του Δημήτρη Τζαβάρα*
Με τη συζήτηση γύρω από το ESG να είναι πολύ ζωντανή το τελευταίο διάστημα, αποτελεί κοινό τόπο των πολυεθνικών ομίλων και των επαγγελματιών που ασχολούνται με τις ενδοομιλικές συναλλαγές (transfer pricing) ότι το πλαίσιο των κανόνων ESG θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Κατά συνέπεια, οι αλυσίδες αξίας/τροφοδοσίας αλλά και ο τρόπος που δομούνται και τιμολογούνται οι ενδοομιλικές σχέσεις αναμένεται να επηρεαστούν. Αυτό συμβαίνει γιατί το πλαίσιο των κανόνων ESG αλλάζει την οπτική αξιολόγησης των πολυεθνικών ομίλων, βάζοντας στην εικόνα και πρόσθετα κριτήρια. Χαρακτηριστικότερο, ίσως, από πλευράς φορολογίας και transfer pricing αποτελεί το εάν οι όμιλοι εφαρμόζουν υπεύθυνες και διαφανείς φορολογικές πολιτικές και καταβάλλουν τους (άμεσους/έμμεσους) φόρους που αναλογούν στις δραστηριότητες που επιτελούν στις επιμέρους δικαιοδοσίες δραστηριοποίησής τους.
Θα ήταν, ωστόσο, επιφανειακό να θεωρηθεί ότι η διάδραση ESG και transfer pricing περιορίζεται σε αυτά. Στην πραγματικότητα, μπορεί να εκτείνεται μέχρι τον επανασχεδιασμό της αλυσίδας αξίας/τροφοδοσίας ενός οργανισμού. Για παράδειγμα, εάν κατά την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης (baselining) προέκυπτε ότι οι δείκτες ESG ενός ομίλου υστερούν από το αντίστοιχο πλαίσιο κανόνων (διεθνή πρότυπα, υπερ-εθνική/εθνική νομοθεσία κ.λπ.) ή τις καθιερωμένες πρακτικές της αγοράς (π.χ., στο επίπεδο των συνολικών εκπομπών ρύπων θερμοκηπίου), ο οργανισμός ενδέχεται να όφειλε να αναθεωρήσει τους προμηθευτές πρώτων υλών – τον συνεργάτη υπηρεσιών logistics, να ενσωματώσει λιγότερο ρυπογόνες διαδικασίες παραγωγής, ή να εισάγει ανακυκλώσιμες/βιώσιμες συσκευασίες. Οι ενέργειες αυτές επιφέρουν μικρότερες ή μεγαλύτερες αλλαγές στην αλυσίδα αξίας/τροφοδοσίας.
Ομοίως, καθώς η ενσωμάτωση κριτηρίων ESG επηρεάζει τον τρόπο που, μεταξύ άλλων, επενδυτές και χρηματοδότες αξιολογούν τους ομίλους, η εικόνα που έχουν τέτοιοι φορείς αναφορικά με τον βαθμό πλήρωσης των κριτηρίων ESG θα επηρεάσει και τους όρους υπό τους οποίους είναι διατεθειμένοι να επενδύσουν/παράσχουν χρηματοδότηση. Και το ερώτημα εδώ είναι εάν και πώς πρέπει να επιμεριστεί μεταξύ των μελών ενός ομίλου το premium που σχετίζεται, για παράδειγμα, με τον υψηλό βαθμό πλήρωσης των κριτηρίων ESG/βιωσιμότητας («greenium»).
Εξίσου απτό παράδειγμα διάδρασης του πλαισίου ESG με το transfer pricing αποτελεί εκείνο που σχετίζεται με την επαναξιολόγηση του τρόπου επιμερισμού των κερδών μεταξύ των δικαιοδοσιών δραστηριοποίησης ενός ομίλου. Λόγω της εκτεταμένης εφαρμογής τηλεργασίας από σημαντικά/επιτελικά στελέχη, μπορεί να προκύψει σημαντική απόκλιση μεταξύ του τόπου φορολόγησης των κερδών και του τόπου που λαμβάνουν χώρα οι οικονομικές δραστηριότητες που γέννησαν αυτά τα κέρδη (συμπεριλαμβανομένης της λήψης των στρατηγικών/σημαντικών οικονομικά αποφάσεων) κατά παρέκκλιση τόσο των ενδεδειγμένων διεθνώς πρακτικών δίκαιης φορολόγησης όσο και των σχετικών δεσμεύσεων του ομίλου.
Δεν χρειάζεται να γίνει μία εξαντλητική αναφορά όλων των πιθανών περιπτώσεων διάδρασης των δύο πλαισίων. Αρκεί να γίνει σαφές ότι οι αλυσίδες αξίας και οι ενδοομιλικές πολιτικές τιμολόγησης που τις εξυπηρετούν οφείλουν να ευθυγραμμιστούν με το ESG για να ικανοποιούν τις δεσμεύσεις των πολυεθνικών οργανισμών. Οι δεσμεύσεις αυτές αφορούν περιβαλλοντικά θέματα, κοινωνικά ζητήματα, καθώς και θέματα που άπτονται της εταιρικής διακυβέρνησης.
Σκοπός είναι οι δαπάνες που θα αναληφθούν από τους πολυεθνικούς ομίλους να μην αναλωθούν σε μία στείρα κάλυψη των υποχρεώσεων συμμόρφωσης που σχετίζονται με το πλαίσιο ESG, αλλά να χρησιμοποιηθούν στην κατεύθυνση δημιουργίας πραγματικής αξίας για όλους τους εμπλεκόμενους, συμπεριλαμβανομένων των ιδίων των οργανισμών αλλά και της κοινωνίας. Το γεγονός αυτό αντανακλά την αλλαγή νοοτροπίας που συντελείται και θέλει τη φορολογία να αποτελεί ένα εργαλείο επίτευξης κοινωνικοοικονομικής συνοχής, δημιουργίας περιβαλλοντικής αξίας και μακροχρόνιας ευημερίας, και όχι έναν βραχυπρόθεσμο παράγοντα κόστους, όπως μέχρι πρότινος.
*Tax Senior Manager, PwC Ελλάδας
Από: Athanase Papandropoulos
