του
Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Δανειζόμαστε τον τίτλο αυτού του σημειώματος από ένα περίφημο άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου στην Καθημερινή της Κυριακής 27 Μαρτίου, το οποίο, κατά την εκτίμησή μας, είναι ένα από τα σημαντικότερα που είδαν το φως της δημοσιότητας στην χώρα μας. Πρόκειται δε για μία προσέγγιση του συγγραφέα του άρθρου η οποία συμπίπτει με πρόταση που ο υπογράφων είχε υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2001, μετά την τρομοκρατική επίθεση κατά των Διδύμων Πύργων στις ΗΠΑ.
Με τίτλο «Για ένα πολιτιστικό Μάαστριχτ», ως επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου στην Ελλάδα, ο υπογράφων πρότεινε την αρχή μίας συζήτησης για την πολιτιστική ενότητα κα ταυτότητα της Ευρώπης, ως στοιχείου ενοποιητικού σε έναν κόσμο όπου οι πολιτισμικές συγκρούσεις είναι πλέον γεγονός.
Στο άρθρο που ακολουθεί, ο Τάκης Θεοδωρόπουλος θέτει έναν ανάλογο προβληματισμό που θα έπρεπε να έλθει στην δημόσια σφαίρα ως στοιχείο συζήτησης για το αν μπορούν να οικοδομηθούν, με αφετηρία την Γηραιά Ήπειρο, και οι όροι μιας διεθνούς κοινωνίας των πολιτών, στην οποία το πνεύμα θα αποτελεί αξία όπως, λόγου χάρη, το πετρέλαιο, το σιτάρι, το χρυσάφι. Κατά την εκτίμησή μας, όπως θα έλεγε και ο μεγάλος Πωλ Βαλερύ (1871-1945), «ο πολιτισμός είναι κεφάλαιο, η αύξηση του οποίου μπορεί να εξακολουθεί επί αιώνες», όπως συμβαίνει και με το υλικό κεφάλαιο. Υπό αυτή την έννοια, στον σημερινό κόσμο η Ευρώπη πρέπει να προβάλλει την πνευματική της δύναμη –αυτήν που κληρονόμησε από τον αρχαιοελληνικό «λόγο». Μπορεί αυτό να είναι και το διακύβευμα που παραθέτει στην συνέχεια με μοναδική ενέργεια ο Τάκης Θεοδωρόπουλος:
«Πέρυσι τέτοια εποχή ήμασταν όλοι “Σαρλί”. Όταν πέρασε η συναισθηματική μπόρα και η αιθρία επανήλθε στον ευρωπαϊκό ουρανό θυμηθήκαμε την ευρωπαϊκή μας γκρίνια. Η δυσπιστία που είχε εγκατασταθεί ανάμεσά μας με την οικονομική κρίση, διεκδίκησε και πάλι τα δικαιώματά της. Μετά ήρθαν τα χτυπήματα στο Παρίσι και στο Στάδιο της Γαλλίας. Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης γέμισαν με γαλλικές σημαίες και γίναμε όλοι «Γάλλοι». Η αλληλεγγύη για μια ακόμη φορά ξεχύθηκε στους δρόμους της Ευρώπης, ώσπου, για μια ακόμη φορά ανέλαβαν να την περιμαζέψουν τα συνεργεία καθαρισμού. Αυτή τη φορά έκλεισαν σύνορα, άλλα απείλησαν ότι θα κλείσουν και ο ευρωσκεπτικισμός αναβαθμίστηκε χάρη στην πλημμυρίδα των μουσουλμανικών πληθυσμών. Φθάσαμε στο σημείο ευρωπαϊκές χώρες να βοηθούν μια μη ευρωπαϊκή χώρα, τα Σκόπια, για να κλείσει τα σύνορά της με μία ευρωπαϊκή χώρα, την Ελλάδα.
Ώσπου ήρθε η αιματοχυσία των Βρυξελλών για να ξαναθυμηθούμε την Ευρώπη και την αλληλεγγύη της. Αυτή τη φορά γίναμε όλοι Βέλγοι, επειδή όμως οι Βρυξέλλες είναι η γραφειοκρατική πρωτεύουσα της Ένωσης, μιλήσαμε για χτύπημα στην καρδιά της Ευρώπης. Η καρδιά της Ευρώπης μπορεί να χτυπάει ευρωπαϊκά, το ευρωπαϊκό αίσθημα μπορεί να φουντώνει όποτε μια τραγωδία έρχεται να μας το υπενθυμίσει, όμως τι γίνεται με το μυαλό της Ευρώπης; Μπορεί το αίσθημα να αναβαθμιστεί σε πολιτική; Όπως αναβαθμίστηκε από τους πρώτους οραματιστές της Ένωσης που μετέφρασαν τη φρίκη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου σε πολιτική. Έχει η σημερινή Ευρώπη τις ελίτ που θα της επιτρέψουν να μεταφράσει το κοινό αίσθημα σε πολιτική;
Όσες διακηρύξεις καλής θελήσεως κι αν γίνουν, όσες ανθρωπιστικές άριες κι αν ακουστούν, είναι βέβαιο πως εν τέλει θα υπερισχύσει η δύναμη της εικόνας. Και οι εικόνες από το αεροδρόμιο των Βρυξελλών θα ερεθίσουν ακόμη περισσότερο τα αντανακλαστικά του εθνικού απομονωτισμού και του απανταχού λαϊκισμού. Παραγνωρίζοντας μία βασική παράμετρο. Η τρομοκρατία που μας απειλεί τώρα δεν είναι ίδια με την τρομοκρατία «παραδοσιακού» τύπου, της οποίας τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν μακρά εμπειρία. Από τη δολοφονία του Τσάρου Αλεξάνδρου Β΄ ως τη δολοφονία του βασιλιά Ουμβέρτου της Ιταλίας, τον IRA, τον ETA, τις Ερυθρές Ταξιαρχίες και την ημετέρα 17 Νοέμβρη, η δράση των τρομοκρατών αναγνώριζε εθνικά σύνορα. Ήταν υπόθεση των κρατών. Το αποτέλεσμα ήταν ο πρόεδρος Μιτεράν να μην εκδίδει τρομοκράτες των Ερυθρών Ταξιαρχιών στην Ιταλία, η δε Νότιος Γαλλία να λειτουργεί για χρόνια ως καταφύγιο των Βάσκων τρομοκρατών. Σήμερα, χάρη στο ευρωπαϊκό ένταλμα, που καθιερώθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου, ο Αμπντεσλάμ θα εκδοθεί στη Γαλλία χωρίς περαιτέρω διαδικασίες.
