ΤΙ ΘΑ ΠΕΙ ΝΕΑ ΑΦΘΑΡΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ;

του Τάσου Ανθουλιά *

Τον τελευταίο καιρό πολύς κόσμος, αγανακτισμένος με τους πολιτικούς (και βάζοντάς τους όλους στο ίδιο τσουβάλι), φωνάζει πως θέλει νέα, άφθαρτα πρόσωπα στην πολιτική. Ας συζητήσουμε λίγο το θέμα αυτό, που είναι φυσικά πολύ σοβαρό.

Καταρχάς, τί θα πει άφθαρτα πρόσωπα; Εκείνα που μέχρι τώρα δεν έχουν ασχοληθεί με την πολιτική; Η πρώτη απάντηση που πρέπει να δώσουμε είναι στο ερώτημα: Γιατί μέχρι τώρα δεν είχαν ασχοληθεί με την πολιτική; Δεν τους ενδιέφερε μέχρι τώρα πού πάμε και πού θα καταλήξουμε;

Παρακολουθούσαν την τηλεόρασή τους από τον καναπέ; Ασχολούνταν αποκλειστικά με την προσωπική τους καριέρα και οικονομική ανέλιξη, χρησιμοποιώντας ενδεχομένως και τις ευκαιρίες που τους προσέφερε το σύστημα που τώρα καταγγέλλουν; Δεν μπορούσαν να κάνουν κάποιες παρεμβάσεις στον επαγγελματικό τους χώρο, σε διάφορα μέσα ενημέρωσης κλπ; Ξαφνικά είδαν την κρίση της κοινωνίας μας; Δηλαδή, δεν είχαν μέχρι τώρα οργανωμένη πολιτική σκέψη; Ερωτήματα που ζητούν λογικές απαντήσεις. Ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν από τα «άφθαρτα» πρόσωπα.

Η συμμετοχή στην πολιτική ζωή του τόπου οφείλει να είναι ενεργητική, όχι μόνον όταν νομίζουμε πως μπορούμε να «βγούμε στον αφρό». Στα δύσκολα φαίνεται η αξία μας και οι προθέσεις μας. Όταν ρισκάρουμε την δική μας ζωή (και ευημερία) για το καλό του συνόλου που υποτίθεται πως μάς ενδιαφέρει. Η συμμετοχή στην πολιτική ζωή ενός τόπου γίνεται με αγώνα μέσα στα κόμματα, όχι εκτός και αφ’ υψηλού (απ’ έξω απ’ τον χορό πολλά τραγούδια λες). Όπως είχε πει, πολύ σωστά, και ο Βίλυ Μπραντ, «πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» –οι ουτοπίες απλώς επιτρέπουν στους χειρότερους να έχουν την εξουσία. Και, όπως όλα στην ζωή μας είναι σχετικά και όχι απόλυτα, έτσι και στην πολιτική δεν μιλάμε με όρους «άσπρο-μαύρο», αλλά με διαβαθμίσεις του γκρίζου. Σκεφτείτε, για μια στιγμή, τους προσωπικούς σας φίλους: τους ξεχωρίζετε με το «άσπρο-μαύρο»;

Το επόμενο ερώτημα είναι: Ποιος θα ψηφίσει νέα, άγνωστα στο ευρύ κοινό πρόσωπα; Είναι φανερό πως, επειδή τα νέα, άφθαρτα πρόσωπα δεν είχαν ασχοληθεί μέχρι τώρα με την πολιτική, δεν ξέρουν πώς έχει μάθει να ψηφίζει ο κόσμος. Δεν είδαν καν ότι, στις τελευταίες δημοτικές εκλογές της Αθήνας, πρώτος με διπλάσιους σταυρούς από τον δεύτερο ήταν ο κ.Ψινάκης και πόσοι ψήφισαν για Νομάρχη στην Θεσσαλονίκη τον κ.Ψωμιάδη. Όσον αφορά τα νέα κόμματα (που δημιουργούνται από αγνώστους στον πολύ κόσμο), ας ρωτήσουν τους γνωστούς κυρίους Στεφανόπουλο, Σαμαρά και Αβραμόπουλο για να μάθουν…

Αλλά το ουσιαστικό θέμα είναι άλλο. Επειδή, μέχρι τώρα, δεν έχουμε ασχοληθεί σοβαρά με την πολιτική (αφού είχαμε αναπαυθεί στα καλά που μάς έδινε το πάρτυ), δεν μπορούμε να καταλάβουμε πως το πρόβλημά μας δεν είναι τα πρόσωπα, αλλά οι θεσμοί. Το καλύτερο πρόσωπο να βάλουμε σε αυτούς τους θεσμούς, μέσα σε λίγο διάστημα θα έχει φθαρεί. Πολύ συχνά, όλοι λέμε πως όταν οι Έλληνες πάνε στα άλλα αναπτυγμένα κράτη προοδεύουν και ξεχωρίζουν. Γιατί; Προφανώς διότι εκεί υπάρχουν άλλοι θεσμοί και όχι γιατί είμαστε οι πιο έξυπνοι, αφού αυτό δεν το δείχνουμε στην πατρίδα μας.

