του Σαράντη Μιχαλόπουλου
Η δήλωση του Ρουμάνου ευρωβουλευτή Ζίγκφριντ Μουρεσάν, εκπροσώπου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP), σηματοδοτεί και την πρώτη φορά που η κεντροδεξιά οικογένεια της ΕΕ παραδέχεται δημόσια ότι οι συνομιλίες του Brexit ίσως χρειαστεί να παραταθούν.
Εάν αυτή η παράταση τελικά υλοποιηθεί, θα αποτελέσει μια σημαντική παραχώρηση στην κυβέρνηση της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τ. Μέι, η οποία έθεσε την έναρξη των διαπραγματεύσεων στις 19 Ιουνίου, ένα χρόνο μετά το ιστορικό δημοψήφισμα για την ένταξη στην ΕΕ.
«Τρίτο σενάριο»
Μέχρι στιγμής, οι συνομιλίες για το Brexit έχουν προχωρήσει λαμβάνοντας υπόψη δύο σενάρια.
Σύμφωνα με το πρώτο, οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώνονται επιτυχώς εντός της διετίας που προβλέπεται από το άρθρο 50 της Συνθήκης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της επικύρωσης της συμφωνίας εξόδου της Βρετανίας και από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ.
Το δεύτερο σενάριο υποθέτει ότι δεν υπάρχει συμφωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέρχεται της ΕΕ χωρίς συμφωνία. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής παραδέχθηκαν ότι το σενάριο αυτό θα έχει αρνητικές συνέπειες πρωτίστως για το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και για την ΕΕ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μουρεσάν, πρέπει να εξεταστεί και ένα τρίτο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο «οι διαπραγματεύσεις ναι μεν βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά αδυνατούμε να τις ολοκληρώσουμε εξαιτίας της πολυπλοκότητας των θεμάτων».
Σε τέτοιες περιπτώσεις, «οι διαπραγματεύσεις θα χρειαστεί τελικά να παραταθούν», συνεχίζει ο εκπρόσωπος του EPP, προσθέτοντας ότι «αυτό το σενάριο δεν πρέπει να βγει εντελώς από το τραπέζι».
Η δήλωση του Μουρεσάν είναι μεγάλης σημασίας επειδή είναι ο εκπρόσωπος του κυρίαρχου πολιτικού κόμματος στην Ευρώπη. Το ΕΡΡ προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
«Σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις πάνε καλά και υπάρχει αμοιβαία θέληση και από τις δύο πλευρές για την ολοκλήρωσή τους, ίσως να μην μπορέσουμε να τις ολοκληρώσουμε εγκαίρως [εντός δύο ετών] λόγω της πολυπλοκότητάς τους. Τότε θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να παρατείνουμε τις διαπραγματεύσεις», δήλωσε ο Ρουμάνος ευρωβουλευτής, εξηγώντας πως αυτό θα ήταν εφικτό από νομικής άποψης.
Προειδοποίησε πως: «Είναι πιθανό να συμβεί σε ένα χρόνο με την ομοφωνία των 27 κρατών μελών. Η ομοφωνία είναι πάντοτε δύσκολη να επιτευχθεί στο Συμβούλιο, αλλά λόγω της σημασίας του θέματος και των αρνητικών του συνεπειών, μπορεί να χρειαστεί να εργαστούμε σε αυτό», ενώ τόνισε ότι αυτό το σενάριο δεν πρέπει να αποκλειστεί.
Επικίνδυνο για το Λονδίνο
Πράγματι, τα συμπεράσματα του Συμβουλίου τον Μάιο καθιστούν σαφές ότι η συμφωνία θα πρέπει να έχει ημερομηνία λήξης “το αργότερο στις 30 Μαρτίου 2019 στις 00:00 (ώρα Βρυξελλών)».
«Εκτός εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε συνεννόηση με το Ηνωμένο Βασίλειο, αποφασίσει ομόφωνα να παρατείνει αυτή την περίοδο σύμφωνα πάντα με το άρθρο 50 – παράγραφο 3 – της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, οπότε και η Βρετανία θα καταστεί τρίτη χώρα από την ημερομηνία υπαναχώρησης».
Ωστόσο, η ομοφωνία είναι πάντα μια μεγάλη δοκιμασία για οποιαδήποτε διαπραγμάτευση της ΕΕ, διότι παρέχει δικαίωμα άσκησης βέτο σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ για την τελική συμφωνία.
