ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

του Κώστα Χριστίδη*

Η πρόσφατη κρίση στην Κύπρο μας υπενθυμίζει τον κίνδυνο του να ζει κανείς με ψευδαισθήσεις, αγνοώντας τις προσαρμογές που νομοτελειακά, επιφέρει σταδιακά ή βίαια, η λειτουργία των οικονομικών νόμων, αυτό που, με κάποια υποτιμητική διάθεση ορισμένων, αποκαλείται ‘’η λειτουργία της αγοράς’’.

Η διόγκωση, κατά την τελευταία δεκαπενταετία, ενός υπερμεγέθους τραπεζικού συστήματος στην Μεγαλόνησο προκαλούσε κάποιους προφανείς κινδύνους: υπερβολική εξάρτηση της οικονομίας από έναν τομέα (και, μάλιστα, υπηρεσιών, που μπορεί πιο εύκολα να προσβληθεί, σε οικονομικό, λειτουργικό ή νομικό επίπεδο από ανταγωνιστές), εφησυχασμό ότι τα πράγματα θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν με τις σημερινές συνθήκες, αντίληψη ότι –εάν οι προβλεπόμενες εξελίξεις δεν επιβεβαιωθούν- θα υπάρξει στήριξη από υποχρεωμένους σε αλληλεγγύη εταίρους ή ομόθρησκους (‘’το ξανθό γένος’’) ή απόμακρους ασιάτες ή, τέλος πάντων, από κάποιον από μηχανής θεό.

Τα πρόσφατα δραματικά γεγονότα ανέδειξαν τον ουτοπικό χαρακτήρα αυτών των αντιλήψεων. Αποδείχθηκε με επώδυνο τρόπο ότι η Ρωσία (όπως, παλαιότερα, η Σοβιετική Ένωση) στηρίζουν ρηματικά την Κύπρο στον βαθμό που δεν προκαλείται σύγκρουση με τις ΗΠΑ ή την Τουρκία. Αυτή η σταθερή παράμετρος δεν θα μπορούσε, άραγε, να προβλεφθεί είτε από την μελέτη του ιστορικού παρελθόντος είτε από τις πρόσφατες κινήσεις στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα;

Δυστυχώς και στην χώρα μας οι ψευδαισθήσεις βασιλεύουν. Η αντίληψη ότι ‘’θα βάλουμε το πιστόλι στο τραπέζι’’ και ότι αυτό αρκεί για να μας βοηθήσουν άνευ όρων οι Ευρωπαίοι εταίροι μας αποδεικνύεται απολύτως αβάσιμη. Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην περίπτωση της Ελλάδας έχει ήδη εκδηλωθεί με την παροχή χρηματοδοτικής υποστήριξης εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, το ‘’κούρεμα’’ μέρους των δανείων, την μείωση επιτοκίων, την παροχή τεχνικής βοήθειας, αλλά και με την πίεση για αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που ένα ψοφοδεές ενώπιον του δήθεν ‘’πολιτικού κόστους’’ κομματικό κατεστημένο διστάζει να υλοποιήσει. Η αλληλεγγύη δεν προέρχεται από την αγαθή προαίρεση των εταίρων μας, οι οποίοι είναι πλήρως σε θέση να αντιληφθούν ότι, κατ’ αρχήν αυτή λειτουργεί και υπέρ των ιδίων. Εμείς, δηλ. μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος αλλά και του εκλογικού σώματος, είμαστε εκείνοι που αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι η αλληλεγγύη αυτή θα εξακολουθεί να υφίσταται μόνο στον βαθμό κατά τον οποίο τα συμφέροντα των εταίρων μας θα εξυπηρετούνται, σε μεσο-μακροπρόθεσμο επίπεδο, από την παραμονή και την στήριξη της Ελλάδας εντός της Ευρωζώνης.

