του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
Ενα βιβλίο απο τα μέσα της πρώτης 10ετίας του 2.000 τάραξε τα νερά των αναλύσεων για τις διεθνείς εξελίξεις αμφισβητώντας την διαφαινόμενη τότε κυριαρχία των ΗΠΑ και την ανάδειξη ενός πολυπολικού κόσμου.
Πριν ακόμη την αναστροφή της πτήσης του Γιεβγένι Πριμακώφ, πρωθυπουργού τότε της Ρωσίας, πάνω απο τον Ατλαντικό, και της περίφημης δήλωσής του πως "μπαίνουμε σε έναν πολυπολικό κόσμο", ο ιταλός καθηγητής Giovanni Arrighi είχε προβλέψει ("Ο Ανταμ Σμιθ στο Πεκίνο") την δραματική ανοδο της Κίνας κι ένα κόσμο με πολλούς ισχυρούς πόλους που θα αμφισβητούσε πλέον την απόλυτη κυριαρχία των ΗΠΑ.
Από τα τέλη του 18ου αιώνα ο μεγάλος οικονομολόγος Ανταμ Σμίθ είχε προβλέψει μιά αναπόφευκτη τελική εξίσωση ανάμεσα στην οικονομική ισχύ των μεγάλων δυνάμεων της Δύσης και των περιοχών που είχαν απο αυτές κατακτηθεί.
Ο Σμιθ είχε οραματισθεί πως μιά μη καπιταλιστική οικονομία της αγοράς θα κυριαρχήσει στον κόσμο και θα επαναπροσδιορίσει το παγκόσμιο εμπόριο και την ισορροπία δυνάμεων δυνάμεων σε όλη την υφήλιο. Η ανεπανάληπτη πλέον σήμερα άνοδος της Κίνας μσς οδηγεί να επαναξιολογήσουμε το μεγάλο έργο του Ανταμ Σμίθ "Ο Πλούτος των Εθνών".
Οι προσπάθειες των ΗΠΑ πολλά απο τα τελευταία χρόνια να χτίσουν μιά παγκόσμια αυτοκρατορία έγινε με το μυαλό στην εντυπωσιακή αναβίωση της Κίνας και στην απειλή που αυτή συνιστά για την Ουάσιγκτον για την κυριαρχία στον κόσμο. Η προσπάθεια των ΗΠΑ νομίζω πως προσέκρουσε στο Ιράκ κι έκτοτε έκανε τον ανταγωνισμό των δύο περίπου θανατηφόρο.
Το έργο του Arrighi στηρίζεται σε μια καινούργια δυναμική ανάγνωση του μνημειώδους βιβλίου του Σμίθ. Περιγράφοντας τις μεγάλες προσπάθειες της Κίνας να υποτάξει την οικονομια της στις καθοδηγητικές εντολές της αγοράς αναδεικνύει τον δυναμισμό αυτής της κοινωνίας και τις πραγματικές της δυνατότητες για το μέλλον. Ειναι χαρακτηριστικες οι δηλώσεις του τοτε υπ. οικονομικών της Κίνας που, σε μια διεθνή συνάντηση προ ετων στη Γαλλία, αποστόμωσε τους γάλλους που γκρίνιαζαν για την παγκοσμιοποίηση σημειωνοντας πως το πρόβλημα προέρχεται απο την αδυναμία την δική τους να προσαρμοσθουν στις ανάγκες των διεθνών αγορών!
Είναι φανερό πως σήμερα ο Ανταμ Σμίθ έχει εγκατασταθεί πλέον στο Πεκίνο, που με αφοσίωση ακολουθεί τις διδασκαλίες του προσαρμόζοντας την οικονομία της Κίνας στις σύγχρονες απαιτήσεις και στις διακυμάνσεις των διεθνών οικονομικών μεγεθών. Αυτή η εξέλιξη, αν συνεχισθεί, αναπόφευκτα θα οδηγήσει την Κινεζική
οικονομία στον κορυφή του κόσμου. Αποδεικνύοντας για μια ακόμη φορά την σοφία του μεγάλου διανοητή του 18ου αιώνα.
Το ζήτημα βέβαια είναι πως θα αντιδράσουν οι ΗΠΑ. Η απωλεια της παγκόσμιας οικονομικής πρωτοκαθεδρίας, που αναπόφευκτα θα συνδυασθεί με απώλεια επιρροής και ισχύος, δεν είναι κάρι που γίνεται ανεκτό εύκολα.
Οι αναταράξεις στην Αμερική είναι ηδη ευδιάκριτες. Η τραγική φιγούρα του Τζόε Μπάιντεν, που επιχειρεί να επανεκλεγεί παρά την προφανή κάμψη των σωματικών του δυνατοτήτων, δείχνει το άγχος που υπάρχει. Η προοπτική επανόδου του Τράμπ προκαλεί ανησυχίες για το που θα οδηγηθεί η Αμερική. Απο την άλλη το ενδεχόμενο "παλινόρθωσης της αμερικανικής ισχύος" εμπνέει τον κόσμο κι ενισχύει τις εκλογικές του προοπτικές. Το φάσμα μιάς κυρίαρχης αύριο Κίνας κλονίζει ουσιαστικά σήμερα τα θεμέλια της αμερικανικής δημοκρατίας.
