Stratfor: Η Τουρκία και το σενάριο μετεκλογικού χάους

Οι τουρκικές εκλογές θα βρίσκονται στο επίκεντρο το β’ τρίμηνο, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Stratfor για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, επισημαίνοντας ότι βαθαίνει η κρίση του κόστους διαβίωσης στις αφρικανικές χώρες. Αναλυτικότερα:

Τουρκία

Οι εκλογές της 14ης Μαΐου στην Τουρκία δεν θα αλλάξουν άμεσα την επεκτατική οικονομική στρατηγική ή την εξωτερική πολιτική της χώρας, αλλά ένα διχαστικό αποτέλεσμα θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτική κρίση που με τη σειρά της θα πυροδοτήσει κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών.

Στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές της Τουρκίας θα βρεθεί αντιμέτωπη μια ενισχυμένη αντιπολίτευση υπό την ηγεσία του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος με το εδραιωμένο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Αν και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι αμφίρροπα, υπάρχει σημαντική πολιτική επικάλυψη μεταξύ των δύο αντιπάλων, κάτι που σημαίνει ότι μια ριζική αλλαγή της κατεύθυνσης της οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής είναι απίθανη ανεξάρτητα από τον νικητή, τουλάχιστον άμεσα.

Και οι δύο πλευρές τάσσονται υπέρ της συνέχισης των επεκτατικών οικονομικών πολιτικών και της στήριξης των κατώτερων και μεσαίων τάξεων της χώρας λόγω του υψηλού πληθωρισμού. Και οι δύο πλευρές βασίζονται επίσης στους εθνικιστές ψηφοφόρους για μια νίκη, εξασφαλίζοντας ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό σταθερή, από την ουδετερότητα στον ρωσοουκρανικό πόλεμο μέχρι την αντι-κουρδική στάση στη Συρία και το Ιράκ.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η αντιπολίτευση μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο τουλάχιστον ενός κλάδου της κυβέρνησης, πιθανότατα του κοινοβουλίου. Εάν συμβεί αυτό, η αντιπολίτευση θα αντιμετωπίσει σημαντικές προσπάθειες ανατροπής του αποτελέσματος από τις εκλογικές επιτροπές, τα δικαστήρια και τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχονται από το ΑΚΡ, εάν το ΑΚΡ αποφασίσει να απορρίψει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας.

Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μερική ή ολική επανάληψη των εκλογών ή σε διασπαστικές συγκρούσεις μεταξύ του προέδρου και του κοινοβουλίου. Σε αυτό το σενάριο, μια πολιτική κρίση θα μπορούσε να προκαλέσει φυγή κεφαλαίων, να τρομάξει τις επενδύσεις, να αποδυναμώσει περαιτέρω τη λίρα και να δημιουργήσει μια κρίση στο ισοζύγιο πληρωμών που θα μπορούσε να απειλήσει την ικανότητα της Τουρκίας να πληρώσει για ορισμένες εισαγωγές ή ακόμη και να εξυπηρετήσει το εξωτερικό της χρέος.

Ισραήλ

Ο κυβερνητικός συνασπισμός του Ισραήλ θα συνεχίσει τη στροφή του προς τις ακροδεξιές πολιτικές, κάτι που θα φέρει αντιδράσεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό που θα μπορούσαν να αποσταθεροποιήσουν τον συνασπισμό.

Το Ισραήλ θα συνεχίσει να περιχαρακώνεται στη Δυτική Όχθη, προσθέτοντας νέους εποικισμούς ενώ τα ακροδεξιά κόμματα στην κυβέρνηση θα πιέζουν για τη νομιμοποίηση φυλακίων που προηγουμένως είχαν κριθεί παράνομα, πυροδοτώντας αναταράξεις στη Δυτική Όχθη και πιέζοντας τις σχέσεις του Ισραήλ με τις γειτονικές αραβικές χώρες.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ θα συνεχίσει επίσης να πιέζει για μια εσωτερική αναδιαμόρφωση της ισορροπίας μεταξύ των δημοκρατικών θεσμών, προκειμένου να μπορέσει να εφαρμόσει περισσότερες από τις πολιτικές της χωρίς τους δικαστικούς ελέγχους, και να ευνοεί τις θρησκευτικές κοινότητες και τους θεσμούς έναντι των κοσμικών κοινοτήτων και θεσμών.

