστεί στην Ελλάδα; Αδιανόητο! Ωστόσο, έδειξαν ιώβειο υπομονή. Οκτώ χρόνια σημιτικής εξουσίας τούς βόλευαν.

Είχαν κάποια οφίτσια, έκαναν και δουλειές, έβγαλαν χρήμα και από το Χρηματιστήριο, αλλά δεν ήσαν εξουσία. Δεν είχαν τον πρώτο λόγο, όπως την πρώτη περίοδο του ανδρεοπαπανδρεϊκού ΠΑΣΟΚ –τότε που λίγο έλειψε να καταργήσουν και την δημοκρατία, έναν Φεβρουάριο του 1982. 

Αυτό το βαθύ ΠΑΣΟΚ, μετά την πενταετή διακυβέρνηση Κώστα Καραμανλή, ξεφορτώθηκε τον Άκη Τσοχατζόπουλο που το εκπροσωπούσε και πόνταρε στον Γιώργο Α. Παπανδρέου –πιστεύοντας ότι με αυτόν θα ανέβαινε εκ νέου στα πράγματα και από θέσεως ισχύος. Δυστυχώς, όμως, το παιχνίδι δεν τούς βγήκε.

Το 2009 η Ελλάδα βρισκόταν ήδη στο χείλος του γκρεμού και η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση θα μπορούσε να είναι η χαριστική βολή αν η χώρα δεν είχε γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Το βαθύ ΠΑΣΟΚ, όμως, δεν καταλαβαίνει από τέτοια. Ούτε το ενδιαφέρουν. Στόχος του ήταν πάντα η εξουσία και η λεηλασία. Όλα τα άλλα είναι …για τους άλλους.

Έτσι, όταν αντελήφθη ότι ο Γ.Α.Παπανδρέου ήθελε να διαχειριστεί υπεύθυνα την κρίση, που εν μέρει είχε και ο ίδιος προκαλέσει, οι άνθρωποί του πήδησαν σαν τα ποντίκια από την εξουσία. Και, ω του θαύματος, ποιον λέτε ότι βρήκαν μπροστά τους; Τον Νίκο Παππά. 

Άνθρωπος του κομματικού σωλήνα, με κάποια ευρωπαϊκή εμπειρία λόγω παραμονής του αρκετά χρόνια στην Σκωτία, ο Ν. Παππάς είναι στην ουσία ο άνθρωπος που όχι μόνον έπεισε τον Αλέξη Τσίπρα να ανοιχτεί προς το βαθύ ΠΑΣΟΚ αλλά ανέλαβε και τις σχετικές πρωτοβουλίες.

Τα χρόνια που ήταν στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο Ν. Παππάς είχε αρκετές επαφές με ανθρώπους του Εργατικού Κόμματος και, χωρίς να είναι αντιευρωπαϊστής, πίστευε ότι η Ελλάδα, με την βοήθεια του αγγλοσαξωνικού άξονα, θα μπορούσε να εκβιάζει μονίμως την Ευρώπη επί παντός του επιστητού.

Στην βάση αυτής της λογικής, ο Μάϊος του 2010 ήταν για τον Ν. Παππά η αφετηρία της μετέπειτα πορείας του. Ήταν το εναρκτήριο λάκτισμα για το αγώνα που θα οδηγούσε στην εξουσία, με τον ίδιο να παίζει τον ρόλο που πάντα ονειρευόταν: να είναι ο απόλυτος άρχοντας του παρασκηνίου. Ένα είδος Νικολό Μακκιαβέλι –χωρίς, όμως, την στόφα του διάσημου συγγραφέα του «Ηγεμόνα».

Από την στιγμή που τα ποντίκια εγκατέλειψαν το πλοίο του Γιώργου Α. Παπανδρέου, αρνούμενα να υπογράψουν μνημόνια, το πολιτικό τοπίο άλλαξε άρδην στην Ελλάδα. Ο δικομματισμός πήγαινε περίπατο και η αντιμνημονιακή υστερία γινόταν για τον Αλέξη Τσίπρα το ακαταμάχητο ατού του στην πορεία του προς τον πρωθυπουργικό θώκο.

Για να επιτευχθεί δε ο στόχος αυτός από ένα κόμμα που είχε μόλις 4% του εκλογικού σώματος, ο σημερινός υπουργός Επικρατείας γνώριζε ότι έπρεπε να στραφεί προς το βαθύ ΠΑΣΟΚ και, γιατί όχι, και προς ένα κομμάτι της κρατικιστικής δεξιάς.

Όπως πολύ παραστατικά γράφει ο Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος στο τελευταίο τεύχος του μηνιαίου περιοδικού Unfollow, «ο Νίκος Παππάς είχε διαγνώσει νωρίτερα από πολλούς την ραγδαία φθορά του ΠΑΣΟΚ και πίστευε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να γίνει χαλίφης στην θέση του χαλίφη –αρκεί να απαλλαγεί, όπως έλεγε σε ανθρώπους του περιβάλλοντός του, από τις εμμονές και τις ιδεοληψίες της αριστεράς». Έτσι, ως άνθρωπος του παρασκηνίου, άρχισε να εκπονεί και να υιοθετεί τακτικές οι οποίες στην από κάθε άποψη θερμή τότε εποχή, μόνον θετικά αποτελέσματα θα μπορούσαν να έχουν.

Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, ο Νίκος Παππάς προσέγγισε δύο κατηγορίες πρώην στελεχών του βαθέος ΠΑΣΟΚ. Αυτούς που είχαν να προτάξουν συνθήματα και θέσεις που θα κέντριζαν τα λαϊκά ακροατήρια –παράδειγμα η υποψηφιότητα του Αλέξη Μητρόπουλου το 2010 για την Περιφέρεια Αττικής, με τον εργατολόγο να πληροί θεωρητικά τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις, παρότι το αποτέλεσμά του ήταν εντελώς απογοητευτικό (6,23%, πίσω ακόμη και από τον Άδωνι Γεωργιάδη, τότε υποψήφιο του ΛΑΟΣ).

Αλλά και εκείνους που είχαν ισχυρές διασυνδέσεις με τον κομματικό μηχανισμό του ΠΑΣΟΚ στο Δημόσιο, ο οποίος ολοένα περισσότερο μετατρέπεται σήμερα στον σκληρό πυρήνα στήριξης του Αλέξη Τσίπρα κα της κυβέρνησής του. Τέτοιες περιπτώσεις ήταν ο Αντώνης Κοτσακάς, που μεταπήδησε ως επιλογή Ν. Παππά στην Κουμουνδούρου, καθώς και ο Παν. Κουρουμπλής, ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών –δηλαδή ο υπουργός που ελέγχει το Δημόσιο.

«Η προσέγγιση αυτού του κομματιού του ΠΑΣΟΚ για τον Παππά ήταν ιδιαιτέρως εύκολη, γιατί ιδεολογικά ήταν και είναι φανατικά υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ και στο ευρώ, ενώ από όποιο πόστο και αν βρέθηκε συντάχθηκε με την γραμμή που υποστήριζε πως δεν υπάρχει περιθώριο ρήξης με τους δανειστές της χώρας.

Εκείνη ακριβώς την περίοδο θα πείσει τον Τσίπρα, σε ρήξη με τις παραδόσεις τόσο του Συνασπισμού όσο και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της Αριστεράς γενικότερα, ότι πραγματικό κόμμα είναι το προσωπικό γραφείο του Τσίπρα και όχι η Πολιτική Γραμματεία και η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΝ ή του ΣΥΡΙΖΑ. Οι κρίσιμες αποφάσεις αρχίζουν να λαμβάνονται στο προεδρικό γραφείο και όχι στις διαδικασίες των κομματικών οργάνων, η δε πολιτική γραμμή να κατεβαίνει στα κομματικά μέλη μέσω μανιφέστων που δεν επιδέχονταν αμφισβήτηση. Στο μεταξύ, έχει συνδράμει τα μέγιστα προκειμένου να αλλάξουν και οι συσχετισμοί στο κόμμα. 

Παρά την ρήξη με το –ισχυρό τότε ακόμη– Αριστερό Ρεύμα, η κίνηση αυτή έχει την στήριξη σημαντικού τμήματος του κόμματος, αλλά και της ΑΚΟΑ και της ΚΟΕ του Ρούντι Ρινάλντι, που εκείνη την περίοδο είναι προεδρικότερη των προεδρικών.

Το κόμμα που στήνουν ο Τσίπρας και ο Παππάς αντέχει ακόμα και τον κραδασμό από την αποχώρηση Κουβέλη και δικαιώνεται στην εκτίμηση ότι η ΔΗΜΑΡ θα συμμετέχει στην συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, θα εισπράξει την φθορά και δεν θα μπορέσει να οικειοποιηθεί τελικά τον χώρο της ανανεωτικής αριστεράς», γράφει ο Λευτέρης Χαραλαμπόπουλος.

Επίσης, από το 2012 και μετά, στην πορεία προς την εξουσία, ο Νίκος Παππάς έρχεται σε επαφή και με ανθρώπους της Νέας Δημοκρατίας, ιδιαίτερα δε αυτούς που είχαν παραμεριστεί από τον Αντώνη Σαμαρά και κάποιους άλλους που δεν τούς πήγαινε ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Παράλληλα, με την βοήθεια ανθρώπων που διατηρούσαν καλές σχέσεις με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας, ο Ν.Παππάς έρχεται σε επαφή με κορυφαίους επιχειρηματικούς παράγοντες και πείθει ορισμένους από αυτούς ότι ο Αλ. Τσίπρας είναι η λύση στα καυτά προβλήματα της χώρας. 

Δύσκολα θα ξεχάσω την αποστροφή κορυφαίου σήμερα υπουργού της κυβέρνησης ο οποίος, σε πρόγευμά του με επώνυμους επιχειρηματίες στις αρχές του 2014, τούς είπε: «Ε, καλά, δεν είπαμε να παίρνετε στα σοβαρά αυτά που λέμε».

