«Ως Εάν»

του Βασίλειου-Γεωργίου Γρηγ.Παπαδάκη

Προχωρούμε στη ζωή και ενεργούμε «Ως Εάν». Ενώ γνωρίζουμε την πραγματικότητα επινοούμε ψεύδη γιατί αυτά μας βοηθούν στην αντιμετώπιση της ζωής. Κατά μία άλλη ερμηνεία, επινοούμε σκόπιμα και ωφελιμιστικά για τη ζωή μας ψεύδη τα οποία παρουσιάζουμε ως αλήθεια.

Εκτενείς αναφορές γίνονται, στο βιβλίο Philosophie “des Als-Ob”, 1911, του Γερμανού φιλόσοφου Hans Vaihinger (1851-1933), σχετικά με τον πλασματισμό (fictionalismus), τη βασική θεωρία του Η.V., σύμφωνα με την οποίαν δεν κατέχουμε ούτε φθάνουμε ποτέ στην αλήθεια, αλλά εργαζόμαστε με πλασματικές και κατασκευασμένες έννοιες, οι οποίες δεν συμφωνούν ούτε με την πραγματικότητα, ούτε με τους λογικούς νόμους ούτε και μεταξύ τους. Οι άνθρωποι δημιουργούν πλασματικά συστήματα σκέψης που να ταιριάζουν στη δική τους πραγματικότητα και να γίνονται αντιληπτά σαν να είναι αληθινά. Ως εκ τούτου ο Η.V, ονόμασε τη θεωρία του Φιλοσοφία του «Ως Εάν». Ο Η.V. θεωρεί σκόπιμο το ψεύδος όταν εκτελεί χρέη αλήθειας, μας προσανατολίζει στο χαοτικό μας κόσμο και βοηθάει στην αντιμετώπιση της ζωής. Όταν λέμε ότι η ζωή είναι ένα ψέμα, εννοούμε τη διάψευση των ελπίδων, των προσδοκιών και των απαιτήσεων μας από τη ζωή.

Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι θεωρούσαν την αλήθεια ως την απόλυτη συμφωνία της σκέψης με το αντικείμενο της. Ο Πλάτων υποστήριξε πως σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται, «ψεύδος τε συγχωρήσαι και αληθές αφανίσαι». Την απόλυτη αλήθεια αποδέχονται ο εμπειρισμός, ορθολογισμός, ρεαλισμός, ιδεαλισμός ο διαλεκτικός υλισμός και η αισθησιαρχία.

Για τους ηθικολόγους φιλόσοφους το ψεύδος είναι η συνειδητή διαστροφή της αλήθειας, η εμφάνιση των μη γενομένων ως γεγονότων ή των γεγονότων ως μη γενομένων ή ως γενομένων διαφορετικά απ΄ότι έγιναν.?Η εκμετάλλευση της έννοιας της αλήθειας είναι συνηθισμένη στους θρησκευτικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς κύκλους ως ιδεολόγημα.

Ζούμε στον κόσμο του πλασματισμού, της χάλκευσης των πληροφοριών και της πλάνης, όπου το ψέμα γίνεται αλήθεια και η αλήθεια ψέμα.