του
Ηλία Καραβόλια
Το σίγουρο είναι πάντως ότι μέσα στο 2016 δεν θα υπάρξει 'ημερομηνία λήξης ' στα τρέχοντα οικονομικά προβλήματα... Γιατί ας μην ξεγελιόμαστε: η κρίση δεν είναι ελληνική, ούτε καν κρίση του ευρώ. Είναι παγκόσμιο φαινόμενο επαναφόρτισης του συστήματος που χτυπάει πρώτα τις υπερχρεωμένες οικονομίες.
Προσωπικά θεωρώ πολύ πιθανόν πλέον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ξεπεράσει εντελώς τα απαγορευτικά νεύματα της Γερμανίας και να παρέμβει ακόμα πιο πολύ στις αγορές κρατικών ομολόγων (πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης). Αυτό δεν θα σημαίνει ότι οι οικονομίες και οι κοινωνίες της ευρωζώνης θα γλιτώσουν από τα δεινά της ύφεσης είναι πιθανό να μεταφερθεί και στον Βορρά των ισχυρών, όχι μόνο στον χρεωμένο Νότο...
Στην Ελλάδα έχουμε πειστεί ότι οι μεταρρυθμίσεις υπέρ της δημοσιονομικής ισορροπίας, ώστε να έλθει η ανάκαμψη, αναγκαστικά κάνουν τα πράγματα χειρότερα, πριν τα βελτιώσουν! Το περίφημο 'αξίωμα' του Schumpeter περί δημιουργικής καταστροφής στην οικονομία, μας έχει γίνει ευαγγέλιο και κανόνας ώστε να αντέχουμε τις φάσεις μετάλλαξης και νοικοκυρέματος, πριν την επανεκκίνηση της μηχανής παραγωγής πλούτου. 'Σας πιέζουμε για να επιβιώσετε', είναι το υποσυνείδητο μήνυμα των εποχών.
Αν και η ευρωζώνη είναι πολύ δύσκολο να καταρρεύσει μεσοπρόθεσμα αυτό δεν σημαίνει οριστικό τέλος στις αμφιβολίες για την τύχη του ευρώ. Έχει στοιχηθεί όλο το σύστημα πίσω από την βραδυπορία και την γραφειοκρατία των Βρυξελλών (το μεγάλο Ευρωπαϊκό Δημόσιο) οπότε μην περιμένουμε να γίνει κανένα μεγάλο άλμα για την ευρωπαϊκή ενοποίηση: τόσο οι αναθεωρήσεις των Συνθηκών όσο και η επικύρωση τους, χρειάζονται χρόνο. Θα έχουμε μια συνεχή αβεβαιότητα για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων -με την υψηλή εποπτεία πάντα του γαλλογερμανικού άξονα- και όχι με ριζικές αλλαγές στη Συνθήκη της Λισσαβόνας.
Αλλά υπάρχουν και άλλοι δύο πόλοι του παγκόσμιου σκηνικού που έχουν ειδικό βάρος (ΗΠΑ, Κίνα). Στις ΗΠΑ τα πρόσφατα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η οικονομία τους τα πάει καλύτερα και ο Ομπάμα δείχνει πρόθεση ώστε η δημοσιονομική στήριξη σταδιακά να αποσύρεται.
Υπάρχουν όμως κάποιες επικίνδυνες εστίες, πέραν της μεγάλης ανοιχτής πληγής (χρέος): η αγορά κατοικίας μπορεί να δείχνει σημάδια σταθεροποίησης όμως οι τιμές θα συνεχίσουν να πιέζονται από τα αδιάθετα αποθέματα κατοικιών που βρίσκονται υπό κατάσχεση ή έχουν ήδη κατασχεθεί από τις τράπεζες. Και όλα σε μια οικονομία, ξεκινούν όπως ξέρουμε, από την οικοδομή! Μάλλον η FED θα αναγκαστεί σε έναν ακόμη γύρο ποσοτικής χαλάρωσης, όπως έκανε από την κρίση του 2008 και μετά.
Στην δε Κίνα μάλλον θα καταγραφεί βραδύτερος ρυθμός ανάπτυξης σε σχέση με τους διψήφιους ρυθμούς του παρελθόντος. Είδηση είναι η πρόθεση της κυβέρνησης να εκδώσει ψηφιακό νόμισμα. Μία ομάδα στην κινεζική κεντρική τράπεζα εξετάζει την εγχώρια και τη διεθνή εμπειρία από το 2014 και έχει σημειώσει πρόοδο σε τεχνολογικά και νομικά ζητήματα και την επίπτωση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Όπως αναφέρει το Liberal.gr που επικαλείται το κινεζικό πρακτορείο Xinhua: "Η κυκλοφορία ψηφιακών νομισμάτων στοιχίζει λιγότερο από το παραδοσιακό χάρτινο τραπεζογραμμάτιο, ενισχύει το εμπόριο, τονώνει τη διαφάνεια και περιορίζει το ξέπλυμα χρήματος και τη φοροδιαφυγή" σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας σε συνέδριο για τα ψηφιακά νομίσματα.
Η κίνηση αυτή θα βελτιώσει τον έλεγχο της Κεντρικής Τράπεζας στο νόμισμα για την καλύτερη στήριξη της ανάπτυξης και θα ενισχύσει νέες χρηματοδοτικές υποδομές και ολοκληρωμένα συστήματα πληρωμών.
Τεράστιο πρόβλημα φυσικά είναι η χαμηλή ιδιωτική κατανάλωση και η χαμηλή εγχώρια ζήτηση (δηλαδή, οι Κινέζοι δεν αγοράζουν αυτά που παράγουν). Στην αγορά κατοικιών η επιβράδυνση της ζήτησης δεν έχει ακόμα μεταφραστεί σε χαμηλότερες τιμές αν και ο όγκος των αγοραπωλησιών σε σπίτια έχει πέσει δραματικά. Λογικό είναι κάποια στιγμή να ακολουθήσουν και οι τιμές.
Αλλά εδώ φαίνεται ότι η ανελευθερία στις αγορές λειτουργεί επιτυχώς: στην Κίνα οι αρχές επεμβαίνουν όταν χρειάζεται και αν οι κατασκευές κάνουν βουτιά, το Υπουργείο Οικονομίας αναγκάζει τις τράπεζες να δανείσουν άλλους κλάδους και κυρίως τις κινεζικές εξαγωγές. Έχει και κάποια θετικά η κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία.
Και φυσικά απορείτε γιατί δεν κάνω πρόβλεψη για εμάς. Μα παραδώσαμε τα κλειδιά στους διαχειριστές της πολυκατοικίας (Θεσμοί) οπότε όσο και αν στο διαμέρισμα (Ελλάδα) διορθώνουμε τις βλάβες, τα βασικά ρυθμίζονται από τους διαχειριστές σε σχέση και με τις ανάγκες των υπόλοιπων διαμερισμάτων.
Αυτό σημαίνει ότι εμείς και μόνο εμείς πρέπει να φτιάξουμε το δικό μας δίκτυο ώστε όποτε μας δίνουν ρεύμα και νερό (ρευστότητα) να μην πηγαίνουν χαμένα. Μας έβαλαν δε μάστορες (κουαρτέτο) και για να δούμε πώς θα συνεννοηθούμε πάλι.
Είτε σε νέο νόμισμα, είτε σε ευρώ, εμείς πάλι θα πληρώσουμε τις βλάβες του σπιτιού. Εκτός και αν αλλάξουμε σπίτι και φύγουμε από αυτή την πολυκατοικία.
