Του
Ηλία Καραβόλια
Τι συμβαίνει πραγματικά στην Κίνα αυτή την εποχή ; Και πώς η διαμόρφωση εκεί του εξαγωγικού καπιταλισμού επηρεάζει την ιστορία και την εξέλιξη του δυτικού καπιταλισμού;
Που βαδίζει η Ε.Ε. λόγω του Brexit και της κατάστασης στην Ιταλία ; Γιατί ο Τραμπ ξεκίνησε δασμολογικό πόλεμο με Ε.Ε. και Κίνα; Γιατί οι ΗΠΑ κυνηγούν την Huawei και τι γίνεται με τον εμπορικό πόλεμο στις παγκόσμιες τηλεπικοινωνίες;
Ερωτήματα σαν και αυτά κυριαρχούν σήμερα στην διεθνή οικονομική επικαιρότητα. Είμαστε εντός της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και πολλοί βιάζονται να τα ερμηνεύσουν όλα με βάση την αστική, την ορθόδοξη οικονομική θεωρία. Την ίδια ώρα το δίπολο Αγορές-Κράτος διαμορφώνει ένα συμπεριφορικό παίγνιο ηγεμονίας σε γεωπολιτική κλίμακα, με τον ενεργειακό πόλεμο να κυριαρχεί κυρίως σε Μεσόγειο και Μέση Ανατολή.
Στην Αγγλία για παράδειγμα ζούμε μια πρωτοφανή κατάσταση βέλτιστης αδράνειας. Η προσφυγή σ’ ένα δεύτερο δημοψήφισμα δεν αποκλείεται.To δε συντηρητικό πολιτικό τους σύστημα μάλλον πνέει τα λοίσθια.
Η αλήθεια όμως είναι άλλη (βλ. Sarajevo Magazine 14/3): η χρηματοπιστωτική βιομηχανία, ίσως η βασικότερη στο έδαφος της χώρας, δεν έχει πρόβλημα: μπορεί να μετακομίσει, αν χρειαστεί, πολύ εύκολα. Αν το πιο απεδαφικο- ποιημένο τμήμα του σύγχρονου καπιταλισμού είναι όχι το διαμάντι αλλά ολόκληρο το στέμμα του υπολογίσιμου βρετανικού κεφαλαίου, τότε ίσως δεν χρειάζονται ούτε δημοψηφίσματα ούτε εκλογές εκεί.
Κάπως έτσι το Brexit εξελίσσεται περισσότερο ως αποτέλεσμα εγκαθίδρυσης ''φιλελεύθερου πατερναλισμού'' (βλ. Cass/Sustein/Thaler) παρά ως έκφραση γνήσιας λαϊκής βούλησης, αφού διεξάγεται ένα συμπεριφορικό παίγνιο που έχει σαν σημείο αναφοράς το φαντασιακό (στο συλλογικό ασυνείδητο) του μακραίωνου βρετανικού imperium.
Η παγκόσμια οικονομία μεταλλάσσεται και κινείται με ρυθμούς διακρατικού ανταγωνισμού προσπερνώντας μερικές φορές τον γνήσιο καπιταλιστικό ανταγωνισμό μεταξύ του τραπεζικο-βιομηχανικού συμπλέγματος. Και εδώ πρέπει να αναρωτηθούμε τι ρόλο παίζει πλέον η Κίνα.
Διαβάζουμε στο Sarajevo Magazine αυτού του μήνα:
"Κι ενώ ο δυτικός καπιταλισμός υποχρεώνεται να περιορίσει τα «μερίσματα» που μπορεί να μοιράζει στους υποτελείς, επειδή υποχωρεί η παγκόσμια ηγεμονία του / λεηλασία του πλανήτη, ο δυναμικά και, κυρίως, θεαματικά, αστραπιαία και ηγεμονικά ανερχόμενος κινεζικός καπιταλισμός εμφανίζεται σαν αντι-παράδειγμα.
Όχι ιδεολογικά (όπως ο καταναλωτικός ασκητικός του σοβιετικού, γραφειοκρατικού καπιταλισμού) αλλά πραγματιστικά: ανερχόμενα επίπεδα κατανάλωσης plus κόμμα – κράτος.
Το πλεονέκτημα του κινεζικού κρατικού / καπιταλιστικού μοντέλου είναι ότι εφαρμόζεται και λειτουργεί σε (εκτεταμένες) περιοχές του κόσμου που δεν έχουν ιστορική παράδοση «φιλελευθερισμού» με την δυτική έννοια: είναι γνωστό ότι ο δυτικός ιμπεριαλισμός έκανε ότι μπορούσε επί αιώνες για να κρατήσει την όποια «δημοκρατία» σαν αποκλειστικά δικό του προνόμιο. Και τα κατάφερε."
Μοιάζουν σύνθετα και πολύπλοκα τα νοήματα της άνω παραγράφου όμως έχουν στέρεες βάσεις ορθολογικής ανάλυσης. Μην μας τρομάζουν οι αναφορές σε –ισμούς και συμφραζόμενα που μοιάζουν θεωρητικά. Είναι αναγκαίο να δίνουμε στα φαινόμενα την σωστή ονομασία τους.
Είναι αναγκαίο να αναλύουμε την παγκόσμια οικονομική κατάσταση με βάση τις εγκατεστημένες δομές κυριαρχίας του συγκεκριμένου οικονομικού μοντέλου που επικρατεί εδώ και αιώνες.
Και αυτό γιατί το δυτικό Κεφάλαιο έχει αρχίσει να ζηλεύει αυτήν την δυναμική, αποτελεσματική καπιταλιστική απολυταρχία που έρχεται απ’ την Ανατολή και που την κατανοούμε και εμείς ως καταναλωτές: τα φθηνά προϊόντα των ασιατικών εργοστασίων γεμίζουν τα ράφια των ευρωπαϊκών και αμερικανικών μαγαζιών.
Τόσο το Brexit όσο και τα ασταθή δημοσιονομικά δεδομένα χωρών της Ευρωζώνης, αυτό ακριβώς έχουν να αντιμετωπίσουν ως κεντρικό ζητούμενο στην παγκόσμια ισορροπία οικονομικής ισχύος.
