Με θλίβει ο άνθρωπος

του Λάμπρου Γ. Ροϊλού*

Όταν μιλάμε για ανθρωπιά και ανθρωπισμό εννοούμε την φιλανθρωπία, ενσυναίσθηση, την αγάπη και βοήθεια του πλησίον που δείχνουν κάποιοι άνθρωποι, κοινωνικές ομάδες, κυβερνήσεις κ.ο.κ.

Η " ανθρωπιά" όμως έχει δύο όψεις. Με θλίβει η αντίθετη της όψη (που σαν άνθρωποι και εμείς θέλουμε να την κρύβουμε), που τραυματίζει, καταστρέφει, σκοτώνει 1200 Ισραηλινούς συνανθρώπους μας σε μια μέρα, άλλους 17.000 Παλαιστινίους (αμάχους κυρίως) στην Γάζα.

Αυτή η αντίθετη όψη μας και στις μέρες αυτές, επιπλέον μέχρι τώρα, κατά εκτίμηση, σκοτώνει 100.000 ουκρανούς στρατιώτες και άλλους 150.000 Ρώσους στον πόλεμο της Ουκρανίας. Για να μην αναφέρουμε τους άμαχους, θύματα της αλαζονείας και μεγαλομανίας του Πούτιν.

Ούτε σκέψη να γίνει, για τα εκατομμύρια που σκοτώθηκαν στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, με 6.000.000 εβραίους να οδηγούνται στα κρεματόρια.

Σε πολέμους και θύματα ων ουκ έστιν αριθμός από καταβολής του ανθρώπου.

Θα έλεγε κανείς ότι 21 αιώνες μετά την διδαχή του "αγαπάτε αλλήλους" "ακόμα και τους εχθρούς σας", η διαχρονική ανθρώπινη μνήμη και συνείδηση θα είχε διδαχθεί κάτι. Αμ δε! Υπάρχουν τώρα για πρώτη φορά από τον προτελευταίο (20ο) αιώνα όπλα ικανά να καταστρέψουν κάθε ζωική ύπαρξη στον πλανήτη.

Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο μου: ΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ (εκδόσεις Παπαζήση- Οκτώβριος 2023).
«…….Στα εκατομμύρια έτη ζωής στον πλανήτη γη, κανένα άλλο ζωικό είδος πλην του ανθρώπου, δεν σκότωνε μαζικά το ομοειδές του. Μεμονωμένα περιστατικά όπου ζώο να μονομαχεί με ομοειδές του, ναι υπάρχουν καθημερινά! Έχετε δει όμως ή μάθει ποτέ κοπάδι λύκων να μάχεται και να σκοτώνει άλλους λύκους; Κοπάδι τίγρεων να επιτίθεται και να σκοτώνει άλλες τίγρεις;

Σε κάθε περίπτωση, ποτέ στα εκατομμύρια αυτά έτη δεν υπήρξε είδος ζώου που με τις ενέργειες του να μπορούσε να απειλήσει όλο το οικοσύστημα ή την ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη γη, άλλο από τον άνθρωπο. Κι’ ας είναι το υψηλότερης νόησης ζώο που υπήρξε ποτέ στον πλανήτη μας!

Αναζητώντας τις αιτίες των πολέμων, δεν θα ήταν δύσκολο να αναλύσουμε την ψυχοσύνθεση και κοινωνική συμπεριφορά του ανθρώπου, ως άτομο γενικότερα και ειδικότερα.

Στην φύση του ανθρώπου είναι η τάση κυριαρχίας του ενός επί του άλλου, του ισχυρότερου επί του ασθενέστερου, του πλουσιότερου επί του φτωχότερου, του εξυπνότερου επί του ευηθέστερου, του μορφωμένου επί του αμόρφωτου κ.ο.κ.. Αυτή η τάση σε ένα περιβάλλον όπου (από την εποχή του homo sapiens μέχρι σήμερα) τα αγαθά είναι περιορισμένα, όπου ο ένας θα έχει περισσότερα ή καλύτερα από τον άλλο.

Όπου ένα κοινωνικό σύνολο (πόλη, κράτος, ή Συνασπισμός κρατών) θα έχει περισσότερα από το άλλο, και σε συνδυασμό με την απληστία που διακρίνει την ανθρώπινη φύση, οδηγούν πολλές φορές στην δια της βίας αναζήτηση περισσοτέρων αγαθών.

Φυσικά ο αμυνόμενος ή ο ανταγωνιστής του επιτιθέμενου θα υπερασπιστεί τον χώρο του και τα σε αυτόν κεκτημένα, με συνέπεια την αναπόφευκτη σύγκρουση.

Πέραν των σχεδόν ενστικτωδών συμπεριφορών, που τις βρίσκουμε και στα ζώα, ο άνθρωπος σαν πνευματώδης φύση που ξεχωρίζει από τα τελευταία, κινείται και σε διαφορετικά επίπεδα αντιπαράθεσης που έχουν να κάνουν με ιδεολογία, θρησκεία, εθνικά χαρακτηριστικά. Αυτά όμως δεν αναιρούν την πιο πάνω έμφυτη ανάγκη κυριαρχίας του ενός επί του άλλου, ή την ανάγκη άμυνας και υπεράσπισης της ιδεολογίας, θρησκείας, εθνικισμού κατά του επιτιθέμενου. Με αποτέλεσμα την αναπόφευκτη, βίαια, με κάθε μέσον, σύγκρουση, ακόμα και εάν οι διαφορές έχουν αυτό τον «πνευματώδη» χαρακτήρα.

Ακόμα και τότε ισχύει η επιδίωξη επιβολής της ιδεολογίας, θρησκείας κλπ της μιας κοινωνικής ομάδας επί της άλλης. Αυτή μάλιστα που προσπαθεί να επιβληθεί πολλές φορές χρησιμοποιεί σαν προμετωπίδα και πρόσχημα πολέμου τέτοια αιτιολογία, ενώ αποβλέπει καθαρά να αποκομίσει υλικό όφελος.

Η πλάση του ανθρώπου που ήταν ευλογία Θεού, έγινε με την αυτονόητη προϋπόθεση ότι δεν θα θελήσει αυτός να υπερβεί την φύση του, την ύπαρξη του και να επιδιώξει να γίνει ο ίδιος, Θεός. Με την εξουσία μάλιστα, να έχει ο ίδιος το δικαίωμα ζωής ή θανάτου της ίδιας της γης και της ίδιας του της ύπαρξης……..»

*συντ. δικηγόρος παρ’Αρείω Πάγω, συγγραφέας, ερευνητής