Αυτές οι ενέργειες θα προκαλέσουν συνεχιζόμενες διαδηλώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε μεμονωμένες ενέργειες βίας εντός του Ισραήλ, και θα προκαλέσουν ανησυχία για την ευρωστία της ισραηλινής δημοκρατίας από συμμάχους στην Ευρώπη, τα κράτη του Κόλπου, τις ΗΠΑ και τους Εβραίους της Διασποράς.

Αυτή η διεθνής και εγχώρια ανησυχία θα πυροδοτήσει εντάσεις εντός του κυβερνώντος συνασπισμού, όπου τα πιο κοσμικά και κεντρώα στοιχεία του κόμματος Likud θα αντισταθούν στην ακροδεξιά, αποσταθεροποιώντας δυνητικά τον συνασπισμό. Αν και δεν θα προκύψει κάποιος μεγάλος κίνδυνος για την οικονομία του Ισραήλ το β’ τρίμηνο χάρη στο χαμηλό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, τη χαμηλή ανεργία και την ισχυρή ανάκαμψη από τις οικονομικές επιπτώσεις της Covid 19, ωστόσο ένας περιορισμένος αριθμός τεχνολογικών εταιρειών και εργαζομένων πιθανότατα θα μετεγκατασταθεί από το Ισραήλ λόγω της ψήφισης θρησκευτικών ή και ακροδεξιών εγχώριων πολιτικών.

Σαουδική Αραβία

Η αυστηρότερη στρατηγική περιφερειακής οικονομικής στήριξης της Σαουδικής Αραβίας, η οποία συνδέει τη συνέχιση των σαουδαραβικών δωρεών με την προθυμία της παραλήπτριας κυβέρνησης να στηρίξει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις που είναι σύμφωνες με το ΔΝΤ, θα τεθεί σε ισχύ το δεύτερο τρίμηνο, καθώς το Ριάντ πιέζει τους περιφερειακούς εταίρους του να παραμείνουν προσηλωμένοι σε προγράμματα μεταρρυθμίσεων.

Αυτή η αλλαγή στρατηγικής θα εμβαθύνει τη δέσμευση για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις από ορισμένες κυβερνήσεις που εξαρτώνται από τη σαουδαραβική οικονομική στήριξη, όπως η Αίγυπτος και η Υεμένη. Η μεγαλύτερη εστίαση στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Υεμένης και η δέσμευση για μεταρρυθμίσεις έρχεται επίσης εν μέσω μιας σαουδαραβικής πίεσης αυτό το τρίμηνο για μια νέα διευθέτηση ή μια μακρά εκεχειρία, η οποία είναι πιο πιθανό να συμβεί δεδομένης της προσέγγισης Σαουδικής Αραβίας-Ιράν.

Για τις κυβερνήσεις που δυσκολεύονται να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις λόγω κρίσεων διακυβέρνησης (όπως ο Λίβανος), ωστόσο, αυτή η νέα κατάσταση απλώς θα συμβάλει στην επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών κρίσεων. Η αλλαγή στρατηγικής της Σαουδικής Αραβίας (που αποτελεί μέρος του στόχου της για το Όραμα 2030 να γίνει ένας πιο διαφανής και προβλέψιμος ξένος επενδυτής) θα οδηγήσει με την πάροδο του χρόνου και άλλους πλούσιους δωρητές του Κόλπου (όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ) να μιμηθούν τις κινήσεις του Ριάντ.

Αίγυπτος

Η κρίση του κόστους διαβίωσης της Αιγύπτου θα βαθύνει κατά τη διάρκεια του τριμήνου, καθώς το Κάιρο θα παραμείνει προσηλωμένο σε μέτρα που δημιουργούν έσοδα και προστατεύουν το συνάλλαγμα, ώστε να διασφαλιστεί η συνέχιση της δανειακής στήριξης από το ΔΝΤ.