Ακόμα, Νίκος Παππάς, Αλέξης Τσίπρας. Γαβριήλ Σακελλαρίδης λένε εμμέσως πλην σαφώς στην Γιάννα Αγγελοπούλου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να είναι για τις ΗΠΑ το μάτι τους στην Ευρώπη και, κυρίως, μοχλός πίεσης κατά της γερμανικής υπεροχής. Για όσους ενθυμούνται την καχυποψία με την οποία ο Μπιλ Κλίντον, ως πρόεδρος των ΗΠΑ, έβλεπε την επανένωση των δύο Γερμανιών και την γερμανική επιρροή στην Κεντρική Ευρώπη, η πρόταση των ανθρώπων του ΣΥΡΙΖΑ ηχούσε καλά στα αμερικανικά ώτα. Εξ ου και η αμέριστη υποστήριξη των ΗΠΑ προς τον Αλέξη Τσίπρα.

Όλα αυτά έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα στην εξουσία. Αλλά χωρίς πρόγραμμα, χωρίς καμμία απολύτως εμπειρία και, κυρίως, χωρίς προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Έτσι, ύστερα από τραγικά λάθη διακυβέρνησης, τόσον ο Αλ. Τσίπρας όσο και ο Νίκος Παππάς έχουν να διαχειριστούν μία εκρηκτική κατάσταση. Και, αντί να προσπαθήσουν να καταλάβουν ποια είναι τα δεδομένα της πραγματικότητας που τούς περιβάλλει, εξακολουθούν να κυβερνούν μέσω τακτικισμών και επικοινωνιακών τεχνασμάτων που δεν έχουν ούτε αρχή ούτε τέλος.

Όπως αναφέρεται στο Unfollow, από την άνοδο στην εξουσία το 2015 μέχρι σήμερα, ο Νίκος Παππάς έχει διαμορφώσει μία κλειστή ομάδα συνεργατών οι οποίοι κατέχουν κομβικές θέσεις στο κυβερνητικό σχήμα. Άνθρωποι της απόλυτης επιρροής και εμπιστοσύνης του είναι η Όλγα Γεροβασίλη, που αναλαμβάνει να επικοινωνήσει την κυβερνητική γραμμή.

Ο υπουργός Μεταφορών, Υποδομών και Δικτύων Χρ. Σπίρτζης, που έχει αναλάβει να μοιράσει την πίτα στους «εθνικούς κατασκευαστές». Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος, στέλεχος με ισχυρή θέση σήμερα στο Μέγαρο Μαξίμου ως διευθυντής του γραφείου του πρωθυπουργού. Ο Γιώργος Βασιλειάδης, γενικός γραμματέας καταπολέμησης της διαφθοράς, που κρατά στα χέρια του το σύνολο των φακέλων που αφορούν τις ...ύποπτες υποθέσεις του επιχειρηματικού κόσμου της χώρας. Ο Λευτέρης Κρέτσος, γενικός γραμματέας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, με τον οποίο διατηρούν σχέση από τα χρόνια που και οι δύο βρίσκονταν επί βρεταννικού εδάφους.

Τμήμα αυτής της ομάδας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διαμάχη που άνοιξε ο Νίκος Παππάς με τους καναλάρχες στο όνομα της δήθεν ανατροπής του παλιού καθεστώτος της διαπλοκής –αλλά στην πραγματικότητα στην προσπάθεια να διαμορφωθεί μία νέα πολιτική τάξη πραγμάτων, με τις δικές της συμμαχίες στον κόσμο του πλούτου και της επιχειρηματικότητας.

Απώτερος στόχος του Νίκου Παππά είναι να δημιουργήσει ένα υπερκράτος-φέουδο, μέσα στο οποίο θα υφανθούν νέες σχέσεις διαπλοκής, αλλά με επιχειρηματίες που θα είναι ελεγχόμενοι από το ντουέτο Τσίπρας-Παππάς. 

Μπορεί να επιτευχθεί παρόμοιος στόχος; Πολύ φοβούμεθα πως όχι. Για έναν απλό λόγο: Σε αντίθεση με την εποχή Ανδρέα Παπανδρέου, όπου το δανεικό χρήμα έρρεε άφθονο στην Ελλάδα από τις διεθνείς αγορές, σήμερα δεν υπάρχει σχεδόν τίποτε. Η δε Ελλάδα είναι υπερχρεωμένη. Μοναδική λύση για το ντουέτο παραμένει η προσέλκυση αλλοδαπών επενδυτών και η παραχώρηση σε αυτούς προνομίων τέτοιων που θα δεχθούν να ρισκάρουν τα κεφάλαιά τους στην χώρα.

Το βαθύ ΠΑΣΟΚ, όμως, θα θέλει κομμάτι από την τούρτα. Και θα εκβιάζει να πάρει το μεγαλύτερο, γιατί και αριθμητικά τού ανήκει. Ίσως εκεί χαλάσει η σούπα. Και τότε, για τον Νίκο Παππά, πιθανώς τα πράγματα να πάρουν άσχημη τροπή…