Για μια άμεση μεταστροφή του κλίματος

του Γ. Κ. Μπήτρου*

Από παντού ακούγονται κραυγές αγωνίας. Από τους πολίτες που συνωστίζονται στις γραμμές των Αυτόματων Ταμειακών Μηχανών προκειμένου να αποσύρουν 50 Ευρώ. Από τις χιλιάδες που μέχρι πρότινος είχαν το προνόμιο να εργάζονται και αναγκαστικά τέθηκαν από τους εργοδότες τους σε προσωρινή η μόνιμη αργία. Από τους εκπρόσωπους των συλλογικών φορέων των επιχειρήσεων και των επαγγελμάτων που απειλούνται με άμεση κατάρρευση των δραστηριοτήτων τους. Όλοι ζητούν να γίνει κάτι και να γίνει γρήγορα προ της επαπειλούμενης κατάρρευσης της οικονομίας μας, της γενίκευσης της ανθρωπιστικής κρίσης, και του κινδύνου να διαρραγεί περαιτέρω η κοινωνική συνοχή και να καταστεί ανεξέλεγκτη.  

Ενόψει του καταθλιπτικού αδιεξόδου στο οποίο έχουμε περιέλθει, είναι πολύ εύκολο να χάσουμε ως λαός την ψυχραιμία μας και να πάψουμε να σκεπτόμαστε με την ψυχρή λογική που απαιτούν οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Κατά την άποψή μου, αυτό που απαιτείται είναι η πολιτική ηγεσία του τόπου να αντιδράσει και να κάνει μια κίνηση η οποία, όντας εντελώς απρόσμενη, θα αναστρέψει το απαισιόδοξο κλίμα που επικρατεί, ώστε να επιτύχουμε μια άμεση επανεκκίνηση της οικονομίας μας, και σιγά-σιγά θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να επανέλθει η αισιοδοξία στον καθένα μας. 

Υπάρχει μια κίνηση που θα μπορούσε να κάνει σήμερα η πολιτική ηγεσία του τόπου ή οποία να συνοδεύεται απ’ αυτές τις δυνατότητες; Πιστεύω ότι υπάρχει και ότι έγινε εφικτή από προχθές που ο πρωθυπουργός της χώρας κ. Αλέξης Τσίπρας διαβεβαίωσε τους Έλληνες και την ενδιαφερόμενη παγκόσμια κοινή γνώμη ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν εντολή για συμφωνία και όχι για ρήξη με τους εταίρους και φίλους μας στην Ευρώπη. Εντελώς τηλεγραφικά, πρόκειται για την ακόλουθη πρωτοβουλία:

1. Η Ελληνική κυβέρνηση πρέπει σήμερα να καταθέσει τις προτάσεις της στο Eurogroup.  Με άλλα λόγια πρέπει με σαφήνεια να ξεκαθαρίσει τι ακριβώς ζητούμε από τους Ευρωπαίους και τι ακριβώς είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε υπό μορφή μεταρρυθμίσεων ώστε η χώρα μας να παύσει να αποτελεί βάρος στην Ευρώπη.

2. Μεταξύ των άλλων αιτημάτων προτείνω η κυβέρνηση να ζητήσει από τους ηγέτες της Ευρώπης να βρουν μηχανισμούς ώστε να παρακινήσουν ένα αριθμό από τις μεγάλες Ευρωπαϊκές Τράπεζες να εγκατασταθούν άμεσα στην Ελλάδα, ή εάν ήταν στην Ελλάδα και έφυγαν, να επανέλθουν.

3. Σήμερα οποιαδήποτε Ευρωπαϊκή ή άλλη τράπεζα (θυγατρική η υποκατάστημα) λειτουργήσει στην Ελλάδα, είναι εξ ορισμού ελληνική τράπεζα. Παρακάμπτοντας αυτή τη δυσκολία, οι Ευρωπαϊκές τράπεζες που θα εγκατασταθούν πρέπει να μπορούν να λειτουργήσουν ως Ευρωπαϊκές, ώστε να μεταφέρουν εδώ την ίδια εμπιστοσύνη με την οποία τις περιβάλλουν οι Ευρωπαίοι πολίτες, καθώς και οι Έλληνες που έχουν καταθέσεις σε αυτές.  

4. Λειτουργώντας ως Ευρωπαϊκές στο Ελληνικό έδαφος, οι εν λόγω τράπεζες θα μπορέσουν σε μερικές εβδομάδες να προσελκύσουν τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα ρευστά διαθέσιμα που έχουν αποθησαυρίσει τα Ελληνικά νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, τα οποία υπολογίζονται όχι σε λιγότερα από 40 δισ. Ευρώ. 

5. Διαθέτοντας αυτά τα κεφάλαια, οι Ευρωπαϊκές τράπεζες στην Ελλάδα θα μπορέσουν άμεσα να στηρίξουν όσες από τις Ελληνικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν επιχειρησιακές δυσκολίες και τις κρίνουν ως βιώσιμες με εντελώς διεθνή κριτήρια. Έτσι, η επανεκκίνηση της οικονομίας μας θα είναι άμεση και η αισιοδοξία θα επανέλθει στις επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους σ’ αυτές. 

6. Σταδιακά οι εν λόγω τράπεζες θα μπορέσουν επίσης να επιδράσουν καταλυτικά στην εξυγίανση του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος μέχρι να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στις Ελληνικές τράπεζες.

7. Τέλος, αλλά όχι τελευταίο, με το αίτημά μας για την πιο πάνω βοήθεια θα στείλουμε ως χώρα δυνατά σήματα σε όλο τον κόσμο ότι είμαστε έτοιμοι να καλωσορίσουμε ξένες επενδύσεις στη χώρα μας. Έτσι, η διεθνής επιχειρηματική κοινότητα θα αλλάξει σταδιακά στάση και οι ξένες άμεσες επενδύσεις θα αρχίσουν να επανέρχονται, γιατί η χώρα μας έχει τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα. 

Συμπερασματικά, επειδή πρέπει να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων φίλων και εταίρων μας, πιστεύω ότι θα εκτιμήσουν ένα αίτημα μας όπως το πιο πάνω και θα  βοηθήσουν να επιτύχουμε άμεση επανεκκίνηση της οικονομίας μας. 

* Καθηγητής Οικονομικών