Κατά τη διάρκεια του τριμήνου, η κυβέρνηση της Αιγύπτου θα επεκτείνει ορισμένες κοινωνικές παροχές για ορισμένους Αιγύπτιους, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος μεταφοράς μετρητών, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τους πολίτες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Αλλά θα σημειώσει επίσης κάποια πρόοδο όσον αφορά τα σχέδιά της να επαναλάβει τις περικοπές στις επιδοτήσεις καυσίμων, γεγονός που θα υποδαυλίσει το αντικυβερνητικό συναίσθημα.

Ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός και το αδύναμο τοπικό νόμισμα της Αιγύπτου θα εμποδίσουν τους επενδυτές των αναδυόμενων αγορών να εμπιστευτούν και να συμμετάσχουν στην προσπάθεια ιδιωτικοποιήσεων της κυβέρνησης, καθώς το Κάιρο προσπαθεί να προσελκύσει ξένο νόμισμα. Οι μεταρρυθμίσεις των κρατικών επιχειρήσεων θα σταματήσουν επίσης να μειώνουν τον τεράστιο ρόλο του στρατού στην οικονομία, παρά τις αυξανόμενες απαιτήσεις το Κάιρο να το πράξει.

Η αξιολόγηση των επιδόσεων από το ΔΝΤ στα τέλη Ιουνίου θα αποκαλύψει πιθανότατα τη σταθερή δέσμευση του Καΐρου για μεταρρυθμίσεις που θα εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά του, παρά τον υψηλότερο πληθωρισμό της Αιγύπτου εδώ και πέντε χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το Κάιρο πιθανότατα θα λάβει την επόμενη δόση του δανείου ύψους 3 δισ. δολαρίων που συμφωνήθηκε τον Δεκέμβριο του 2022.

Η αυξανόμενη προθυμία των Αιγυπτίων να διαμαρτυρηθούν για την έλλειψη φροντίδας της κυβέρνησης για το οικονομικό τους αποτέλεσμα θα αυξήσει τον κίνδυνο κοινωνικών αναταραχών, αλλά οι περισσότερες δράσεις διαμαρτυρίας θα παραμείνουν online αντί να μετατραπούν σε πραγματικά ανατρεπτικές διαδηλώσεις, λόγω της δύναμης του μηχανισμού ασφαλείας της χώρας.

Ιράν

Οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Ιράν είναι πιθανό να εκδηλωθούν περιστασιακά κατά τη διάρκεια του τριμήνου, αλλά δεν θα απειλήσουν τη συνέχεια του καθεστώτος ή τις βασικές πολιτικές του.

Η προσέγγιση της Τεχεράνης για αποτροπή της συμμετοχής στις διαδηλώσεις με τη σύλληψη και εκτέλεση ορισμένων διαδηλωτών είναι απίθανο να αντισταθμίσει την αυξανόμενη οργή πολλών Ιρανών για τις οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές της κυβέρνησής τους, οι οποίες κατά πολλούς αφαιρούν από την ευημερία, την ασφάλεια και τα μέσα διαβίωσής τους.

Οι πολιτικοί οργανωτές της βάσης θα απαιτήσουν φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, αλλά οι σκληροπυρηνικοί πολιτικοί και η κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσουν τη θεσμική τους δύναμη για να διατηρήσουν τις προτιμώμενες συντηρητικές κοινωνικές πολιτικές τους, συμπεριλαμβανομένων αντιδημοφιλών πολιτικών όπως οι απαιτήσεις για τη μαντίλα.

Το ιρανικό ριάλ θα παραμείνει υπό πίεση κατά το τρίμηνο λόγω των δυτικών κυρώσεων, του αυξημένου κόστους εισαγωγών που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και της εσωτερικής αναταραχής, υποδαυλίζοντας την κρίση του κόστους διαβίωσης. Όμως η οικονομική πίεση δεν θα είναι αρκετή για να πείσει την Τεχεράνη να συνάψει με τη Δύση μια συμφωνία για τα πυρηνικά που θα μπορούσε να μετριάσει κάποια πίεση από τις κυρώσεις, ιδίως καθώς η συνεχιζόμενη μεταφορά πυραύλων και άλλων όπλων από το Ιράν στη Ρωσία για χρήση στην Ουκρανία περιπλέκει την πιθανότητα συνομιλιών.

*πρώτη δημοσίευση: Euro2day.gr