Η τρομοκρατία των “Ζωντανών Νεκρών” έχει στόχο την Ευρώπη και είναι προϊόν μιας ευρωπαϊκής κατάκτησης, της πολυπολιτισμικής κοινωνίας. Γεννήθηκε στους μουσουλμανικούς θύλακες που η ίδια η Ευρώπη άφησε να αναπτυχθούν. Ο όρος «γκέτο» που συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε είναι ανιστόρητος. Το γκέτο της Βαρσοβίας ήταν εστία αντίστασης κατά του ναζιστικού καθεστώτος, και πυρήνας πολιτισμού, και δη ευρωπαϊκού πολιτισμού. Δεν είναι η περίπτωση των μουσουλμανικών κοινοτήτων στη σημερινή Ευρώπη. Γι’ αυτό μιλάμε για θύλακες. Περιοχές ολόκληρες της κοινωνίας όπου οι γυναίκες καταπιέζονται και στη θέση των νόμων της δημοκρατίας, ισχύουν οι σούρες του Κορανίου και οι νόμοι του γενειοφόρου ιμάμη.
Η Ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Σήμερα, εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, η ενισχυμένη καταπίεση ή ο αποκλεισμός αυτών των θυλάκων, την οποία πρεσβεύουν οι λαϊκιστές τύπου Λεπέν θα είχε ως αποτέλεσμα τη ριζοσπαστικοποίησή τους. Το ίδιο θα συνέβαινε αν η Ευρώπη αξιοποιούσε τη συντριπτική δύναμη πυρός που διαθέτει κατά του Ισλαμικού Κράτους και των αραβικών καθεστώτων που το υποστηρίζουν. Αυτό το αδιέξοδο εκμεταλλεύονται οι τρομοκράτες. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές ελίτ δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες του ορθού λόγου για να εντοπίσουν τα λάθη που οδήγησαν στη δημιουργία αυτών των θυλάκων. Επειδή μόνον με περισσότερη Ευρώπη μπορεί να αντιμετωπιστεί ο πόλεμος που έχει κηρυχθεί κατά του ευρωπαϊκού πολιτισμού μέσα στην Ευρώπη, η λιγότερη Ευρώπη του ευρώ θα πρέπει να αποκτήσει συνείδηση, συνείδηση πολιτική, άρα πολιτισμική συνείδηση.
Ομοσπονδιακή ευρωπαϊκή αστυνομία κατά τα πρότυπα του FBI; Ακούγοντας τον κ. Τόσκα να με διαβεβαιώνει σαν τοπικός σερίφης ότι δεν έχουμε πρόβλημα με την τζιχάντ, θα αισθανόμουν περισσότερο ασφαλής αν υπήρχε ομοσπονδιακή αστυνομία. Επειδή, δε, ανήκω σε ένα έθνος το οποίο υπήρξε θύμα της ευρωπαϊκής πολιτισμικής χαλαρότητας, το ελληνικόν, με αποτέλεσμα σήμερα να μην ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει, πιστεύω στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής συνείδησης. Για να ξέρουμε τι υπερασπιζόμαστε και τι έχουμε να χάσουμε αν δεν το υπερασπιστούμε. Θα πάρει χρόνια; Μα και ο πόλεμος με την τζιχάντ θα πάρει χρόνια. Και απ’ ό,τι όλα δείχνουν και τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς που περνούν από το σουρωτήρι των συνόρων μας θα τους έχουμε για χρόνια.
Μια νέα Ιερά Συμμαχία; Πω πω πω, θα μου βάλουν πιπέρι στο στόμα. Ναι, μια ευρωπαϊκή συμμαχία που θα υπερασπιστεί την ιερότητα του Παρθενώνα, της γυμνής Αφροδίτης, του Μυστικού Δείπνου του Ντα Βίντσι, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης που κατακτήθηκε μέσα στο χριστιανικό περιβάλλον της Ευρώπης».
Λόγια μεστά και ωραία, αυτά του Τάκη Θεοδωρόπουλου. Μπορούν να γίνουν κτήμα αυτών που συναποφασίζουν για το μέλλον της Ευρώπης; Μπορούν να διαπεράσουν εθνικολαϊκιστικά σύνδρομα και κοντόθωρες θεωρήσεις μιας απελπιστικά τεχνοκρατικής και χωρίς ψυχή Ευρώπης; Είναι οι Ευρωπαίοι αποφασισμένοι να καταλάβουν ότι σήμερα, πριν απ’ όλα, η ενότητά τους πρέπει να είναι πρωτίστως πολιτισμική; Αυτά είναι τα ερωτήματα, θα έλεγε ένας άλλος Σαίξπηρ…
