Η τραπεζική ένωση πρέπει να ολοκληρωθεί, προκειμένου να αξιοποιηθεί το σύνολο των δυνατοτήτων της ώστε να καταστεί η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) πιο σταθερή και ανθεκτική στους κλυδωνισμούς, με ταυτόχρονο περιορισμό της ανάγκης για δημόσιο επιμερισμό των κινδύνων. Αυτό είναι επωφελές για το σύνολο της ενιαίας αγοράς. Αξιοποιώντας τη σημαντική πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί, η Επιτροπή δημοσιεύει σήμερα ανακοίνωση που καθορίζει μια φιλόδοξη, αλλά και ρεαλιστική, πορεία με στόχο να εξασφαλιστεί συμφωνία σχετικά με όλα τα εκκρεμή ζητήματα της τραπεζικής ένωσης, με βάση τις υφιστάμενες δεσμεύσεις του Συμβουλίου.
Προηγείται της συνόδου κορυφής για το ευρώ τον Δεκέμβριο, σε μια ανοικτή για όλους σύνθεση, στην οποία η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης θα αποτελέσει μέρος των συζητήσεων για την περαιτέρω εμβάθυνση της ΟΝΕ. Σε συνδυασμό με την Ένωση Κεφαλαιαγορών, η ολοκληρωμένη τραπεζική ένωση θα προωθήσει ένα σταθερό και ολοκληρωμένο δημοσιονομικό σύστημα στην ΕΕ.
Στην Ομιλία για την κατάσταση της Ένωσης, ο Πρόεδρος Γιούνκερ επανέλαβε ότι η τραπεζική ένωση μπορεί να λειτουργήσει μόνο εάν η μείωση των κινδύνων και ο επιμερισμός των κινδύνων συμβαδίζουν. Η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει μέτρα για την περαιτέρω μείωση των κινδύνων και τη βελτίωση της διαχείρισης των κινδύνων στις τράπεζες. Ήδη τον περασμένο Νοέμβριο, η Επιτροπή παρουσίασε ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για τη μείωση των κινδύνων με αλλαγές στην τραπεζική νομοθεσία. Η Επιτροπή καλεί σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη να προχωρήσουν γρήγορα.
Η Επιτροπή, αναγνωρίζοντας παράλληλα την τρέχουσα πτωτική τάση των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), προτείνει νέα μέτρα με στόχο να μειωθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να βοηθηθούν οι τράπεζες να διαφοροποιήσουν τις επενδύσεις τους σε κρατικά ομόλογα. Όσον αφορά τον επιμερισμό των κινδύνων, η Επιτροπή διατυπώνει ορισμένες προτάσεις για να διευκολυνθεί η πρόοδος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την πορεία προς ένα ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων (EDIS), το οποίο θα εγγυάται τις καταθέσεις των πολιτών στην Τραπεζική Ένωση σε κεντρικό επίπεδο - ένα στοιχείο ζωτικής σημασίας που λείπει από την Τραπεζική Ένωση.
Η ανακοίνωση σκιαγραφεί επίσης γρήγορα βήματα προς έναν κοινό δημοσιονομικό μηχανισμό προστασίας έσχατης ανάγκης, για τον οποίο τα κράτη μέλη έχουν δεσμευθεί ήδη από το 2013, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του συστήματος και διασφαλίζοντας ότι το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (SRF) διαθέτει επαρκείς πόρους ακόμα και στην περίπτωση πολλών ταυτόχρονων εξυγιάνσεων μεγάλων τραπεζών.
Ο Αντιπρόεδρος κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, αρμόδιος για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την ένωση κεφαλαιαγορών, δήλωσε: «Η ολοκληρωμένη τραπεζική ένωση είναι ουσιαστικής σημασίας για το μέλλον της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και για ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα που θα στηρίζει τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη. Θέλουμε έναν τραπεζικό τομέα που απορροφά τις κρίσεις και επιμερίζει τους κινδύνους μέσω ιδιωτικών διαύλων, διασφαλίζοντας έτσι ότι οι φορολογούμενοι δεν είναι οι πρώτοι που επιβαρύνονται. Σήμερα παρουσιάζουμε ρεαλιστικές ιδέες για να προχωρήσουν παράλληλα ο επιμερισμός και η μείωση των κινδύνων. Ελπίζουμε ότι οι ιδέες αυτές θα αποτελέσουν γόνιμο έδαφος για προβληματισμό για τους συννομοθέτες της ΕΕ, ώστε να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με τα εναπομένοντα μέτρα έως το 2018».
