του Δημήτρη Κούρκουλα
Η θλιβερή επέτειος 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο έχει ήδη δώσει αφορμές για συζητήσεις και αντιπαραθέσεις για την πολιτική διεθνών σχέσεων της χώρας μας.
Ο δημόσιος διάλογος για την ακολουθητέα εξωτερική πολιτική επηρεάζεται, όπως είναι φυσικό, από την πολιτική διαπάλη ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα αλλά και στις ενδοκομματικές αντιπαραθέσεις που φαίνεται να έχουν προσφάτως οξυνθεί.
Το παγκόσμιο σύστημα διεθνών σχέσεων έχει εισέλθει σε μια νέα, ποιοτικά διαφορετική φάση σε σχέση με ό,τι ίσχυε μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι στρατηγικές επιλογές που καλείται να κάνει σήμερα η χώρα μας είναι και κρίσιμες και δύσκολες. Μέσα σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον η ελληνική εξωτερική πολιτική δεν πρέπει να αφεθεί χωρίς στρατηγικό προσανατολισμό, χωρίς πυξίδα, γιατί κινδυνεύει να γίνει εύκολη λεία των πάσης φύσεως λαϊκιστών που χρησιμοποιούν τις υπαρκτές αβεβαιότητες της μεταβατικής φάσης που διανύει το διεθνές σύστημα για να δημαγωγήσουν.
Μόνη σταθερή παράμετρος παραμένει η Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία όμως, παρά τα σημαντικά βήματα προς μια κοινή εξωτερική πολιτική, δεν είναι ακόμα σε θέση να υποκαταστήσει τις δομές ασφάλειας που δημιουργήθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με αμερικανική πρωτοβουλία. Η ΕΕ δεν είναι, τουλάχιστον προς το παρόν, ομοσπονδιακό κράτος όπως οι ΗΠΑ.
Οι ιδιομορφίες αυτές του ευρωπαϊκού οικοδομήματος δημιουργούν ασφαλώς μια πολυπλοκότητα που είναι δύσκολο να αντιληφθεί ο κάθε πολίτης. Θα περίμενε όμως κανείς από έμπειρους πολιτικούς, πριν σπεύσουν να λοιδορήσουν τις Βρυξέλλες για την «απουσία» τους σε σημαντικές διεθνείς κρίσεις, να θυμηθούν ορισμένες θεμελιώδεις αλήθειες. Και κυρίως να κοιτάξουν τη δική τους αρνητική συμβολή στην πανευρωπαϊκή προσπάθεια προώθησης κοινών δράσεων και πολιτικών στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας. Πώς εξηγείται άραγε ότι οι ίδιοι που εξαπολύουν βέλη κατά της ΕΕ, γιατί είναι, κατά την άποψή τους, απούσα στη διεθνή σκηνή, υπονομεύουν και υποτιμούν τα τεράστια βήματα που έγιναν τα τελευταία χρόνια και επιταχύνθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία; Γιατί δεν αποδίδουν εύσημα στην ΕΕ που κατόρθωσε για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία να εγκαταστήσει ένα μόνιμο παγκόσμιο ποινικό δικαστήριο για να μη μένουν ατιμώρητοι οι εγκληματίες πολέμου; Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο αναγνωρίζεται από 120 κράτη και λειτουργεί παρά τη λυσσαλέα αντίθεση των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Τουρκίας και άλλων χωρών που δεν δέχονται να υπάγονται στους διεθνείς κανόνες.
Γιατί δεν αναγνωρίζουν ότι για πρώτη φορά ο κοινοτικός προϋπολογισμός χρηματοδοτεί την αμυντική προσπάθεια ενός ανεξάρτητου κράτους που δέχθηκε παράνομη στρατιωτική εισβολή, ενώ στο τραπέζι των συζητήσεων έχει τεθεί πλέον η προοπτική ευρωπαϊκής χρηματοδότησης των εθνικών εξοπλισμών; Είναι δυνατόν έμπειροι πολιτικοί, που μάλιστα ισχυρίζονται ότι ανήκουν στον φιλοευρωπαϊκό χώρο, να μην αντιλαμβάνονται την προστιθέμενη αξία τέτοιων εξελίξεων για το δικό μας πρόβλημα ασφάλειας; Κατηγορούν την Ευρωπαϊκή Ενωση για «φιλοπόλεμη» πολιτική στην Ουκρανία επειδή τα ευρωπαϊκά κράτη, αντιλαμβανόμενα την υπαρξιακή απειλή για τη διεθνή έννομη τάξη και τη δημοκρατία που προέρχεται από τον αυταρχικό ηγέτη του Κρεμλίνου, δεν του επέτρεψαν να συνεχίσει ανενόχλητος τα εγκληματικά του σχέδια;
Το 2012 η ΕΕ τιμήθηκε με το Νομπέλ Ειρήνης για τον ρόλο της στην προώθηση της ειρήνης, της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη. Το φιλειρηνικό DNA της Ευρώπης δεν την απαλλάσσει από την υποχρέωση να υπερασπιστεί με κάθε τρόπο, ακόμα και με ένοπλη βία, τις αξίες της.
