του
Κώστα Χριστίδη*
Πριν από 30 χρόνια, στο βιβλίο μου "Η φιλελεύθερη επιλογή" (εκδ. ΕΠΟΠΤΕΙΑ, 1988) σημείωνα: "Παρ’ όλη την συνειδητοποίηση και την ρητορική περί παιδείας, στις περισσότερες χώρες υπάρχει ένα διάχυτο αίσθημα ελλείψεως ικανοποίησης με την κατάσταση της παιδείας. Οι γονείς παραπονούνται για την ποιότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται στα παιδιά τους. Οι δάσκαλοι παραπονούνται ότι η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία διδάσκουν δεν βοηθά την μάθηση. Καμιά φορά μάλιστα φοβούνται και για την σωματική τους ακεραιότητα.
Οι νέοι αισθάνονται ότι φορτώνονται με πολλές άχρηστες γνώσεις, ασφυκτιούν, επαναστατούν. Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, ουδείς σχεδόν υποστηρίζει ότι τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα, όλων των βαθμίδων, δίνουν στους νέους μας τις γνώσεις εκείνες που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ζωής. Υπάρχει μάλιστα η κοινή εντύπωση ότι τα τελευταία χρόνια "πετύχαμε" το σχεδόν ακατόρθωτο: η κατάσταση της ανέκαθεν σοβαρά πάσχουσας παιδείας μας επιδεινώθηκε ραγδαία. Τί φταίει;"
Στα 30 χρόνια που έκτοτε διέρρευσαν, το μόνο βέβαιο είναι ότι αυτό που φαινόταν τότε ‘’σχεδόν ακατόρθωτο’’, παρά κάποιες αναλαμπές όπως ήταν οι νόμοι Γιαννάκου και Διαμαντοπούλου, χειροτέρευσε περαιτέρω, δραματικά. Ιδιαιτέρως στα τελευταία 3,5 έτη, ο Σύριζα, συνεπής εν προκειμένω προς την ιδεολογία του, που αποστρέφεται κάθε έννοια αριστείας και δημιουργικής άμιλλας, επιτάχυνε τον εξισωτισμό προς τα κάτω και αύξησε τον συγκεντρωτισμό και την γραφειοκρατία.
Ο Τάσος Αβραντίνης, στο εξαιρετικό βιβλίο του "Εκπαίδευση: Ελεύθερη Επιλογή ή μία γάτα που γαβγίζει;" παρατηρεί ότι "το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, υπό την επίδραση των εξισωτικών αντιλήψεων που ζητούν εκπαιδευτική ομοιομορφία, έχει καταστεί το πλέον άκαμπτο και συγκεντρωτικό μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ και κατά τέτοιο τρόπο οργανωμένο ώστε να ευνοούνται όχι οι χρήστες των υπηρεσιών, οι μαθητές δηλαδή και οι γονείς, αλλά οι πάροχοι αυτών, το διδακτικό προσωπικό και η εκπαιδευτική γραφειοκρατία".
Ο δρόμος προς την αναβάθμιση της παιδείας περνά από την μείωση του κρατικού συγκεντρωτισμού και την αύξηση του ανταγωνισμού σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Όπως σε κάθε άλλο τομέα, ο ανταγωνισμός μεταξύ περισσότερων παρόχων εκπαιδευτικών υπηρεσιών δημόσιων και ιδιωτικών, θα οδηγήσει σε αναβάθμιση της ποιότητας και μείωση του κόστους, ειδικά για τους μη προνομιούχους. Οι τελευταίοι μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από το κράτος, ίση προς το μέσο κόστος εκπαίδευσης ενός μαθητή σε δημόσιο σχολείο, υπό την μορφή προσωπικής επιταγής (voucher) και να στέλνουν τα παιδιά τους σε σχολείο της επιλογής τους.
Αυτό που εμφαντικά απαιτείται σήμερα είναι μία εθνική εκστρατεία για την κατάργηση των νόμων που περιορίζουν την ελευθερία στην εκπαίδευση, μία ελευθερία εξ ίσου σημαντική με την ελευθερία του τύπου ή την θρησκευτική ελευθερία. Υπ’ αυτή την έννοια, η επιλογή του υπουργού Παιδείας μίας επόμενης κυβέρνησης θα είναι εξ ίσου αν όχι περισσότερο κρίσιμη από την επιλογή του υπουργού Οικονομικών.
*Νομικός - Οικονομολόγος
