Αντιπρόεδρος ΕΚ: Να χρησιμοποιήσουμε το «παράθυρο ευκαιρίας» για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης

του Steffen Stierle
Μετάφραση της Ειρήνης Σωτηροπούλου

Ως πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Φεντεραλιστών θέλετε να εξελίξετε την ΕΕ προς ένα ευρωπαϊκό ομοσπονδιακό κράτος. Αυτός ο στόχος είναι περισσότερο εφικτός μετά τις γερμανικές εκλογές ή θα είναι πιο δύσκολη η εμβάθυνση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση με το συνασπισμό «Τζαμάικα» (Χριστιανοδημοκράτες, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι);

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας υπήρξε ένα περίεργο μείγμα: είχαμε πιθανώς τις περισσότερες ευρωπαϊκές εκλογές όλων των εποχών. Θα πρέπει να διεξάγονται περισσότερες συζητήσεις για την Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, όλοι συμφωνούν ότι τα κυρίαρχα ζητήματα, όπως η εσωτερική ασφάλεια, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας ή η μεταναστευτική πολιτική, δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς «περισσότερη Ευρώπη».

Επομένως, η Ευρώπη ήταν πάντα παρούσα, αν και κρυμμένη. Με το SPD θα έχουμε μια αντιπολίτευση που θα είναι πιο πρόθυμη να επεκτείνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και θα έχουμε μια θεμελιωδώς φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση, η οποία σίγουρα θα κληθεί να επιτύχει σκληρούς συμβιβασμούς. Αυτό θα είναι δύσκολο. Ωστόσο, πιστεύω ότι όσον αφορά τα βασικά ευρωπαϊκά θέματα θα υπάρξει καλή συμφωνία, χάρη στην οποία θα μπορούν να αντιμετωπιστούν με την απαιτούμενη σοβαρότητα.

Ουσιαστικά, μέσω των πρωτοβουλιών της Γαλλίας, υπάρχει μια ιδανική βάση για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε αυτό το παράθυρο ευκαιρίας.

Το FDP έχει ξεκάθαρες θέσεις σε βασικά ζητήματα της ΕΕ. Ο αρχηγός του κόμματος, Christian Lindner, προτιμά η Ελλάδα να βρίσκεται εκτός της νομισματικής ένωσης. Ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να συμβάλλει στη σταθεροποίηση ή την αποσύνθεση της Ευρωζώνης;

Αυτό είναι σίγουρα ένα κρίσιμο σημείο, στο οποίο οι διαπραγματεύσεις για το συνασπισμό δεν θα είναι εύκολες, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι θα βρεθεί μια κοινή γραμμή. Μέρος αυτής της γραμμής θα είναι η διατήρηση της προηγούμενης στάσης, η υποστήριξη της Ελλάδας και η παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη πρέπει να συνεχιστεί, εάν οι Έλληνες συνεχίσουν να εργάζονται σκληρά – ακόμα κι αν μερικές από τις μεταρρυθμίσεις δεν προχωρούν αρκετά γρήγορα.

Δεν θα ήταν εύκολη η από κοινού συμφωνία με το FDP και το CSU για τις μεταφορές χρημάτων που αντισταθμίζουν τις άνισες εμπορικές ισορροπίες. Πιστεύετε ότι η σταθεροποίηση της Ευρωζώνης θα ήταν δυνατή χωρίς τέτοιες μεταφορές;

Το κλειδί έγκειται στη φράση «αλληλεγγύη ενάντια στην αξιόπιστη σταθερότητα». Πρέπει να δεχτούμε ότι υπάρχουν κράτη μέλη που δεν θα είναι πλούσια μεσοπρόθεσμα, αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν και πράγματα που εμείς οι Ευρωπαίοι θέλουμε να επιτύχουμε από κοινού.

Για παράδειγμα, η Πορτογαλία δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει μόνο τα εξωτερικά σύνορα στο βαθμό που όλοι θέλουμε ή να παράξει περιβαλλοντική πολιτική: Δεν είναι δυνατόν όλες οι χώρες να εφαρμόσουν το τρίτο στάδιο καθαρισμού μόνο στις μονάδες επεξεργασίας λυμάτων. Αυτά είναι δαπανηρά καθήκοντα, στα οποία πρέπει να υποστηρίζονται τα ασθενέστερα μέλη, προς όφελος του κοινού συμφέροντος.

Λίγο μετά τις γερμανικές εκλογές, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν παρουσίασε τα σχέδιά του για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Επικεντρώθηκε στο αίτημα για κοινό προϋπολογισμό της Ευρωζώνης και ενιαίο υπουργό οικονομικών. Από την άποψή σας, τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα ευρωπαϊκό ομοσπονδιακό κράτος, ή θα μπορούσε μια τέτοια εστίαση στην ίδια τη νομισματική ένωση να οδηγήσει σε μια διαίρεση, διότι τα κράτη της ΕΕ χωρίς το ευρώ παραμένουν πίσω;

Είναι καλό ότι από τη Γαλλία υπάρχουν κίνητρα. Η Γερμανία πρέπει τώρα να εξετάσει τις προτάσεις, ώστε να μπορέσουμε να βρούμε τον δρόμο, για να προχωρήσουμε μαζί. Τελικά, οι προτάσεις του προέδρου Μακρόν θα οδηγήσουν σε περαιτέρω ολοκλήρωση. Αυτό είναι θετικό.

