του
Leon de Winter*
Δεν μού είναι απολύτως σαφές τί εννοούν όσοι αυτοαποκαλούνται Ευρωπαίοι. Σε ό,τι με αφορά, η Ευρώπη παραμένει ένας γεωγραφικός όρος που περιγράφει μία ανώμαλη προεξοχή μεγάλων εδαφικών μαζών που εκτείνονται δυτικά της Ασίας. Μόνον που, σε αντίθεση με τους Ασιάτες, που ποτέ δεν σκέφτηκαν στα σοβαρά να φτιάξουν μία «Ασιατική Ένωση», μερικοί Ευρωπαίοι πιστεύουν πως υπάρχουν κάποια κοινά πολιτιστικά χαρακτηριστικά σε όλους τους Ευρωπαίους που, για να τα δούμε να ανθίζουν, θα πρέπει να καταργήσουμε τα εθνικά μας σύνορα. Μια μέρα, μερικοί από τους παραπάνω Ευρωπαίους έφτιαξαν την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Προέκυψε ακριβώς αυτό που άνθρωποι σαν εμένα είχαμε προβλέψει: πως μία τέτοια ένωση δεν είναι βιώσιμη, διότι κανείς δεν την θέλει –εκτός από την ευρωπαϊκή ελίτ– και πως τελικά η Ευρώπη είναι γεωγραφικός και όχι πολιτιστικός όρος.
Στην βόρεια Ευρώπη φύονται κωνοφόρα. Η ζωή είναι πιο βαρετή, ο κόσμος εργάζεται περισσότερο και συμπεριφέρεται εν γένει υπεύθυνα όσον αφορά τις σχέσεις του με το κράτος. Στον Νότο, πάλι, ο κόσμος κοιμάται το μεσημέρι και δεν γευματίζει πριν τις 10 το βράδυ. Οι άνθρωποι αμολάνε ταύρους στους δρόμους και η εξαπάτηση των αρχών είναι το εθνικό τους σπορ. Όμως, χάρη στους κανόνες που σκέφτηκε το κατεστημένο, τώρα εμείς οι βόρειοι φορτωθήκαμε τα χρέη των νοτίων! Το πρόβλημά μου είναι πως δεν νοιώθω την παραμικρή αλληλεγγύη με τους Έλληνες ή τους Ισπανούς. Μού αρέσουν και οι μεν και οι δε και έχω πολλές γνωριμίες και από τους δύο λαούς. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι νοιώθω υποχρεωμένος να μού φορτώνουν τα οικονομικά τους προβλήματα.
Ωστόσο, οι υπερεθνικές μας ελίτ έχουν άλλη γνώμη. Ολόκληρη η πολιτική τους νομιμοποίηση, βλέπετε, βασίζεται στην πορεία του «ευρωπαϊκού εγχειρήματος». Γι’ αυτό ισχυρίζονται πως αν δεν σώσουμε την Ελλάδα θα χαθούμε όλοι μαζί. Δεν το πιστεύω αυτό. Σε ό,τι με αφορά, οι Έλληνες μπορούν να κάνουν ό,τι τούς κατέβει –και να πάνε να πνιγούν. Μετά, βέβαια, θα χρειαστεί να σώσουμε τις τράπεζές μας που απερίσκεπτα δάνεισαν δισεκατομμύρια στους Έλληνες, αλλά αυτά θα είναι ψίχουλα μπροστά σε όσα σχεδιάζει να μάς φορτώσει η ΕΕ τα επόμενα χρόνια.
Τα χρέη των χωρών του Νότου έχουν λάβει γιγάντιες διαστάσεις χάρη στην ΕΕ. Έλληνες και Ισπανοί δεν έχασαν την ευκαιρία να μποϋκοτάρουν το θησαυροφυλάκιο της ΕΕ και να κάνουν άγριο πλιάτσικο. Χωρίς την ΕΕ, που επέτρεψε στις τράπεζες να μεταφέρουν δισεκατομμύρια (παρεμπιπτόντως, τα ανώτατα στελέχη των τραπεζών και οι κορυφαίοι πολιτικοί ανήκουν σε έναν ξεχωριστό, υπερεθνικό κόσμο), τα κράτη του Νότου δεν θα είχαν καταφέρει ποτέ από μόνα τους να βουλιάξουν τόσο βαθειά στα χρέη.
Όταν ήμουν νέος και διέσχιζα με ώτο-στοπ την Ευρώπη (ή αργότερα όταν έκανα τα ίδια με ένα Σιτροέν ντε-σεβό) είχαμε την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ). Αυτό ήταν ένα βιώσιμο μοντέλο. Συνεργαζόμασταν και κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να άρουμε τα διασυνοριακά οικονομικά εμπόδια. Παραμέναμε όμως αυτοί που είμαστε. Οι Γερμανοί διέθεταν το γερό τους γερμανικό μάρκο, εξίσου αξιόπιστο με τις Μερσέντες τους. Εγώ είχα το φιορίνι, εξίσου ανταλλάξιμο με τα αγαθά ενός Ολλανδού εμπόρου του 17ου αιώνα. Οι Γάλλοι είχαν το κομψό τους φράγκο, που ανέδιδε μία αύρα παρισινού φούρνου γεμάτου κόσμο. Και οι Ιταλοί την λιρέτα, εξίσου διεγερτική και γοητευτική όσο οι Μαστρογιάνι και Έκμπεργκ στην Ντόλτσε Βίτα του Φελίνι. Η ΕΟΚ συνδύαζε ενότητα και διαφορετικότητα. Στην ΕΟΚ, πολιτικοί και αξιωματούχοι των Βρυξελλών προσπαθούσαν να διευκολύνουν τις επιχειρήσεις και τα άτομα να κάνουν δουλειές και κατά τα άλλα ζούσαν ήρεμα.
