Με το σημερινό έγγραφο δηλώνεται ότι η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής θα πρέπει να συνεχίσει να προστατεύεται και να ενισχύεται σε όλα τα μέρη της μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πρέπει επίσης να αναγνωριστεί η συνέχιση της Κοινής Ταξιδιωτικής Περιοχής, η οποία διευκολύνει την αλληλεπίδραση μεταξύ πολιτών στην Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Στα βασικά θέματα συγκαταλέγεται η διασφάλιση ότι: οι διασυνδεδεμένοι πολιτικοί θεσμοί στις νήσους της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, που θεσπίστηκαν με τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, συνεχίζουν να λειτουργούν· η συνεργασία (ειδικότερα, η συνεργασία Βορρά-Νότου μεταξύ Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας) προστατεύεται σε όλους τους σχετικούς τομείς· και ότι λαμβάνεται πλήρως υπόψη το εκ γενετής δικαίωμα των πολιτών της Βόρειας Ιρλανδίας να αυτοπροσδιορίζονται ως Βρετανοί ή Ιρλανδοί ή και τα δύο. Δεδομένης της ιδιαιτερότητας της κατάστασης της Ιρλανδίας στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το «Brexit», απαιτείται ιδιαίτερη λύση.
Κατά την πρώτη φάση των διαπραγματεύσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο, η ΕΕ επιθυμεί να διαμορφώσει μια κοινή αντίληψη με το ΗΒ σχετικά με τις συνέπειες της αποχώρησής του για τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής και για την Κοινή Ταξιδιωτική Περιοχή. Εφόσον σημειωθεί επαρκής πρόοδος όσον αφορά τις αρχές που παρουσιάζονται στο σημερινό έγγραφο, οι συζητήσεις μπορούν να προχωρήσουν στη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων, οι οποίες αποσκοπούν στην εξεύρεση ευέλικτων και δημιουργικών λύσεων για να αποφευχθεί η δημιουργία δυσπροσπέλαστων συνόρων στη νήσο της Ιρλανδίας. Οι λύσεις αυτές πρέπει να σέβονται την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και της τελωνειακής ένωσης, καθώς και την ακεραιότητα και αποτελεσματικότητα της έννομης τάξης της ΕΕ. Δεδομένου ότι η αποχώρηση από την ΕΕ ήταν απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπεύθυνο να προτείνει σχετικές λύσεις.
Ο κ. Μισέλ Μπαρνιέ, επικεφαλής διαπραγματευτής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Το σημερινό έγγραφο σχετικά με την Ιρλανδία και τη Βόρειο Ιρλανδία αποτελεί ένα συνοπτικό και ολοκληρωμένο κείμενο, το οποίο εκπονήθηκε σε στενή συνεργασία με την ιρλανδική κυβέρνηση. Σκοπός μας είναι να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος που θα έχει η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ για τη νήσο της Ιρλανδίας. Αλλά, εφόσον η αποχώρηση από την ΕΕ ήταν απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπεύθυνο να προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων για τη νήσο της Ιρλανδίας.»
Το σημερινό έγγραφο βασίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που συμφωνήθηκαν από τους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στις 29 Απριλίου 2017, και στις οδηγίες διαπραγμάτευσης του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2017. Και στα δύο κείμενα αναγνωρίζονται οι «μοναδικές περιστάσεις στη νήσο της Ιρλανδίας» και η ανάγκη να εξευρεθούν «ευέλικτες και δημιουργικές λύσεις», που σέβονται την ακεραιότητα της έννομης τάξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Απριλίου 2017, αναγνωρίζεται επίσης η ιδιαίτερη θέση και οι ειδικές περιστάσεις της νήσου της Ιρλανδίας.
Ιστορικό
Στις 20 Απριλίου 2017, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε δέσμη πολιτικών κατευθυντήριων γραμμών, μέρος των οποίων αναφέρει ότι:
«Η Ένωση έχει υποστηρίξει με συνέπεια τον στόχο της ειρήνης και της συμφιλίωσης που κατοχυρώνεται σε όλα τα τμήματα της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής, συνεχίζει δε να υποστηρίζει και να προστατεύει τα επιτεύγματα, τα οφέλη και τις δεσμεύσεις της ειρηνευτικής διαδικασίας· αυτό εξακολουθεί να έχει ύψιστη σημασία. Λόγω των μοναδικών περιστάσεων στη νήσο της Ιρλανδίας θα απαιτηθούν ευέλικτες και δημιουργικές λύσεις, μεταξύ άλλων με στόχο να αποφευχθεί η δημιουργία σκληρών συνόρων, με παράλληλο σεβασμό της ακεραιότητας της ενωσιακής έννομης τάξης. Στο πλαίσιο αυτό η Ένωση θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσει τις υπάρχουσες διμερείς συμφωνίες και ρυθμίσεις ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία που συνάδουν με το ενωσιακό δίκαιο.»
Στις 19 Ιουνίου 2017, οι διαπραγματευτές της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου συμφώνησαν να αναλάβουν πολιτικό διάλογο όσον αφορά την Ιρλανδία και τη Βόρεια Ιρλανδία. Σκοπός αυτού του διαλόγου είναι να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο ώστε να προστατευθεί η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής σε όλα τα μέρη της —της οποίας το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί συνεγγυητή βάσει του διεθνούς δικαίου— καθώς και να διατηρηθεί η Κοινή Ταξιδιωτική Περιοχή, που προϋπήρχε της ένταξης της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ.
Οι διαπραγματεύσεις θα διεξάγονται πάντα σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τις οδηγίες διαπραγμάτευσης του Συμβουλίου, και λαμβανομένου δεόντως υπόψη του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 5ης Απριλίου 2017.
