του Δημήτρη Σταμούλη
Η νίκη του Χαβιέ Μιλέι στις προεδρικές εκλογές της Αργεντινής ανοίγει ένα νέο και αβέβαιο κεφάλαιο στη μπερδεμένη ιστορία της χώρας της Νότιας Αμερικής, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το Bloomberg.
Μπορεί ο Μιλέι να ήταν προσεκτικός στις πρώτες δηλώσεις του ως εκλεγμένος πρόεδρος της Αργεντινής, εμφανιζόμενος μετριοπαθής και τείνοντας κλάδο ελαίας σε όποιον θέλει να συμμετάσχει στο πολιτικό του σχέδιο για την «ανοικοδόμηση» της Αργεντινής, ωστόσο η χώρα δεν έχει χρόνο για χάσιμο καθώς τα προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι επείγοντα.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να ξεπεράσει το 180% μέχρι το τέλος του έτους, η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώνεται, δεν υπάρχει διεθνή αποθέματα στην κεντρική τράπεζα και ο κίνδυνος να ξεφύγει η οικονομία εκτός ελέγχου αυξάνεται.
Ο Μιλέι αναμένεται να κινηθεί σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση από τους προκατόχους του σε τέσσερα «μέτωπα»:
1. Μετάβαση
Ο νέος πρόεδρος προβλέπεται να αναλάβει τα καθήκοντά του σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες, αλλά αυτός ο χρόνος φαντάζει ως αιωνιότητα για την μνημειωδώς ασταθή πολιτική της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Νότιας Αμερικής. Μετά από μήνες αυστηρότερων ελέγχων κεφαλαίων σε ακραία επίπεδα, μια υποτίμηση του πέσο Αργεντινής είναι εντελώς βέβαιη καθώς η παράλληλη ισοτιμία διαπραγματεύεται σχεδόν στο ένα τρίτο του επίσημου νομίσματος.
Ο κίνδυνος ενός πολιτικού κενού μέχρι την ορκωμοσία του Μιλέι στις 10 Δεκεμβρίου είναι υπαρκτός και οι εικασίες σχετικά με την παραίτηση του υπουργού Οικονομίας Σέρχιο Μάσα μετά την ήττα του την Κυριακή ήταν μια πρώιμη ένδειξη του πολιτικού κενού που δημιουργείται στη χώρα. Ο Μάσα είπε το ίδιο όταν έκανε έκκληση στον Μιλέι να μιλήσει με τον απερχόμενο Πρόεδρο Αλμπέρτο Φερνάντες για να εξασφαλίσει μια ήρεμη μετάβαση, αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα παραιτηθεί από τα καθήκοντά του ως οικονομικού «τσάρου».
Ο Μιλέι, ο οποίος δεν έχει εκτελεστική εμπειρία και υπηρέτησε ως βουλευτής μόνο για δύο χρόνια, θα αντιμετωπίσει μια πρώιμη δοκιμασία για την εξασφάλιση της πιο ομαλής δυνατής μετάβασης αποφεύγοντας κάθε ευθύνη για τις τελευταίες ημέρες της κυβέρνησης.
Εν τω μεταξύ, ο απερχόμενος πρόεδρος Φερνάντες, ο οποίος απουσίαζε ως επί το πλείστον τους τελευταίους μήνες καθώς ο σύμμαχός του Μάσα διεκδίκησε την προεδρία, θα ήταν πολύ χαρούμενος εάν ο Μιλέι επωμιζόταν έστω και μερικά από τα αποτελέσματα από την αναμενόμενη αστάθεια, κάτι που φαινόταν να αναγνωρίζει ο εκλεγμένος πρόεδρος στη νικητήρια ομιλία του.
2. Κυβερνητικός Συνασπισμός
Η μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση του Μιλέι θα είναι η έλλειψη υποστήριξης στο Κογκρέσο, καθώς το κόμμα του αποτελεί μειοψηφία στους γερουσιαστές και διαθέτει ένα κλάσμα εκπροσώπων στην Κάτω Βουλή.
Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Αργεντινής θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις επόμενες τρεις εβδομάδες για να καταρτίσει έναν νέο προϋπολογισμό για το 2024 και έκτακτα μέτρα που θα ήταν αρκετά ευπρόσδεκτα ώστε να περάσουν από το Κογκρέσο άμεσα εάν επιθυμεί η προεδρία του να ξεκινήσει «με το δεξί».
Το ισχυρότερο από το αναμενόμενο αποτέλεσμα της Κυριακής, με τον Μιλέι να επιτυγχάνει ποσοστό νίκης σε ύψος ρεκόρ 40ετίας, δηλαδή από τότε που η Αργεντινή επέστρεψε στη δημοκρατία, το 1983, σίγουρα δίνει στον ακραία φιλελεύθερο (ή «αναρχοκαπιταλιστή») οικονομολόγο μια σαφή λαϊκή εντολή για αλλαγή.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος θα μπορέσει να επωφεληθεί από τη συμμαχία του με τον πρώην πρόεδρο Μαουρίτσιο Μάκρι, ο οποίος κινήθηκε γρήγορα για να υποστηρίξει τον Μιλέι αφού ο συνασπισμός του υπέρ των επιχειρήσεων απέτυχε στον πρώτο γύρο του Οκτωβρίου.