Στην χώρα μας έχουμε πληθώρα από ψευδo-ηρωϊκές αλλά στην ουσία άκρως μικροπολιτικές και λαϊκιστικές αντιλήψεις που εκφράζει σύμπασα η αντιπολίτευση αλλά ενίοτε και εκπρόσωποι του κυβερνητικού συνασπισμού. Είναι, πραγματικά, απογοητευτικό να διαβάζει κανείς (στην ‘’Κυριακάτικη Αυγή’’) δήλωση του επικεφαλής της ‘’Αριστερής Πλατφόρμας’’ και κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Π.Λαφαζάνη ότι ‘’ασφαλώς η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την Ευρωζώνη, αλλά και την Ε.Ε., χρειάζεται επανεξέταση’’ ή ότι (σύμφωνα με το μέλος της Π.Γ. του κόμματος κ. Γ.Σαπουνά) ‘’η θέση ότι το ευρώ είναι το εθνικό μας νόμισμα εκφωνήθηκε μεν δημόσια αλλά δεν υπάρχει σε κανένα κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ και πρέπει να ξεχαστεί το συντομότερο’’! Ο ηλικιακά νεαρός αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα υποστηρίζοντας την θέση ‘’εντός ευρώ, εκτός τρόϊκας’’. Θυμίζει, κατά κάποιον τρόπο, στο σημείο αυτό τις θέσεις του Ανδρέα Παπανδρέου (και ανομολόγητου προτύπου του) ότι ‘’φεύγουν οι βάσεις που μένουν και μένουν οι βάσεις που φεύγουν’’!

Προς τις αντιφατικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ συγκλίνουν οι πατριωτικές κορώνες των Ανεξάρτητων Ελλήνων, οι κατά των ‘’Ευρωπαίων τοκογλύφων’’ αιτιάσεις της Χρυσής Αυγής και οι μόνιμες εναντίον των Ευρωπαίων και του ‘’καπιταλιστικού συστήματος’’ θέσεις του ΚΚΕ. Το πρόβλημα, όμως, δεν λύνεται με στρουθοκαμηλικές, αντιευρωπαϊκές, ψευδο-πατριωτικές κραυγές. Δεν λύνεται με κλείσιμο δρόμων, μουσείων, λιμανιών, αεροδρομίων. Δεν λύνεται με παρεμπόδιση επενδύσεων, διατήρηση κλειστών επαγγελμάτων, ματαίωση ιδιωτικοποιήσεων, ούτε με την διατήρηση ενός υπερτροφικού δημόσιου τομέα, την μισθοδοσία ‘’αέργων’’ δημοσίων υπαλλήλων και την αναβολή –ισοδύναμη με ματαίωση- εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων.

Από το παράδειγμα της Κύπρου, αλλά και από την ελληνική εμπειρία των τελευταίων ετών είναι αναγκαίο να αντλήσουμε μερικά χρήσιμα διδάγματα. Η ελληνική κοινωνία επί δεκαετίες δέχεται λανθασμένα υποδείγματα από την πολιτική και από τις λοιπές ηγεσίες (συνδικαλιστική, ακαδημαϊκή, επιχειρηματική), με αποτέλεσμα να έχει καταστεί εντελώς προβληματική σε όλες της τις εκφάνσεις. Η τακτική του ‘’άρπαξε ό,τι μπορείς, από οποιονδήποτε μπορείς’’ (από το κράτος, από τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από καθένα με τον οποίο συναλλασσόμαστε, γενικά), αγνοώντας κάθε άλλη συνέπεια εκτός από την άμεση ικανοποίηση του παρόντος, οδήγησε την χώρα σε οικονομικό μαρασμό και διεθνή ανυποληψία. Ψευδαισθήσεις του τύπου ότι κάποιοι άλλοι -ποιοί;- είναι υποχρεωμένοι να μας διασώσουν, άλλως ‘’αποθανέτω η ψυχή μας μετά των αλλοφύλων’’ αποδεικνύονται εκ των πραγμάτων καταστροφικές. Καιρός να παύσουμε να ζούμε με αυτές.

* e-mail: [email protected]