Με ένα μείγμα φορολογικών και κοινωνικών πολιτικών, η σκανδιναβική χώρα κατάφερε να μειώσει το ποσοστό των εθισμένων στη νικοτίνη στο 5,3% μέσα σε λιγότερο από 25 χρόνια
Πιθανότατα, η Σουηδία αποτελεί πλέον ένα παράδειγμα προς μίμηση στον αγώνα κατά του καπνίσματος που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και από την υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό προκύπτει ως συμπέρασμα σε συνέχεια εκδήλωσης που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με πρωτοβουλία του Ιταλού ευρωβουλευτή Flavio Tosi, την υποστήριξη του Ινστιτούτου Bruno Leoni και την συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Έκφρασης, μιας ελληνικής δεξαμενής σκέψης αλλά και εμπειρογνωμόνων όπως ο καθηγητής Fabio Beatrice, επιστημονικός δ/ντής του Μεσογειακού Παρατηρητηρίου για την Μείωση της Βλάβης (MOHRE) και ο καθηγητής Heino Stöver του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών της Φρανκφούρτης.
Σε επίπεδο πολιτικής εκπροσώπησης, εκτός από τον διοργανωτή Flavio Tosi, συμμετείχαν οι ευρωβουλευτές Elena Nevado (EPP-Ισπανία) και ο Έλληνας Ευρωβουλευτής Νίκος Παπανδρέου (S&D-Ελλάδα), αναδεικνύοντας έτσι το διακομματικό ενδιαφέρον για την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής στο πεδίο της δημόσιας υγείας.
Σε μια Ευρώπη που έχει θέσει ως στόχο τη μείωση του ποσοστού των καπνιστών στο 5% έως το 2040, η σουηδική προσέγγιση προκαλεί σίγουρα ενδιαφέρον. Στις αρχές της νέας χιλιετίας, σχεδόν το 20 τοις εκατό του πληθυσμού της Σουηδίας κάπνιζε, σήμερα όμως, χάρη σε μια σειρά από φορολογικές και κοινωνικές πολιτικές, η Σουηδική Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας αναφέρειεντυπωσιακή μείωση των καπνιστών μόλις στο 5,3 τοις εκατό του πλυθυσμού σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο ο οποίος είναι σχεδόν πενταπλάσιος μιας και ανέρχεται σε 24 τοις εκατό.
Στο πλαίσιο αυτό, η εκδήλωση ανέδειξε την ανάγκη υπέρβασης των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων και της εστίασης στα πραγματικά δεδομένα, με στόχο την υιοθέτηση πολιτικών που βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία, ενώ παράλληλα τόνισε τη σημασία της έρευνας και των επιτυχημένων εθνικών στρατηγικών ως μοντέλων για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η συγκριτική ανάλυση μεταξύ της «σουηδικής μεθόδου» και των πρακτικών άλλων χωρών έδειξε ότι η διαφοροποιημένη ρύθμιση των εναλλακτικών προϊόντων σε συνδυασμό με μειωμένη φορολόγηση και μια αποτελεσματική εκστρατεία ενημέρωσης, έκαναν τα παραδοσιακά καπνικά προϊόντα λιγότερο ελκυστικά, προώθησαν μια νέα αντίληψη για τη δημόσια υγεία και απέτρεψαν τη σύγχυση των καπνιστών, διευκολύνοντας τη μετάβασή τους σε εναλλακτικές λύσεις. Το αποτέλεσμα ήταν η εντυπωσιακή μείωση των καπνιστών στο 5%.
Στην Ε.Ε., περίπου 100 εκατομμύρια άνθρωποι καπνίζουν καθημερινά. Οι περισσότεροι επιθυμούν να διακόψουν, αλλά δυσκολεύονται χωρίς υποστήριξη. Στρατηγικές που προωθούν λιγότερο βλαβερές εναλλακτικές θα μπορούσαν να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στη μείωση του καπνίσματος και των σχετικών ασθενειών και θανάτων. Στο πλαίσιο αυτό, κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης επισημάνθηκε ως στρατηγικής σημασίας η απόρριψη, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, του σχεδίου ψηφίσματος για τις Συστάσεις σχετικά με τους χώρους απαλλαγμένους από καπνό. Το σχέδιο αυτό επιδίωκε να επεκτείνει τις υπάρχουσες απαγορεύσεις και στα προϊόντα νέας γενιάς, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και ο θερμαινόμενος καπνός, ακόμα και αν δεν περιέχουν νικοτίνη, θέτοντας έτσι εμπόδια σε δυνητικά χρήσιμα εργαλεία για τη μείωση του καπνίσματος.
Η επιτυχία της Σουηδίας δείχνει ότι η διαφοροποιημένη προσέγγιση και η παροχή εναλλακτικών μπορεί να οδηγήσουν σε ουσιαστική μείωση του καπνίσματος, προσφέροντας ένα παράδειγμα προς μίμηση για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Μεταξύ άλλων, ο ευρωβουλευτής Flavio Tosi ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με την ανάγκη επιστημονικής τεκμηρίωσης πως «Η επιτυχία του σουηδικού μοντέλου επιτεύχθηκε καθιστώντας την κατανάλωση τσιγάρων λιγότερο ελκυστική και διευκολύνοντας τη χρήση λιγότερο επιβλαβών εναλλακτικών μορφών. Επαναλάβαμε λοιπόν, όπως κάναμε και με την ευκαιρία του προτεινόμενου ψηφίσματος για «περιβάλλοντα χωρίς καπνό» που συζητήθηκε πρόσφατα εδώ στο Κοινοβούλιο, ότι οποιοσδήποτε περιορισμός και απαγόρευση χρήσης ηλεκτρονικών τσιγάρων και θερμαινόμενου καπνού σε κλειστούς χώρους πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία και εκτιμήσεις επιπτώσεων που προσφέρουν συγκεκριμένες λύσεις!
Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει το "Beating Cancer Plan" με αφορμή την τέταρτη επέτειό του.