Αλλά η ΕΟΚ δεν τους έφτανε. Διψούσαν για εξουσία. Η ιδέα ενός «Ευρωπαίου προέδρου» βρήκε πρόσφορο έδαφος: θα μιλούσαν επί ίσοις όροις με τον Αμερικανό ή τον Ρώσο πρόεδρο! Το πού οδήγησαν αυτές οι αυταπάτες το βλέπουμε στο συνονθύλευμα που αποκαλείται Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ευρώπη έγινε ένα υπερβολικά ετερογενές μείγμα στο οποίο συνυπάρχουν οι Έλληνες, που αντιμετωπίζουν το κράτος τους με σχεδόν αναρχικές διαθέσεις, με τους Δανούς, που το εκλαμβάνουν ως έναν πολιτικό ρυθμιστικό μηχανισμό. Αλλά, παρά τον «ζουρλομανδύα» των οικονομικών και νομισματικών ρυθμίσεων, η ΕΕ, τα έθνη της ΕΕ, εξακολουθούν να λειτουργούν ως αυτόνομες κοινότητες. Η ΕΕ όχι μόνον δεν βοήθησε τα κράτη μέλη του Νότου, αλλά, όπως γνωρίζουμε σήμερα, τα οδήγησε στην καταστροφή, τροφοδοτώντας την απληστία, την ανευθυνότητα, την ιδιοτέλεια, την φοροκλοπή και την σπατάλη.
Η ΕΟΚ ήταν ιδεώδης για την Ευρώπη. Αλλά οι φιλόδοξοι πολιτικοί μας έθεσαν τις υπηρεσίες τους σε ένα άλλο σχέδιο, ιστορικών διαστάσεων: να ενοποιήσουν ειρηνικά την Ευρώπη επιτρέποντας σε μία νέα ευρωπαϊκή γραφειοκρατία να αναλάβει αθόρυβα τα ηνία της Γηραιάς Ηπείρου. Όμως, η ελληνική κρίση αποδεικνύει σήμερα ότι, πολιτικά μιλώντας, το πράγμα που λέγεται Ευρώπη δεν υπάρχει. Η Ευρώπη είναι μία έμμονη ιδέα των γραφειοκρατών των Βρυξελλών.
Οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών
Όταν το ευρωπαϊκό Σύνταγμα πετάχτηκε με τα πολλά στον κάδο των σκουπιδιών, απορούσα πώς και δεν είχαμε φάει στην μάπα τους εμπνευστές αυτού του κειμένου 24 ώρες το 24ωρο στις μικρές οθόνες όλων των χωρών της Ευρώπης. Πού ήταν οι εμπνευσμένες ομιλίες; Πού ήταν οι πραγματείες τους για την ευρωπαϊκή ψυχή, για τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο; Το ευρωπαϊκό Σύνταγμα δεν ήταν το πνευματικό τέκνο «ιδρυτών πατέρων» της Ευρώπης, αλλά το άψυχο προϊόν τεχνοκρατών, που βλέπουν ξανά σήμερα την μεγάλη τους ευκαιρία, που χρειάζονται δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων για να διασωθούν οι μεσογειακές χώρες. Οι Βρυξέλλες θα τα ρυθμίσουν όλα μια χαρά και θα θεσπίσουν αυστηρούς κανόνες για να σώσουν τις χώρες του Νότου από την χρεοκοπία.
Η πρώτη χώρα που μετέφερε μεγάλο μέρος της κυριαρχίας της στις Βρυξέλλες ήταν η Ελλάδα. Η Ελλάδα προτίθεται να μεταβληθεί στο πρώτο bona fide προτεκτοράτο των Βρυξελλών: ένα αρχαίο, πολιτισμένο έθνος, με δικές του παραδόσεις και ιδιαίτερο τρόπο ζωής, θα διοικείται πλέον από μία ομάδα υπερεθνικών γραφειοκρατών. Αναρωτιέμαι για πόσο καιρό θα μπορεί να λειτουργήσει κάτι τέτοιο.
Θα ήταν ωραία αν οι λαοί της Ευρώπης καλούνταν να αποφασίσουν με δημοψήφισμα αν θέλουν να πληρώσουν αυτό τον λογαριασμό. Ή να απαντήσουν στο ερώτημα αν θεωρούν ως πιο πρόσφορο μέσο για την διαφύλαξη της ειρήνης και της ευημερίας στην Ευρώπη μία αναβίωση της ΕΟΚ χωρίς το ευρώ ή την ΕΕ, που υποφέρει όλο και περισσότερο από τον ζυγό του ευρώ. Όσο για τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών που θα έχαναν την δουλειά τους, θα μπορούσαν να πάνε να γίνουν κράχτες στα ελληνικά εστιατόρια!
Κάθε τόσο βρίσκω στα συρτάρια μου κάποιο ξεχασμένο φιορίνι. Τελευταία, μάλιστα, βρήκα ένα εκατοστάρικο! Όχι, δεν πρόκειται να τα μετατρέψω σε ευρώ. Θα τα κρατήσω σαν φυλαχτό, αναμένοντας την επιστροφή του φιορινιού, του μάρκου, της λίρας, της δραχμής –και, φυσικά, της ΕΟΚ.
*Ολλανδός συγγραφέας και επιφυλλιδογράφος
