Edition: International | Greek
MENU

Αρχική » Οικονομία

Η δαιμονοποίηση του διεθνούς εμπορίου φέρνει φτώχεια

Αν ο Ντόναλντ Τραμπ πραγματοποιήσει τα προστατευτικά μέτρα που τόσο προβάλλει, θα συμπαρασύρει άθελά του και την αμερικανική οικονομία σε περιπέτειες

Από: EBR - Δημοσίευση: Πέμπτη, 15 Δεκεμβρίου 2016

Όπως υπογράμμισε πρόσφατα το Ινστιτούτο Διεθνούς Οικονομικής Peterson, ο αρνητικός αντίκτυπος θα γίνει πιο αισθητός στους χαμηλής ειδίκευσης και αμοιβής εργαζόμενους –σε εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους, δηλαδή, που έχουν πεισθεί ότι το λιγότερο εμπόριο είναι καλό πράγμα. Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης κάτι που είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό: ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αρκετά περιθώρια ελιγμών για την προώθηση μέτρων που εγείρουν εμπόδια στο εμπόριο χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το Κογκρέσο ή τα δικαστήρια.
Όπως υπογράμμισε πρόσφατα το Ινστιτούτο Διεθνούς Οικονομικής Peterson, ο αρνητικός αντίκτυπος θα γίνει πιο αισθητός στους χαμηλής ειδίκευσης και αμοιβής εργαζόμενους –σε εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους, δηλαδή, που έχουν πεισθεί ότι το λιγότερο εμπόριο είναι καλό πράγμα. Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης κάτι που είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό: ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αρκετά περιθώρια ελιγμών για την προώθηση μέτρων που εγείρουν εμπόδια στο εμπόριο χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το Κογκρέσο ή τα δικαστήρια.

του Otaviano Canuto*

Οι προοπτικές ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου το 2016 και 2017 υποβαθμίστηκαν και πάλι. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου εκτιμά ότι φέτος το εμπόριο θα αναπτυχθεί με τους βραδύτερους ρυθμούς από την παγκόσμια ύφεση του 2008. Τί συμβαίνει; 

Δεν πρόκειται απλώς για μία επίπτωση της αναιμικής παγκόσμιας ανάκαμψης. Ούτως ή άλλως, η ανάπτυξη του εμπορίου τείνει να είναι ταχύτερη της ανάπτυξης του ΑΕΠ. Στα χρόνια πριν από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η μέση αύξηση των εμπορικών συναλλαγών ήταν δύο φορές ταχύτερη από την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Από το 2012, ωστόσο, η αναλογία αυτή πέφτει σταθερά. Φέτος, για πρώτη φορά εδώ και 15 χρόνια, η ανάπτυξη του εμπορίου θα είναι βραδύτερη εκείνης των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.

Η ανατροπή αυτή οφείλεται εν μέρει σε διαρθρωτικούς παράγοντες, όπως τα εμπόδια στην επέκταση της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας και το σημείο καμπής στην διαδικασία διαρθρωτικής μεταμόρφωσης της Κίνας και άλλων μεγάλων αναδυομένων οικονομιών. Το αυξανόμενο μερίδιο των υπηρεσιών στο ΑΕΠ πολλών χωρών αποκαλύπτει επίσης πιέσεις στις εμπορικές ροές, δεδομένου ότι οι υπηρεσίες δεν είναι τόσο εμπορεύσιμες όσο τα αγαθά.

Ωστόσο, οι δυνάμεις που υπονομεύουν το εμπόριο δεν είναι όλες μακροπρόθεσμες. Προσωρινοί και πιθανότατα ανατρέψιμοι παράγοντες, που συνδέονται με κρίσεις, έχουν αφήσει το στίγμα τους. Για παράδειγμα, οι σοβαρές οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν αρκετές χώρες της ευρωζώνης από το 2008, οι οποίες παραδοσιακά έχουν μεγάλο μερίδιο στο παγκόσμιο εμπόριο, έχουν αποθαρρύνει την κατανάλωση, τις προσλήψεις και πολλά περισσότερα. Η αδύναμη ανάκαμψη των πάγιων επενδύσεων σε αναπτυγμένες οικονομίες έχει επίσης υπονομεύσει το εμπόριο, καθώς τα επενδυτικά αγαθά περιλαμβάνουν περισσότερες διασυνοριακές ανταλλαγές απ’ ό,τι τα καταναλωτικά.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, όμως, ίσως να είναι η αυξανόμενη πολιτική αντίθεση απέναντι στο ελεύθερο εμπόριο, η οποία αντανακλάται σε απουσία προόδου στους πρόσφατους γύρους διαπραγματεύσεων μεγάλων συμφωνιών και στην εφαρμογή μέτρων προστατευτισμού και άλλων εμπορικών εμποδίων, πέραν των δασμών. Αν και ο υφέρπων προστατευτισμός δεν έχει ακόμη αισθητό ποσοτικό αντίκτυπο στο εμπόριο, η ανάδυσή του εξελίσσεται σε μείζονα πηγή ανησυχίας σε μία περίοδο κατά την οποία εντείνεται το κλίμα κατά της παγκοσμιοποίησης στις αναπτυγμένες οικονομίες.