Επομένως, το πρόβλημα είναι η αλλαγή θεσμών. Αλλά οι νέοι, άφθαρτοι έχουν τις ίδιες απόψεις για το ποιες πρέπει να είναι αυτές οι αλλαγές (πέρα από τις προσωπικές τους φιλοδοξίες); Ασφαλώς όχι. Και μπορείτε αυτό να το διαπιστώσετε κι εσείς αν διαβάσετε προσεκτικά τί λένε. Πολλές φορές ακούμε πως πρέπει οι πολιτικοί «να αγνοήσουν το πολιτικό κόστος» –μεγάλη ανοησία. Σε μια δημοκρατία δεν αποφασίζεις κάτι ενάντια στην πλειοψηφία, εκτός κι αν δεν σκέφτεσαι την δημοκρατία αλλά μια «καλή» δικτατορία. Σε μια δημοκρατία πρώτα πείθεις την πλειοψηφία.

Ένα μεγάλο ερώτημα είναι αν ανάμεσα στους υπάρχοντες πολιτικούς (χωρίς ισοπεδωτική λογική) υπάρχουν κάποιοι που μπορούν να προσφέρουν στην αλλαγή των θεσμών –και να τους ξεχωρίσουμε. Θα αναφέρω επίτηδες ένα παράδειγμα για ένα πρόσωπο με το οποίο είμαι τελείως αντίθετος πολιτικά (και δεν μού αρέσει και ως άνθρωπος): την κυρία Διαμαντοπούλου. Τόλμησε να προχωρήσει σε μία πολύ σημαντική αλλαγή στους θεσμούς των πανεπιστημίων –μία τομή τεράστιας σημασίας για το μέλλον μας. Σε σύγκρουση με την κατεστημένη εξουσία των ΑΕΙ, αλλά χωρίς να είναι σε σύγκρουση με την κοινή γνώμη.

Και υπάρχουν αρκετοί πολιτικοί σε όλα τα κόμματα (εκτός ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ –στο δε ΛΑΟΣ δεν αναφέρομαι ποτέ) που θα μπορούσαν, με την δική μας στήριξη, να προχωρήσουν σιγά-σιγά (τα πράγματα δεν αλλάζουν από την μια στιγμή στην άλλη) στην θετική αλλαγή των θεσμών. Ξέρουμε να τους ξεχωρίσουμε, αφού ξεπεράσουμε την παραπλανητική άποψη ότι ψηφίζουμε κυρίως κόμμα και όχι πρόσωπα. Τα πρόσωπα είναι εκείνα που καθορίζουν την πολιτική και όχι οι σαχλαμάρες των διακηρύξεων και των προγραμμάτων των κομμάτων (που δεν τα διαβάζει κανείς, αφού δεν πρόκειται να εφαρμοστούν).

Για παράδειγμα, όταν κάποιος ψηφίζει ΠΑΣΟΚ θα σταυρώσει τον κ. Μόσιαλο ή τον κ. Ρέππα; Όταν κάποιος ψηφίζει ΝΔ θα σταυρώσει τον κ. Χατζηδάκη ή τον κ. Αβραμόπουλο; Όταν κάποιος ψηφίζει ΔΗΜΑΡ, θα σταυρώσει εκείνους που έλεγαν πως πρέπει να στηριχτεί η κυβέρνηση Παπαδήμου ή εκείνους που έσυραν τον κ. Κουβέλη να μην ψηφίσει αυτή την κυβέρνηση; Όταν κάποιος ψηφίζει Δημοκρατική Συμμαχία θα ψήφιζε τον κ. Κιλτίδη που προσχώρησε στον Καρατζαφέρη γιατί έτσι θεώρησε πως εκεί είχε πιο σίγουρη την βουλευτική έδρα; Αυτό θα κρίνει το μέλλον του τόπου μας. Όλα τα άλλα είναι απλώς δικαιολογίες –για να μπορούμε μετά να διαμαρτυρόμαστε.

Φυσικά, δεν είμαι καθόλου αντίθετος στην συμμετοχή νέων ανθρώπων (και την ανανέωση) στην πολιτική ζωή (είναι εντελώς αναγκαίες). Αλλά θα πρέπει πρώτα να τους κρίνω από τα έργα τους και όχι από τις λεκτικές διακηρύξεις τους. Έχω ακούσει στην ζωή μου πολλά λόγια που δεν έγιναν πράξη –κι αυτό που με ενδιαφέρει (και είναι το δύσκολο) είναι η πράξη και όχι οι υποτιθέμενα καλές προθέσεις (δηλαδή η γελοιότητα της λεγόμενης «πολιτικής βούλησης», που σημαίνει ότι θέλω αλλά δεν μπορώ).

ΥΓ) Ξέρω πως θα έχω πολλά αρνητικά σχόλια από την Σημείωσή μου. Ξέρω πως είναι (για πολλούς) προκλητική. Δεν πειράζει, το έχω συνηθίσει τόσα χρόνια. Είναι πολύ δύσκολο να σκεφτούμε με λογική –ποιος μάς την έμαθε μέχρι τώρα και ποιον θέλουμε να ακούσουμε όταν μιλά με λογική; Πιστεύω, όμως, πως πρέπει να τολμήσουμε αν θέλουμε πραγματικά το καλό αυτού του τόπου –ανεξάρτητα από τις (προσωρινές) αντιδράσεις. Και εξάλλου, εγώ δεν είμαι πολιτικός και δεν πρόκειται να σάς ζητήσω να με ψηφίσετε…

* Εκπαιδευτικός