Μία πηγή της ΕΕ, η οποία μίλησε στην EURACTIV.com υπό τον όρο της ανωνυμίας, δήλωσε ότι η παράταση των συνομιλιών θα είναι επικίνδυνη για το Λονδίνο, επειδή κάθε χώρα της ΕΕ θα δύναται να ζητήσει παραχωρήσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο ως προϋπόθεση για την έγκρισή της.
«Το τίμημα που θα πληρώσει το Ηνωμένο Βασίλειο για την ομοφωνία θα είναι υψηλό για κάθε ένα κράτος μέλος, αλλά στο τέλος δεν νομίζω ότι κάποιο από τα μέλη θα αρνηθεί την παράταση. Θα είναι πολύ εχθρικό προς το Ηνωμένο Βασίλειο και δεν θα το κάνουν», ανέφερε η πηγή της ΕΕ.
Μια άλλη πηγή προειδοποίησε ότι η Ευρώπη δεν θα έπρεπε να εκφερει άποψη τόσο ενεργά για την παράταση των διαπραγματεύσεων, γιατί έτσι θέτει τον πειρασμό της αναβολής.
«Πρόκειται για κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο γιατί αν ένα μικρό ή μεγάλο κράτος μέλος πει όχι, τότε θα έχουμε ένα σκληρό Brexit και δεν θα μπορέσουμε να το σταματήσουμε».
Ο Ρόλος της Ρουμανίας
Η Ρουμανία θα αναλάβει την προεδρία της ΕΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019 και σύμφωνα με τον αξιωματούχο του ΕΡΡ, η ίδια η χώρα θα πρέπει εάν χρειαστεί να είναι έτοιμη να ζητήσει ομόφωνη ψηφοφορία για την παράταση των συνομιλιών.
Ωστόσο, ο Μουρεσάν επεσήμανε ότι αυτό πρέπει να είναι μόνο το εναλλακτικό σχέδιο. Οι διαπραγματευτές οφείλουν προς το παρόν να επικεντρωθούν στο βασικό σχέδιο και να εργαστούν σε αυτό κατά τη διετή περίοδο που προβλέπεται στο άρθρο 50.
«Σε αυτό πρέπει να στοχεύουμε» τόνισε ο Μουρεσάν.
«Δεν πρέπει να θεωρούμε την παράταση δεδομένη, δεν είναι αδύνατη, αλλά είναι πολύ δύσκολη και επικίνδυνη. Αυτό που λέω είναι ότι πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και για ένα εναλλακτικό σχέδιο. Πριν τις επόμενες Ευρωεκλογές, θα πρέπει να υπάρχει ήδη σαφής έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, όπως επέλεξε ο βρετανικός λαός».
Προειδοποίηση προς το Λονδίνο
Ο Μουρεσάν έστειλε επίσης μήνυμα στην Βρετανίδα πρωθυπουργό Τερέζα Μέι, η οποία επανέλαβε ότι «η απουσία συμφωνίας είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία».
Προκειμένου οι διαπραγματεύσεις να πραγματοποιηθούν σε ένα εποικοδομητικό κλίμα και αυξάνοντας την πιθανότητα της επιτυχίας τους, η Μέι χρειάζεται να «αποποιηθεί πλήρως την ρητορική ότι μια απουσία συμφωνίας είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία», δήλωσε ο Μουρεσάν.
«Στην πραγματικότητα, το χειρότερο σενάριο είναι το σενάριο χωρίς συμφωνία. Είναι κακό για την ΕΕ, αλλά είναι κυρίως καταστροφή για το Ηνωμένο Βασίλειο «, προειδοποίησε.
Οι «παρενθέσεις»
Λίγες ώρες πριν από την επίσημη ενεργοποίηση του άρθρου 50 στις 29 Μαρτίου, η EURACTIV δημοσίευσε μια δήλωση του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία τόνισε ότι η ΕΕ θα προσεγγίσει τις συνομιλίες «εποικοδομητικά σε προσπάθεια εξεύρεσης μιας συμφωνίας».
Ωστόσο, σε παρένθεση, αναφέρθηκε σαφώς ότι, σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων, το Συμβούλιο θα διασφαλίσει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη για ένα τέτοιο αποτέλεσμα, παρότι δεν το επιθυμεί».
Όμως οι παρενθέσεις αφαιρέθηκαν από την τελική έκδοση της δήλωσης.
Ερωτηθείσα γιατί οι ηγέτες της ΕΕ αποφάσισαν να κάνουν την κίνηση αυτή, μια πηγή απάντησε: «Δεν θέλαμε να ξεκινήσουμε τη διαδικασία σε αρνητικό κλίμα».
*Πρώτη δημοσίευση στο EurActiv.com
