Ήρθε η ώρα να εκπονήσουμε ένα μνημόνιο που θα γράφει «Ελλάδα» στην ούγια

του Δημ. Δασκαλόπουλου*

Στην πρόσφατη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής αποσπάσαμε μια δήλωση συμπάθειας που συνοδεύεται από γαντοφορεμένες προειδοποιήσεις προς τη χώρα μας για τήρηση των δεσμεύσεών της.  Αλλά ποιών δεσμεύσεων, αλήθεια –και με ποια προοπτική;  Τρία χρόνια τώρα κάνουμε περικοπές και όχι αλλαγές, κόβουμε χωρίς να ράβουμε, με μόνο στόχο την επόμενη δόση του δανείου που χρειαζόμαστε για να επιζήσουμε.  Η εκταμίευση των δόσεων έχει καταντήσει το εθνικό μας σήριαλ, τα επεισόδια του οποίου παρακολουθούμε άλλοτε τρομαγμένοι, άλλοτε αγανακτισμένοι.  Οι δόσεις, έχουν γίνει το μόνο μέλλον στο οποίο προσβλέπουμε –ηγεσίες και λαός.

Εδώ και τέσσερις μήνες μονοπωλεί –και εξαντλεί– τον δημόσιο βίο μια άγονη διαπραγμάτευση με τους εκπροσώπους των δανειστών μας για το πόσες νέες περικοπές θα γίνουν, πόσοι νέοι φόροι θα επιβληθούν, πόσα νέα αδιέξοδα θα συσσωρευτούν –για να πάρουμε τη δόση.  Οι πολιτικοί της συμπολίτευσης κάνουν τους λογιστές, οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης παριστάνουν τους εισαγγελείς –κι όλοι μαζί φορτώνουμε στην τρόικα ευθύνες που οι ίδιοι αρνούμαστε ν’ αναλάβουμε.  Στο μεταξύ, η πραγματική οικονομία πνέει τα λοίσθια.

Τρία χρόνια τώρα, το μόνο που κάνουμε είναι να παρακαλάμε την τρόικα να δείξει περισσότερη... κατανόηση ή να την καταγγέλλουμε για αναλγησία.  Η μεγάλη της αποτυχία, όμως, είναι ότι, τρία χρόνια τώρα, συμμετέχει στο θέατρο σκιών ενός πολιτικού συστήματος, που επιδίδεται σε δημοσιονομικές ασκήσεις για να μην αλλάξει τίποτα επί της ουσίας.  Η εκταμίευση των δόσεων έπρεπε να εξαρτηθεί από την πορεία και μόνο των διαρθρωτικών αλλαγών.  Το ελληνικό πρόβλημα δεν είναι πια τα 1 ή 2 δισ. ευρώ που λείπουν από τον Προϋπολογισμό, αλλά η αδράνειά μας έναντι της ανάγκης να ανατάξουμε το κράτος και την παραγωγική οικονομία μας.  Γιατί, κύριοι της τρόικας είστε τόσο αδιάλλακτοι με τις περικοπές και τους φόρους που δεν δίνουν λύση και τόσο χλιαροί σε σχέση με τις μεταρρυθμίσεις –που είναι η μόνη λύση.  Η επιτυχία του Μνημονίου έπρεπε να κρίνεται από την επιτυχία των μεταρρυθμίσεων –όχι από τον βαθμό φτώχιας του λαού.

Παρά τα χρόνια οδύνης, παρά την προφανή ανάγκη αλλαγής, τα αντιμεταρρυθμιστικά χαρακώματα καλά κρατούν: η ενδημική διαφθορά, η διαπλεκόμενη φοροδιαφυγή, το πάρτι των προμηθευτών και τρωκτικών του Δημοσίου, ο κρατικοδίαιτος συνδικαλισμός, οι συντεχνιακές φεουδαρχίες, τα κρατικά μονοπώλια, οι βολεμένοι –μικροί και μεγάλοι– των κλειστών αγορών και επαγγελμάτων, το αντιεπιχειρηματικό περιβάλλον.  Όσο το πολιτικό σύστημα αφήνει άθικτο το καθεστώς  της μεταπολίτευσης, κανένα μνημόνιο, κανένα δάνειο, ούτε καν μια πανευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση δεν μπορεί να μας σώσει.  Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει από τον αμετανόητο εαυτό μας!

