Η έκθεση, η οποία βασίζεται σε συνολική αξιολόγηση της πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ από το 2001 και μετά, επισημαίνει επίσης τα κενά και τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η ελλιπής εφαρμογή των υφιστάμενων πολιτικών εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, ενώ το ίδιο ισχύει για τις εξελισσόμενες απειλές όπως η ριζοσπαστικοποίηση και η εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο — οι οποίες ενδέχεται να απαιτήσουν τροποποιήσεις των διαθέσιμων μέσων.
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Σε αυτό το ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας, πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να υλοποιήσουμε όλα τα βασικά στοιχεία και να εργαστούμε ταχέως για να επιτύχουμε μια αυθεντική και αποτελεσματική Ένωση Ασφάλειας. Ο κατακερματισμός μας καθιστά όλους ευάλωτους. Η ενότητα και η εμπιστοσύνη με την ενίσχυση της συνεργασίας και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών μας είναι ο μόνος τρόπος που θα βοηθήσει την ΕΕ να προσδώσει συγκεκριμένη προστιθέμενη αξία και να διασφαλίσει την ασφάλεια και την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών.»
Ο Επίτροπος για την Ένωση Ασφάλειας κ. Τζούλιαν Κινγκ δήλωσε: «Η συνολική αξιολόγηση εκπληρώνει τη δέσμευση που είχα αναλάβει ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τη διενέργεια εμπεριστατωμένης επανεξέτασης της πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ - που θα είναι η πρώτη μέσα σε 16 χρόνια. Υπάρχουν ορισμένα σημαντικά διδάγματα, μεταξύ των οποίων και η ανάγκη να υπάρξει μεγαλύτερη ικανότητα απόκρισης στο μεταβαλλόμενο τοπίο των απειλών. Θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε αυτά τα θέματα με το Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο.»
Σταθερή πρόοδος σε καίρια ζητήματα
Τους τελευταίους μήνες σημειώθηκε σταθερή πρόοδος, κυρίως, με νέους κανόνες για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, που προτάθηκαν τον Ιούλιο του 2017, και με συμφωνία που επιτεύχθηκε σχετικά με νέο σύστημα εισόδου/εξόδου όσον αφορά την καταχώριση δεδομένων εισόδου και εξόδου των υπηκόων τρίτων χωρών που διέρχονται από τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Οι εργασίες για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης στο διαδίκτυο έχουν ενταθεί με ένα σχέδιο δράσης για νέα μέτρα που καθορίστηκαν ώστε να εντοπίζεται και να αφαιρείται κάθε παράνομο τρομοκρατικό περιεχόμενο στο Διαδίκτυο.
Η νέα έμφαση που δόθηκε στην προστασία των ευάλωτων στόχων οδήγησε επίσης βελγικές και ολλανδικές Ειδικές Δυνάμεις να προβούν σε προσομοίωση συγχρονισμένων τρομοκρατικών επιθέσεων σε δημόσια σχολεία. Με την υποστήριξη της Επιτροπής, η άσκηση προσέφερε πολύτιμα διδάγματα όσον αφορά την ετοιμότητα.
Αντιμετώπιση των προκλήσεων και των κενών στην πολιτική ασφάλειας
Η σημερινή έκθεση εξετάζει την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ κατά την τελευταία δεκαπενταετία και, παρόλο που η αξιολόγηση είναι θετική και επιβεβαιώνει την καταλληλότητα των βασικών μέσων της πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ, επισημαίνει επίσης προκλήσεις και κενά. Είναι συνεπώς σκόπιμο να προσαρμοστούν οι υφιστάμενες πολιτικές και τα εργαλεία ώστε να ανταποκρίνονται στην εξελισσόμενη απειλή που συνιστά η τρομοκρατία, όπως επισημαίνεται επίσης στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22-23 Ιουνίου 2017 και στο σχέδιο δράσης της G20 για την Καταπολέμηση της Τρομοκρατίας της 7ης Ιουλίου 2017.
