του
Κώστα Μίντζηρα
Ενα ακόμη επεισόδιο στο μπρα-ντε-φέρ ΕΕ – Google κ.λπ. φθάνει σε κρίσιμο σημείο. Στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στις 5/7 έρχεται προς έγκριση και ψήφιση Πρόταση Οδηγίας «για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στην ψηφιακή ενιαία αγορά» (COM(2016) 593 final), που πρόσφατα υιοθετήθηκε με ψήφους 15 προς 10 από την JURI (Επιτροπή Νομικών Θεμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).
Τα άρθρα 11 και 13 είναι αυτά που έχουν προκαλέσει συζητήσεις και έχουν δώσει αφορμή να στηθούν διαδικτυακές καμπάνιες για συλλογή υπογραφών με αίτημα προς τους ευρωβουλευτές να μην τα εγκρίνουν, ώστε να δοθεί η ευκαιρία για μια νέα περίοδο συζητήσεων. Τι λένε τα άρθρα: Με το 11 παρέχεται στους εκδότες και τα ΜΜΕ η δυνατότητα να αξιώνουν από τις μηχανές αναζήτησης του Ιντερνετ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Google, Βing, FB, Twitter, κ.λπ) την καταβολή χρηματικού ανταλλάγματος τόσο για την αναδημοσίευση άρθρου όσο και τη χρήση λίγων λέξεων από το άρθρο.
Τούτο (με κωδικό όνομα «Link Tax») αποσκοπεί κατά τους συντάκτες της πρότασης να διαφυλάξει τα δικαιώματα (πνευματικά και συγγενικά) εκδοτών και εταιρειών ΜΜΕ. Αν κάτι τέτοιο ισχύσει, οιοσδήποτε επιθυμεί να αναρτήσει στο Διαδίκτυο σε ψηφιακή μορφή κείμενο που έχει ληφθεί από εφημερίδα ή περιοδικό, θα υποχρεούται να καταβάλει αντάλλαγμα για αυτή τη χρήση. Σε αντίθετη περίπτωση θα βρίσκεται αντιμέτωπος με κυρώσεις.
Επανέρχεται έτσι στο προσκήνιο το εύλογο, παμπάλαιο ερώτημα: εάν δικαιούνται οι ψηφιακοί κολοσσοί να χρησιμοποιούν δωρεάν περιεχόμενο που έχει παραχθεί (και πληρωθεί) από εφημερίδες και περιοδικά ή οφείλουν να πληρώνουν αντίτιμο, ώστε μέρος αυτού να φθάνει στους δικαιούχους δημιουργούς; Με το άρθρο 13 μετακυλίεται στις ίδιες μεγάλες (και μικρές) τεχνολογικές εταιρείες η ευθύνη για δημοσίευση από οιονδήποτε χρήστη κάθε είδους περιεχομένου (βίντεο, φωτογραφία ή/και κείμενο) δίχως να έχει ληφθεί από τον δικαιούχο η άδεια και να έχει καταβληθεί το αντάλλαγμα που αναλογεί στη δεδομένη χρήση. Προβλέπεται η χρήση ειδικού λογισμικού από τις εταιρείες προκειμένου να ελέγχεται (προφανώς με φίλτρα), εάν και κατά πόσο έχει ληφθεί η αναγκαία άδεια.
Διατυπώνονται πολλές νομικές αλλά και θεσμικές επιφυλάξεις καθώς και ζήτημα συμβατότητας ρυθμίσεων της νέας υπό ψήφιση οδηγίας με ισχύον δίκαιο της ΕΕ, δεν είναι όμως σκόπιμο να μπούμε σε λεπτομέρειες επί του παρόντος. Γίνεται αντιληπτό ότι η νέα ρύθμιση, όταν και αν ισχύσει, θα διαταράξει ισορροπίες πολλές δεκαετιών και θα συντείνει σε διάλυση υφισταμένων και στη δημιουργία νέων συμμαχιών και όχι μόνο στον Τύπο. Ανάμεσα στα δικαιώματα (έννομα συμφέροντα) που λίγο ή πολύ βάλλονται -αν δεν καταργούνται, σε κάποιες περιπτώσεις- είναι των χρηστών των κοινωνικών δικτύων.
H ευκολία με την οποία κανείς κοινοποιεί στον λογαριασμό και στους φίλους του κάποιο άρθρο μεγάλης εφημερίδας ή περιοδικού δυσχεραίνεται, και η ελευθερία της έκφρασης και (ενεργητικής) ενημέρωσης αναμφίβολα δοκιμάζεται. Σοβαρότερα, από οικονομικής πλευράς, συμφέροντα που η νέα ρύθμιση θα ενοχλήσει είναι αυτά των μεγάλων ψηφιακών εταιρειών, που ωστόσο έχουν σύμμαχό τους τα δισεκατομμύρια των χρηστών σε όλον τον κόσμο – αυτή είναι και η ακατάβλητη (προς το παρόν) δύναμή τους.
Η τακτική τους είναι απλή και δοκιμασμένη, η πρόταση προς τον Τύπο αφοπλιστικά κυνική και πολλοί εκδότες θα βρεθούν μπροστά στο δίλημμα: ή να επιτρέψουν τη δωρεάν χρήση του περιεχομένου τους (π.χ. στο Google News) ή το περιεχόμενο να εξαιρεθεί και ως εκ τούτου να απολεσθεί η πρόσβαση των πολλών πολλών εκατομμυρίων χρηστών σε αυτό. Είναι πρόδηλο ότι οι εκδότες έχουν μέγιστη ανάγκη από τα ποσά που θα τους φέρει η ψήφιση και εφαρμογή του «link tax», όμως πρέπει κανείς να μελετήσει και να σταθμίσει τις συνέπειες ως προς την αναγνωσιμότητα των εντύπων τους κ.λπ., άρα και την εν γένει επιρροή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Δεν είναι, ασφαλώς, εύκολο πράγμα να πάρει κανείς θέση στο πολύπλοκο αυτό ζήτημα. Διαλέγοντας, όμως, πλευρά, γίνεται λιγότερο δύσκολο.
*Αναδημοσίευση από protagon.gr