Αγωνιώ επίσης όταν βλέπω ότι η κρίση μάς έχει οδηγήσει σε διχασμό –με όρους πολιτικού κιτρινισμού, κοινωνικού χουλιγκανισμού, και οικονομικού αναχρονισμού.  Η άνοδος των ακραίων και των ακροτήτων έχει ευτελίσει τον πολιτικό διάλογο κι έχει ναρκοθετήσει την κοινωνική συνοχή.  Ο δημόσιος λόγος αποτελείται από στερεότυπους εξορκισμούς και λυσσώδεις αλληλοκαταγγελίες, χωρίς να λέει τίποτα ουσιαστικό στους πολίτες.  Διογκώνουμε έτσι τυφλά τα αδιέξοδα και τελικά, γυρίζουμε την πλάτη του τόπου μας στο μέλλον.

Αύριο μπορεί πράγματι να πάρουμε την πολυπόθητη νέα δόση.  Και μεθαύριο, στην καλύτερη περίπτωση, θα εξασφαλίσουμε για κάποιο χρόνο την παραμονή μας στο ευρώ.  Χρήματα για να συνεχίσουμε τις πρακτικές της μεταπολίτευσης δεν υπάρχουν και δεν θα υπάρχουν.  Αν δεν αλλάξουμε, δεν θα έχουμε στον ήλιο μοίρα –ούτε εντός ούτε εκτός ευρώ.

Ως πότε θα καταπολεμούμε κατ’ επίφαση το δημόσιο χρέος μας, αφήνοντας άθικτες τις δημόσιες παθογένειες που το δημιουργούν;

Ως πότε θα κοροϊδεύουμε εαυτούς και εταίρους για να συντηρήσουμε το χρεοκοπημένο σύστημα της πελατειακής διαφθοράς και σπατάλης, αντί να τολμήσουμε την ανατροπή του;

Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να πορευόμαστε με βάση τις λογιστικές επιταγές ενός Μνημονίου γραμμένου στα αγγλικά και να το ξαναγράψουμε με το δικό μας χέρι στα ελληνικά.  Ήρθε η ώρα να εκπονήσουμε ένα μνημόνιο που θα γράφει «Ελλάδα» στην ούγια.

Έχουμε καταφέρει πολλά –με τεράστιο, βέβαια, κόστος.  Τους τελευταίους μήνες δείχνει να ανοίγει ο δρόμος για να γίνουν περισσότερα.  Η διακηρυγμένη αποφασιστικότητα της κυβέρνησης και οι θετικές πρωτοβουλίες σε διάφορους τομείς πρέπει να  αποδώσουν:

- Δομικές μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν έναν άνεμο απελευθέρωσης στην οικονομία.

- Θεσμικές αλλαγές που θα εμπεδώσουν ένα κράτος ευνομίας και δικαίου. 

Μόνο έτσι θα αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη προς τη χώρα μας και η ρευστότητα στην αγορά.  Μόνο έτσι θα κινητοποιηθούν οι υπαρκτές δημιουργικές δυνάμεις του τόπου μας και θα έρθουν επενδύσεις, δουλειές και ανάπτυξη.  Μόνο έτσι μπορούμε να ελπίσουμε ξανά και να ξαναβρούμε τον δρόμο μας.

Είναι καιρός το πολιτικό μας σύστημα να συμφιλιωθεί με τις έννοιες της ικανότητας, της ποιότητας, της αποδοτικότητας –όπως και με τις έννοιες της διαφάνειας και της ευθύνης.  Οριστική διέξοδος από την κρίση θα υπάρξει όταν η ανάγκη μιας ριζοσπαστικής αλλαγής του τόπου γίνει το τολμηρό διακύβευμα όσων κυβερνούν ή φιλοδοξούν να κυβερνήσουν –κι όταν η κοινωνία μας επιλέξει συνειδητά όχι την εύκολη κατηφόρα του αναχρονισμού, αλλά τη δύσβατη ανηφόρα του εκσυγχρονισμού.  Χρειάζεται συλλογική αφοσίωση και αυτοδέσμευση στην ανάγκη της αλλαγής.

Το ελληνικό μέλλον δεν εξαρτάται τόσο από τα δανεικά των εταίρων μας όσο από τη δική μας βούληση και τις δικές μας δυνάμεις.  Τώρα είναι η στιγμή, τώρα μπορούμε να χτίσουμε μία Ελλάδα που δεν θα ζήσει ποτέ ξανά τέτοιες εποχές.

* Πρόεδρος ΣΕΒ