Ωστόσο, ένας Επίτροπος για τον προϋπολογισμό δεν χρειάζεται να ονομάζεται υπουργός Οικονομικών. Εξαρτάται από τις ικανότητές του.

Ο κ. Γιούνκερ θα υποστήριζε ότι οι περισσότερες δημοσιονομικές αρμοδιότητες θα μπορούσαν να είναι λογικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά ότι αυτό θα έπρεπε να ισχύει και στα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ, παρά να δημιουργηθεί ένα πρόσθετο πλαίσιο πολιτικής στο επίπεδο της νομισματικής ένωσης.

Κι εγώ αισθάνομαι το ίδιο. Οι αποφάσεις για τον χώρο Σένγκεν λαμβάνονται, επίσης, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χωρίς κανείς να ζητά τη δημιουργία ενός κοινοβουλίου για τη Σένγκεν. Υπάρχουν διάφορα παραδείγματα θεμάτων που ρυθμίζονται στο ΕΚ, αν και δεν εμπλέκονται όλα τα κράτη μέλη.

Είναι θετικό ότι οι χώρες είναι σε θέση να προχωρήσουν σε σημαντικά ζητήματα μεμονωμένα. Ωστόσο, μια Ευρώπη με πολλές ταχύτητες δεν πρέπει να είναι μια Ευρώπη διαφορετικών μορφών. Οι περισσότεροι πολίτες δεν γνωρίζουν τη διαφορά μεταξύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Είναι διαφορετικό όταν το Κοινοβούλιο βρίσκει εσωτερικούς κανονισμούς, όπως η επιτροπή Brexit, η οποία δεν έχει Βρετανούς εκπροσώπους ή κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, όπου οι Ισπανοί και οι Ιταλοί δεν βρίσκονται εκατέρωθεν του τραπεζιού.

Εκτός από την εμβάθυνση της νομισματικής ένωσης, η δημιουργία μιας αμυντικής ένωσης είναι ένα άλλο σημαντικό θέμα. Θα είχε νόημα ένας ευρωπαϊκός στρατός;

Ακριβώς εδώ, βρίσκεται το παράθυρο ευκαιρίας που ανέφερα, το οποίο άνοιξε η Γαλλία, και είναι ιδιαίτερα πολύτιμο.

Μια απόφαση όπως αυτή που έκανε ο πρόεδρος Ολλάντ δεν θα μπορούσε να γίνει από τους περισσότερους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ούτε από Γερμανό καγκελάριο, καθώς έχουμε κοινοβουλευτικό στρατό. Επειδή, όμως, έχουμε και ουδέτερα κράτη εντός της ΕΕ, αυτό είναι ένα δύσκολο πεδίο. Χώρες όπως η Αυστρία ή η Σουηδία θα είχαν κάποιες δυσκολίες με την ένταξη στην ΕΕ, εάν η αμυντική ένωση υπήρχε εκείνη την εποχή και εδώ χρειαζόμαστε μια Ευρώπη με πολλές ταχύτητες. Δεν είμαι ειδικός στον τομέα της άμυνας, αλλά πιστεύω ότι το Eurocorps είναι η ιδανική προσέγγιση για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε αυτόν τον τομέα και την οικοδόμηση ενός πυλώνα που στηρίζει το ΝΑΤΟ, αλλά έχει και τη δική του αυτόνομη δέσμη και σταθερότητα.

Μια τελευταία ερώτηση για τη μεταναστευτική πολιτική: Τα κράτη μέλη δεν μπόρεσαν τα να αποδείξουν ότι δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε κοινές προκλήσεις με κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον;

Λοιπόν, το ζήτημα αυτό είναι παρόμοιο με την κρίση του χρέους. Στον πυρήνα, έχουμε να κάνουμε με μια κρίση σε εθνικό επίπεδο και όχι με μια ευρωπαϊκή κρίση. Για μένα, είναι μερικές φορές δύσκολο να υποτεθεί σε ποιο βαθμό η κρίση των προσφύγων παρουσιάζεται ως αποτυχία της ίδιας της Ευρώπης.

Το ερώτημα είναι, σε ποιο βαθμό μπορεί να λειτουργήσει μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Δεν βοηθάει να προσβάλλουμε ο ένας τον άλλο. Είναι λογικό τα κράτη μέλη να χρειάζονται ορισμένο χρόνο, για να αναπτύξουν τη στάση τους. Η Επιτροπή έχει ξεκινήσει διαδικασίες επί παραβάσει και είμαι πεπεισμένος ότι στο τέλος όλες οι χώρες θα σεβαστούν τις ευρωπαϊκές συμφωνίες.

Στη συνέχεια, θα υπάρξει το ερώτημα -στο παράδειγμα σχετικά με τα εξωτερικά σύνορα- της εναρμόνισης των προτύπων αναγνώρισης, εάν υπάρξει πιο συντονισμένη δράση. Θα υπάρξουν μεταβάσεις σε περισσότερη κοινή κυριαρχία. Δυστυχώς, έχουμε κάνει πολύ λίγα στο παρελθόν. Θα χρειαστεί χρόνος, για να βρούμε από κοινού καλές λύσεις.

*Ο Rainer Wieland (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Φεντεραλιστών της Γερμανίας.
**Πρώτη δημοσίευση στη EurActiv.gr