Η εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ «επιβιώνει» στην κρίσιμη ψηφοφορία της Ευρωβουλής

Η υποστήριξη του Κοινοβουλίου έρχεται με την προϋπόθεση ότι ο μηχανισμός διευθέτησης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους (ISDS) να αντικατασταθεί από ένα άλλο σύστημα, ωστόσο πολλοί αναλυτές παραμένουν επιφυλακτικοί εάν αυτό θα είναι δυνατό.

Ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών κράτους-επενδυτή (ISDS) είναι ένα από τα βασικά ζητήματα στις διαπραγματεύσεις Βρυξελλών και Ουάσιγκτον. Βάσει του μηχανισμού αυτού, οι εταιρείες θα μπορούν να μηνύουν απευθείας τα κράτη της ΕΕ και να προσφεύγουν σε ειδικό διεθνές δικαστήριο, στερώντας ,για πολλούς, εξουσίες από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις και μεταφέροντάς τες σε εταιρείες και ιδιώτες δικηγόρους.

Σε αντίθεση με τη σύνοδο της ολομέλειας του Ιουνίου, μια αόριστη συναίνεση άρχισε να αναδύεται εντός των κυριότερων πολιτικών ομάδων γύρω από την έκθεση του Bernd Lange για την ΤΤΙΡ. Παρόλα αυτά, κατατέθηκαν μια σειρά από τροπολογίες.

«Έχουμε εργαστεί σκληρά από πέρυσι για να κάνουμε τη συμφωνία όσο το δυνατόν πιο διαφανή. Η πρόοδος ήταν σημαντική», δήλωσε ο Bernd Lange, ο Γερμανός εισηγητής της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ.

Στήριξη από την πλειοψηφία

Οι περισσότεροι από τους προέδρους των επιτροπών εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την εμπορική συμφωνία, για διάφορους λόγους.

Ο Francisco José Millán Mon, εξ ονόματος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, υπογράμμισε τις γεωπολιτικές συνέπειες της ΤΤΙΡ και επανέλαβε την πεποίθηση της Επιτρόπου Εμπορίου Cecilia Malsmström, η οποία πιστεύει ότι η ΕΕ «χρειάζεται ένα σύμμαχο, γιατί γνωρίζουμε ότι η δύναμη της φωνής μας στον κόσμο μειώνεται σε σχετικούς όρους».

«Η συμφωνία θα μας επιτρέψει να φέρουμε τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο κοντά σε εμάς. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην περιοχή της Μεσογείου θα πρέπει να μας φέρουν πιο κοντά στο φυσικό σύμμαχο μας», δήλωσε ο πρόεδρος της επιτροπής.

Αβεβαιότητα για την αναπτυξιακή βοήθεια

Ο Arne Lietz, μέλος της Επιτροπής Ανάπτυξης, επέμεινε ότι οι πολιτικές εμπορίου και ανάπτυξης πρέπει να πάνε χέρι-χέρι.

«Θα πρέπει να προβούμε σε ανάλυση των επιπτώσεων της ΤΤΙΡ στην ανάπτυξη. Έχουμε πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει, δεν υπήρξαν αρκετά λεπτομερείς μελέτες», είπε ο ευρωβουλευτής.
Σύμφωνα με μια μελέτη από το γερμανικό ινστιτούτο Ifo, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη συμφωνία, καθώς η αυξημένη οικονομική ανάπτυξη στην ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες θα αυξήσει επίσης τη ζήτηση για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες και αλλού.

Ωστόσο δεν συμφωνούν όλοι. Οι αναπτυσσόμενες χώρες σήμερα επωφελούνται από την προτιμησιακή πρόσβαση στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές αγορές, αλλά αυτό μπορεί να διαβρωθεί από μια εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ, σύμφωνα με μελέτη από τη βελγική ΜΚΟ CNCD.