Ο Μάκρι μπορεί να είναι ένας από τους νικητές αυτών των εκλογών, καθώς έχει αξιοπιστία με την επερχόμενη διοίκηση και μπορεί να ασκήσει επιρροή στον Μιλέι. Όμως ο συνασπισμός του είναι πλέον πιθανό να διασπαστεί, με τα δεξιά κόμματα να υποστηρίζουν τον Μιλέι και τις πιο κεντρώες και αριστερές ομάδες να προτιμούν να παραμείνουν στην αντιπολίτευση. Ταυτόχρονα, ο περονισμός είναι πιθανό να εισέλθει σε μια περίοδο εσωτερικών συγκρούσεων και κατηγοριών.
Η ικανότητα του Μιλέι να κερδίσει ψήφους μελών του Κογκρέσου προερχόμενα από τα πιο μετριοπαθή στοιχεία του περονισμού είναι πιθανό να κρατήσει το κλειδί για τη διακυβέρνηση στις αρχές της θητείας του.
3. Οικονομική ομάδα
Ο Μιλέι δεν έχει σηματοδοτήσει ακόμη ποιος θα είναι ο υπουργός Οικονομίας της διακυβέρνησής του και η επιλογή του πιο σημαντικού υπουργού θα εξαρτηθεί σίγουρα από το πόσο σοβαρός είναι στην ιδέα της πτώσης του πέσο και της δολαριοποίησης της οικονομίας. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι σε αντίθεση με την απερχόμενη κυβέρνηση, θα επιδιώξει να διορίσει κάποιον που είναι έτοιμος να προχωρήσει με δραστικές λύσεις από την πρώτη μέρα.
«Δεν υπάρχει χώρος για σταδιακά μέτρα», δήλωσε την Κυριακή ο εκλεγμένος πρόεδρος.
Ένας σύμβουλος κοντά στον Μιλέι δήλωσε ότι εξετάζονται τρεις οικονομολόγοι που υπηρέτησαν στην κυβέρνηση του Μάκρι για τη θέση αυτή: Φεντερίκο Στουρζένεγκερ, Ντέμιαν Ρίντελ και Λουίς Καπούτο. Επίσης έχει κυκλοφορήσει και το όνομα του Τζουλιάνο Γκιλέρμο Νίλσεν, πρώην υπουργός Οικονομικών.
Ωστόσο, η επιδίωξη της πλήρους δολαριοποίησης όπου το πέσο αντικαθίστανται από το δολάριο αμέσως, θα αποτελούσε εμπόδιο για ορισμένους υποψηφίους, διότι θα σήμαινε εκχώρηση της νομισματικής πολιτικής, σύμφωνα σύμβουλο που μίλησε στο Βloomberg, με την προϋπόθεση της ανωνυμίας του.
4. Θεραπεία σοκ
Ο Μιλέι είπε επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του ότι εάν εκλεγόταν θα «σκότωνε» τον πληθωρισμό, τον οποίο συνέδεσε με μια «πολιτική απάτη» σε ένα μήνυμα που είχε απήχηση στους Αργεντινούς -ιδιαίτερα τους νεαρούς ψηφοφόρους- που κουράστηκαν από τη διαρκή και πολύχρονη ανατίμηση των αγαθών.
Τώρα πρέπει να διατυπώσει ένα σχέδιο σταθεροποίησης για να ανταποκριθεί σε αυτές τις προσδοκίες, κάτι που η απερχόμενη κυβέρνηση αρνήθηκε να κάνει από φόβο για τις πολιτικές συνέπειες της θεραπείας σοκ. Όποιος μπορεί να τιθασεύσει έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού στον κόσμο είναι πιθανό να λάβει τεράστια ώθηση στη δημοτικότητά του, να δημιουργήσει καλή εικόνα στο Κογκρέσο και να είναι σε θέση να κυβερνήσει την Αργεντινή για δύο θητείες.
Αλλά ακόμη και η προσπάθεια επίτευξης αυτού του στόχου είναι πιθανό να προκαλέσει αστάθεια και κοινωνικές εντάσεις βραχυπρόθεσμα, με τις προτάσεις του για σημαντικές περικοπές των κρατικών δαπανών να οδηγήσουν σε επιβράδυνση της ανάπτυξης, ενώ θα τεθούν ερωτήματα για την ικανότητά του να κυβερνά υπό τέτοιες συνθήκες. Τα πιο σκληρά αριστερά κόμματα στην Αργεντινή δεν έχασαν καθόλου χρόνο προειδοποιώντας τον Μιλέι ότι θα αντιμετωπίσει σφοδρή αντιπολίτευση στους δρόμους.
«Οποιοδήποτε πρόγραμμα σταθεροποίησης που στοχεύει στην επιτυχή μείωση του πληθωρισμού πρέπει να αντιμετωπίσει το έλλειμμα του ενοποιημένου δημόσιου τομέα στο σύνολό του», έγραψαν οι αναλυτές της JPMorgan Chase & Co. Diego Pereira, Lucila Barbeito και Gorka Lalaguna σε ένα ερευνητικό σημείωμα την Κυριακή, λέγοντας ότι αναμένουν η οικονομία της Αργεντινής να συρρικνωθεί κατά 3% το επόμενο έτος με βάση την αναμενόμενη προσαρμογή. «Το πρότυπο πολιτικής του Μιλέι φαίνεται καλά ευθυγραμμισμένο με τη θεραπεία σοκ, τόσο δημοσιονομική όσο και νομισματική».
*πρώτη δημοσίευση: Οικονομικός Ταχυδρόμος