Η σημερινή επίθεση κατά του εμπορίου είναι αυτό που συμβαίνει όταν οικονομικές ανησυχίες –συμπεριλαμβανομένων των στάσιμων εισοδημάτων και σε ορισμένες χώρες των υψηλών ποσοστών ανεργίας– γίνονται πολιτικές. Πανούργοι πολιτικοί, που βλέπουν την οικονομία δυσφορία ως ευκαιρία για να κερδίσουν την στήριξη των πολιτών, ιδιαίτερα σε αναπτυγμένες οικονομίες, δείχνουν ως αιτίες των δεινών τις νεφελώδεις απειλητικές δυνάμεις της «παγκοσμιοποίησης». Η μετανάστευση και το εμπόριο, ισχυρίζονται, ευθύνονται για την οικονομική ανασφάλεια των πολιτών.

Το πρώτο παράδειγμα είναι η ανάδειξη του Ρεπουμπλικάνου Ντόναλντ Τραμπ στο ύπατο αξίωμα των ΗΠΑ. Αν αυτά που προτείνει γίνουν ποτέ πράξη, το διεθνές εμπόριο θα περάσει δύσκολες ώρες –και μαζί με αυτό και η διεθνής οικονομία.

Ο Ντ. Τραμπ, εκ των κορυφαίων υποστηρικτών του προστατευτισμού, πηγαίνει τις ιδέες αυτές πολύ πιο πέρα. Αντιτίθεται στην ΤΤΡ και στηρίζει την επιβολή δασμών σε χώρες που χειραγωγούν νομίσματα. Είναι όμως ιδιαιτέρως επιθετικός απέναντι στο Μεξικό και την Κίνα και ήδη ζητά τιμωρητικούς δασμούς κατά των δύο χωρών. Επιπλέον, υπόσχεται να επαναδιαπραγματευτεί υφιστάμενες εμπορικές συμφωνίες, υπαινισσόμενος ακόμη και την πιθανότητα απόσυρσης των ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Αν αυτά συμβούν, η ζημιά θα είναι τεράστια. Είναι βέβαιον ότι τα μέτρα προστατευτισμού από τις ΗΠΑ θα πυροδοτήσουν αντίποινα από εμπορικούς εταίρους και πιθανόν να οδηγήσουν σε έναν εμπορικό πόλεμο οικονομικά επώδυνο για όλους.

Όπως υπογράμμισε πρόσφατα το Ινστιτούτο Διεθνούς Οικονομικής Peterson, ο αρνητικός αντίκτυπος θα γίνει πιο αισθητός στους χαμηλής ειδίκευσης και αμοιβής εργαζόμενους –σε εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους, δηλαδή, που έχουν πεισθεί ότι το λιγότερο εμπόριο είναι καλό πράγμα. Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης κάτι που είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό: ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει αρκετά περιθώρια ελιγμών για την προώθηση μέτρων που εγείρουν εμπόδια στο εμπόριο χωρίς ουσιαστικό έλεγχο από το Κογκρέσο ή τα δικαστήρια.

Είναι προφανώς ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τις ανησυχίες εκείνες που έχουν πυροδοτήσει το κλίμα κατά της παγκοσμιοποίησης. Οι πολιτικοί, στις ΗΠΑ και αλλού, θα πρέπει να προωθήσουν πολιτικές που θα βοηθήσουν τους πιο ευάλωτους πολίτες. Αλλά το να δαιμονοποιεί κανείς το εμπόριο δεν είναι ο τρόπος να το κάνει αυτό. Αντιθέτως, όπως έδειξε η εμπειρία της δεκαετίας του 1930, ο ευκολότερος δρόμος για να εκτροχιάσεις μία ήδη εύθραυστη παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη είναι να πυροδοτήσεις έναν πόλεμο εμπορικού προστατευτισμού.

*Εκτελεστικός Διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Γνώμη

Στη μνήμη του Θαλή Κουτούπη

Athanase PapandropoulosΑπό: Athanase Papandropoulos

Ένα από τα βιβλία του Θαλή που είχα προλογίσει, το 1987, ήταν αυτό που είχε τίτλο «Η Διαφήμιση και τα μυστικά της»

Ηλεκτρονική Έκδοση Τρέχοντος Τεύχους: 04/2021 2021

Περιοδικό

Τρέχον Τεύχος

04/2021 2021

Δείτε τα παλαιά τεύχη
Συνδρομή
Διαφημιστείτε
Ηλεκτρονική Έκδοση

Ευρώπη

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Οι κρίσιμες Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024

Ας ξεκινήσουμε με μια θετική αισιόδοξη θεώρηση για το θεσμικό όργανο της Ένωσης, το μόνο που εκλέγεται από το 1979 με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους ευρωπαίους πολίτες

Οικονομία

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Πάνω από 1,25 δισ.συνδρομητές σε υπηρεσίες περιαγωγής στο 2024

Μια ευρύχωρη δεξαμενή εσόδων για τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους παραμένουν οι υπηρεσίες περιαγωγής (roaming)

EURACTIV.com - Feeds

All contents © Copyright EMG Strategic Consulting Ltd. 1997-2024. All Rights Reserved   |   Αρχική Σελίδα  |   Disclaimer  |   Website by Theratron