Ο Δανός ευρωβουλευτής Jeppe Kofod από την Επιτροπή Βιομηχανίας, είπε ότι η απόλυτη απόρριψη της ΤΤΙΡ δεν συνιστά βιώσιμη λύση, και ότι η ΕΕ χρειάζεται μια ισχυρή δήλωση της θέσης της.

Η Επιτροπή Περιβάλλοντος εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με τις πτυχές της υγείας και του περιβάλλοντος της συμφωνίας, καθώς και για το σύστημα διαιτησίας.

«Έχουμε ορισμένες ανησυχίες σχετικά με τα πρότυπα:. Για το βόειο κρέας, το κλωνοποιημένο κρέας, παραχωρήσεις σχετικά με το νερό και τη δημόσια υγεία, τον μηχανισμός ISDS. Ο προτεινόμενος συμβιβασμός δεν είναι αρκετός!», είπε ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Bart Staes.

Ο Jerzy Buzek, δήλωσε ότι μια επιτυχημένη συμφωνία θα έχει ως συνέπεια οι τιμές της ενέργειας να συγκλίνουν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. «Χρειαζόμαστε υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο ευρωβουλευτής. Αλλά δέχθηκε ότι οι περιορισμοί του άνθρακα στην Ευρώπη ενδέχεται να δυσχεράνουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα.

Τέλος, η Επιτροπή Γεωργίας συμφώνησε ότι η ΤΤΙΡ θα βελτιώσει την πρόσβαση στις αμερικανικές αγορές τροφίμων, αλλά τόνισε ότι δεν πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Παρά την ευρεία υποστήριξη για την εμπορική συμφωνία από τις επιτροπές, πολλοί ευρωβουλευτές ήταν λιγότερο ενθουσιώδεις.

Ο Patrick Le Hyaric από το Αριστερό Μέτωπο ζήτησε την Τρίτη 7 Ιουλίου οι διαπραγματεύσεις να ανασταλούν μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις ότι η NSA κατασκόπευε τους Ευρωπαίους ηγέτες. Ο ίδιος κατήγγειλε επίσης την ένταξη του μηχανισμού ISDS στην τελευταία έκδοση της έκθεσης Lange, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα οδηγήσει τα δικαιώματα των επιχειρήσεων να «θριαμβεύσουν πάνω από τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Το νέο σύστημα διαιτησίας

Το ζήτημα της διευθέτησης των διαφορών μεταξύ επενδυτών και κρατών, η οποία υπήρξε το πιο επίμαχο σημείο των διαπραγματεύσεων, εγκρίθηκε τελικά με 447 ψήφους υπέρ, 229 κατά και 30 αποχές. Η τελική συμβιβαστική λύση απαιτεί μια νέα δημόσια νομική δομή να αντικαταστήσει τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών επενδυτή-κράτους.
Ο Gianni Pittella, ο αρχηγός της ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δήλωσε: «Ο μηχανισμός ISDS είναι νεκρός. Θα πρέπει να αντικατασταθεί από ένα νέο κοινό και διαφανές σύστημα προστασίας των επενδύσεων, στις οποίες τα ιδιωτικά συμφέροντα δεν μπορούν να υπονομεύσουν τη δημόσια τάξη και ο οποίος υπόκειται σε καθεστώς δημοσίου δικαίου».

Ωστόσο ακόμη υπάρχει διχασμός για το θέμα. Εντός της ομάδας των σοσιαλιστών αλλά και των Πρασίνων και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, πολλοί ευρωβουλευτές θεωρούν ότι το νέο προτεινόμενο σύστημα δεν είναι επαρκές.
Σημειώνεται ότι σχετικά με την Ελλάδα, ο αναπληρωτής υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Γιώργος Κατρούγκαλος, είχε επισημάνει στην EurActiv.gr ότι μια βουλή όπου ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πλειοψηφικός δεν πρόκειται να κυρώσει τη συμφωνία ελευθέρου εμπορίου ΕΕ-ΗΠΑ.

* Πρώτη δημοσίευση στη euractiv.gr