Κύρια στοιχεία της ανακοίνωσης με τίτλο: Ταχεία συμφωνία σχετικά με τη δέσμη μέτρων για τις τράπεζες
Η Επιτροπή καλεί σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη να εγκρίνουν το ταχύτερο δυνατό τις προτάσεις της για τη μείωση των κινδύνων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τραπεζών της ΕΕ. Η Επιτροπή παρουσίασε αυτή την ολοκληρωμένη δέσμη μεταρρυθμίσεων τον Νοέμβριο του 2016. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν τα εναπομένοντα στοιχεία των κανόνων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS) και του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB). Στόχος τους είναι να συμπληρωθεί το ρυθμιστικό πρόγραμμα μετά την κρίση, διασφαλίζοντας ότι οι κανόνες θα αντιμετωπίζουν τις εναπομένουσες προκλήσεις για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ταυτόχρονα, η μεταρρύθμιση θα δώσει στις τράπεζες τη δυνατότητα να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την πραγματική οικονομία.
Πρόοδος σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων
Όλοι οι καταθέτες εντός της τραπεζικής ένωσης πρέπει να απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση. Η Επιτροπή, προκειμένου να διευκολύνει τη δημιουργία ενός ενιαίου Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασφάλισης Καταθέσεων (ΕΣΑΚ) και να ενθαρρύνει την επίτευξη προόδου στις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις, προτείνει τώρα ορισμένα πιθανά μέτρα όσον αφορά τα στάδια και το χρονοδιάγραμμα του ΕΣΑΚ. Με τις προτεινόμενες ιδέες γίνεται προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι αποκλίνουσες απόψεις και οι ανησυχίες που εκφράστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Ειδικότερα, η σημερινή ανακοίνωση θέτει προς συζήτηση την πιο σταδιακή καθιέρωση του ΕΣΑΚ σε σύγκριση με την αρχική πρόταση του Νοεμβρίου του 2015. Θα υπάρχουν μόνο δύο στάδια: ένα στάδιο περιορισμένης αντασφάλισης και στη συνέχεια συνασφάλιση. Ωστόσο, η μετάβαση σε αυτό το δεύτερο στάδιο θα εξαρτάται από την πρόοδο που έχει επιτευχθεί για τη μείωση των κινδύνων. Στο στάδιο της αντασφάλισης, το ΕΣΑΚ θα παρέχει μόνο κάλυψη ρευστότητας στα εθνικά συστήματα εγγύησης των καταθέσεων (ΣΕΚ). Αυτό σημαίνει ότι θα παρέχει προσωρινά τα μέσα για να εξασφαλιστεί η πλήρης εκταμίευση καταθέσεων σε περίπτωση που μια τράπεζα βρίσκεται σε κρίση, ενώ τα εθνικά ΣΕΚ θα πρέπει να επιστρέφουν την ενίσχυση αυτή, διασφαλίζοντας ότι τυχόν ζημίες θα εξακολουθήσουν να καλύπτονται σε εθνικό επίπεδο. Στο στάδιο της συνασφάλισης, το ΕΣΑΚ θα καλύπτει σταδιακά και ζημίες.
Ένας δημοσιονομικός μηχανισμός προστασίας για την Τραπεζική Ένωση
Όταν συστάθηκε ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης (ΕΜΕ), τα κράτη μέλη συμφώνησαν σχετικά με τη σημασία που έχει ένας κοινός μηχανισμός προστασίας για το Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης (ΕΤΕ) για την προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι, όταν οι επενδυτές υφίστανται ζημίες μέσω της διάσωσης με ίδια μέσα, το ταμείο διαθέτει, αν χρειαστεί, επαρκείς πόρους για να αντιμετωπίσει την εξυγίανση μιας μεγάλης τράπεζας ή τις αλλεπάλληλες εξυγιάνσεις περισσότερων τραπεζών. Τυχόν κόστος θα ανακτάται από τον τραπεζικό τομέα, ώστε να εξασφαλίζεται μεσοπρόθεσμα η δημοσιονομική ουδετερότητα.
Στο έγγραφο προβληματισμού της Επιτροπής για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης το πιστωτικό όριο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) προσδιορίστηκε ως η πλέον αποτελεσματική επιλογή. Αυτός ο άξονας εργασιών θα πρέπει να συνδεθεί με την επικείμενη δέσμη προτάσεων της Επιτροπής για την εμβάθυνση της ΟΝΕ, η οποία θα περιλαμβάνει πρόταση για μετατροπή του ΕΜΣ σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, στο πλαίσιο του δικαίου της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, θα είναι επίσης σημαντικό να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική διαδικασία λήψης αποφάσεων που θα καταστήσει δυνατή την ταχεία ανάπτυξη του μηχανισμού προστασίας, σε καταστάσεις έσχατης ανάγκης.
Μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων
Η Επιτροπή εργάζεται ήδη για μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων με στόχο τη μείωση του επιπέδου των υφιστάμενων μη εξυπηρετούμενων δανείων και την αποτροπή της σώρευσης μη εξυπηρετούμενων δανείων στο μέλλον, όπως συμφωνήθηκε στο Συμβούλιο της 11ης Ιουλίου 2017. Η δέσμη μέτρων, η οποία αναμένεται να εγκριθεί την άνοιξη του 2018, θα περιλαμβάνει:
-ένα προσχέδιο για τις εθνικές εταιρείες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων·
-νομοθετικά μέτρα για την περαιτέρω ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και την ενίσχυση της δυνατότητας των πιστωτών να ανακτούν αξία από εξασφαλισμένα δάνεια·
-μια έκθεση στην οποία θα εξετάζεται το ενδεχόμενο νομοθετικής πρότασης για τη θέσπιση εκ του νόμου προβλεπόμενων συστημάτων προστασίας προληπτικής εποπτείας κατά των ελλιπών προβλέψεων για νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και
-τα επόμενα βήματα για την ενίσχυση της διαφάνειας στα ΜΕΔ στην Ευρώπη.
Επιπλέον, στην έκθεση ανασκόπησης του ΕΕΜ που επίσης δημοσιεύτηκε σήμερα και περιλαμβάνει συνολική θετική αξιολόγηση των πρώτων ετών λειτουργίας του ΕΕΜ, η Επιτροπή διευκρινίζει τις εξουσίες των εποπτικών αρχών να προσαρμόζουν τα επίπεδα προβλέψεων των τραπεζών όσον αφορά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) για τους σκοπούς της εποπτείας.
Πιθανά μέτρα για εξασφαλισμένους με κρατικά ομόλογα τίτλους
Προκειμένου να εξευρεθούν ρεαλιστικές λύσεις για τον περιορισμό του βρόχου αλληλεξάρτησης τραπεζών και κρατών, η Επιτροπή υπενθυμίζει τις συνεχιζόμενες εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου σχετικά με τους εξασφαλισμένους με κρατικά ομόλογα τίτλους (SBBS). Η Επιτροπή θα εξετάσει τα αποτελέσματα των εργασιών αυτών, προκειμένου να υποβάλει το 2018 πρόταση με στόχο να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη SBBS. Τα SBBS θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις τράπεζες να διαφοροποιήσουν τις τοποθετήσεις τους σε κρατικά ομόλογα. Θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν νέα πηγή εξασφαλίσεων υψηλής ποιότητας για χρήση στις διασυνοριακές χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.
Συνέχιση της διασφάλισης υψηλής ποιότητας εποπτείας
Όπως αναφέρεται στην ενδιάμεση επανεξέταση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, τον Δεκέμβριο του 2017 η Επιτροπή θα προτείνει επίσης οι μεγάλες επιχειρήσεις επενδύσεων που ασκούν δραστηριότητες παρόμοιες με τις τράπεζες να θεωρούνται πιστωτικά ιδρύματα και να υπόκεινται στην εποπτεία των τραπεζών. Στο πλαίσιο της τραπεζικής ένωσης θα εποπτεύονται στο πλαίσιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ), μεταξύ άλλων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί ότι οι κανόνες προληπτικής εποπτείας εφαρμόζονται ομοιόμορφα και ότι τόσο οι μεγάλες επιχειρήσεις επενδύσεων όσο και τα πιστωτικά ιδρύματα υπόκεινται στο ίδιο υψηλό επίπεδο προτύπων εποπτείας.
Ιστορικό
Το 2012, η Επιτροπή πρότεινε να δημιουργηθεί μια τραπεζική ένωση που θα θέσει τον τραπεζικό τομέα σε πιο υγιή βάση και θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο ευρώ. Η τραπεζική ένωση βασίζεται σε αυστηρότερες απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για τις τράπεζες. Συνίσταται στην τραπεζική εποπτεία, σε κανόνες για τη διαχείριση των προβληματικών τραπεζών, καθώς και στη βελτιωμένη προστασία των καταθετών. Οι δύο πρώτοι πυλώνες επιτεύχθηκαν με τη δημιουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (ΕΕΜ) και του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης (ΕΜΕ). Ωστόσο, δεν έχει ακόμη θεσπιστεί ένα κοινό σύστημα για την προστασία των καταθέσεων. Η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για ένα Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασφάλισης Καταθέσεων (ΕΣΑΚ) τον Νοέμβριο του 2015.
Η τραπεζική ένωση μπορεί να αποδώσει πλήρως το δυναμικό της και να παράσχει όλα τα εργαλεία που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των μελλοντικών κρίσεων, μόνο αν όλα τα στοιχεία της τεθούν πλήρως σε εφαρμογή. Στην έκθεση των πέντε προέδρων του 2015 και το έγγραφο προβληματισμού σχετικά με την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) γινόταν ήδη έκκληση για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης πριν από το τέλος του 2019. Στην επιστολή προθέσεων μετά την ομιλία του Προέδρου της Επιτροπής κ. Γιούνκερ για την κατάσταση της Ένωσης ζητείται η ολοκλήρωση όλων των πτυχών της τραπεζικής ένωσης έως το 2018.