Για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των κενών, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να λαμβάνει μέτρα με τις εξής δράσεις:
- Στήριξη της πλήρους εφαρμογής των μέτρων της ΕΕ: Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη μέλη κατά την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ, όπως η οδηγία για τις καταστάσεις με τα ονόματα των επιβατών της ΕΕ (PNR), η οποία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τις 25 Μαΐου 2018, και το πλαίσιο Prüm για την ανταλλαγή DNA, δακτυλικών αποτυπωμάτων και δεδομένων σχετικά με τις άδειες κυκλοφορίας οχημάτων·
- Μείωση της πολυπλοκότητας των μέσων της ΕΕ και ενίσχυση της διαλειτουργικότητας: Η συμφωνία για το σύστημα εισόδου/εξόδου αποτελεί σημαντικό βήμα προς την επίτευξη της πλήρους διαλειτουργικότητας των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ μέχρι το 2020, ενώ η Επιτροπή θα συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την επιτάχυνση των εργασιών σχετικά με προτάσεις για την ενίσχυση του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν και των βάσεων δεδομένων EURODAC και ECRIS·
- Οικοδόμηση ικανοτήτων μέσω της συγκέντρωσης των πόρων: Στηριζόμενη στην επιτυχία της προσέγγισης δικτύου που έχει ήδη αναπτυχθεί σε τομείς όπως η εμπορία ναρκωτικών και η ασφάλεια των μεταφορών, η Επιτροπή θα εργαστεί για την περαιτέρω συγκέντρωση εμπειρογνωμοσύνης στον τομέα της ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως στις περιπτώσεις που τα μεμονωμένα κράτη μέλη δεν διαθέτουν ειδική εμπειρογνωμοσύνη ή πόρους σε τομείς όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, τα χημικά, βιολογικά, ραδιολογικά ή πυρηνικά υλικά·
- Αντιμετώπιση των εξελισσόμενων απειλών: Ενώ το συνολικό νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ έχει αποδείξει τη χρησιμότητά του, η Επιτροπή αναλύει συνεχώς την ανάγκη προσαρμογών, για παράδειγμα με νεοσυσταθείσα ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη ριζοσπαστικοποίηση. Ένας βασικός τομέας δραστηριότητας κατά τους προσεχείς μήνες θα είναι η επανεξέταση της στρατηγικής της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, ώστε να παρασχεθεί μια ενημερωμένη και αποτελεσματική απόκριση στην αυξανόμενη απειλή του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Η νέα ειδική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την τρομοκρατία θα παρέχει μια πρόσθετη ευκαιρία συζήτησης για τον τρόπο προσαρμογής των μέτρων καταπολέμησης της τρομοκρατίας στις διαρκώς εξελισσόμενες απειλές.
Ιστορικό
Η ασφάλεια αποτελεί πολιτική προτεραιότητα για την Επιτροπή Γιούνκερ από την έναρξη της θητείας της - από τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές του Προέδρου Γιούνκερ, τον Ιούλιο του 2014, ως την πρόσφατη ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, στις 14 Σεπτεμβρίου 2016.
Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια κατευθύνει το έργο της Επιτροπής στον εν λόγω τομέα, καθορίζοντας τις κύριες δράσεις με στόχο την αποτελεσματική απόκριση της ΕΕ στην τρομοκρατία και στις απειλές κατά της ασφάλειας, όπως είναι η καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης, η ενίσχυση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, η διακοπή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και η βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών. Από την έγκριση του θεματολογίου, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην εφαρμογή του, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο προς μια αποτελεσματική και πραγματική Ένωση Ασφάλειας. Η εν λόγω πρόοδος διατυπώνεται στις εκθέσεις της Επιτροπής που δημοσιεύονται τακτικά.
Η συνολική αξιολόγηση, συνημμένη στην έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα, βασίζεται σε εσωτερική ανάλυση από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, στις έρευνες που διεξάγονται με τις αρχές των κρατών μελών και με τους οργανισμούς της ΕΕ, και σε έναν χωρίς αποκλεισμούς διάλογο με ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα εθνικά κοινοβούλια, η κοινωνία των πολιτών, ομάδες προβληματισμού, εκπρόσωποι του ακαδημαϊκού χώρου και της βιομηχανίας.
Η Επιτροπή θα υποβάλει τη συνολική αξιολόγηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και ενθαρρύνει τα δύο όργανα να αρχίσουν διάλογο για να εξετάσουν τα πορίσματα της έκθεσης.
