Σε συνέχεια της συνόδου του Γκέτεμποργκ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα νέες πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των βασικών ικανοτήτων και των ψηφιακών δεξιοτήτων των ευρωπαίων πολιτών, για την προώθηση των κοινών αξιών και της ευαισθητοποίησης των μαθητών σχετικά με τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι νέες προτάσεις υποβάλλονται μόλις δύο μήνες αφότου οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συζήτησαν τα θέματα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και του πολιτισμού, στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του Γκέτεμποργκ τον Νοέμβριο του 2017. Σκοπός των προτάσεων είναι να μειώσουν τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες ενώ παράλληλα υποστηρίζουν την ανταγωνιστικότητα, έτσι ώστε να οικοδομηθεί μια πιο ενωμένη, ισχυρή και δημοκρατική Ευρώπη.
Ο κ. Γίρκι Κάταϊνεν, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δήλωσε τα εξής: «Οι σημερινές πρωτοβουλίες αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των ατόμων ώστε να μπορούν να επωφελούνται πλήρως από τη ζωή τους, ενώ παράλληλα γίνεται δυνατή η οικοδόμηση δίκαιων και ανθεκτικών οικονομικών και κοινωνιών.
Πρέπει να εξασφαλίσουμε εκπαίδευση για όλους, σε ολόκληρη την Ευρώπη, ώστε να μπορούν όλοι να προσαρμόζονται και να επωφελούνται από τις αλλαγές. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και θα είναι έτσι όλο και περισσότερο στο μέλλον. Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε τα κράτη μέλη και να συνεργαστούμε με αυτά ώστε να επιτύχουμε τον σκοπό αυτόν.»
Ο κ. Τιμπόρ Νάβρατσιστς, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τη νεολαία και τον αθλητισμό, δήλωσε τα εξής: «Τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης της Ευρώπης πρέπει να παρέχουν στους πολίτες κάθε κοινωνικής προέλευσης τις κατάλληλες ικανότητες ώστε να μπορούν να προοδεύσουν και να ευημερήσουν επαγγελματικά, αλλά και να τους δίνουν τη δυνατότητα να γίνουν ενεργοί πολίτες.
Πρέπει να αξιοποιήσουμε το δυναμικό της εκπαίδευσης για να προωθήσουμε την κοινωνική συνοχή και το αίσθημα της ένταξης σε ένα κοινωνικό σύνολο. Για να το επιτύχουμε αυτό, πρέπει να στηριχθούμε στις κοινές αξίες μας και να εξασφαλίσουμε ότι η εκπαίδευση δίνει τη δυνατότητα στους μαθητές να βιώσουν την ευρωπαϊκή τους ταυτότητα σε όλη την ποικιλομορφία της, να γνωρίσουν περισσότερα σχετικά με την Ευρώπη, σχετικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και σχετικά με αυτούς τους ίδιους.»
Η κ. Μαρίγια Γκαμπριέλ, Επίτροπος αρμόδια για την ψηφιακή οικονομία και την κοινωνία, πρόσθεσε τα εξής: «Η ψηφιακή εποχή επεκτείνεται σε όλους τους τομείς της ζωής μας, και δεν είναι μόνον όσοι εργάζονται στον τομέα της πληροφορικής που θα πρέπει να παρακολουθούν στενά τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Το χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων είναι πραγματικό.
Ενώ ήδη το 90 % των μελλοντικών θέσεων εργασίας απαιτούν κάποιο επίπεδο ψηφιακών γνώσεων, το 44 % των Ευρωπαίων δεν διαθέτουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση που προτείνουμε σήμερα θα βοηθήσει τους Ευρωπαίους, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα εκπαιδευτικά συστήματα να προσαρμοστούν καλύτερα στη ζωή και στην εργασία μέσα στις ολοένα και περισσότερο ψηφιακές κοινωνίες.»
Οι νέες προτάσεις θα τροφοδοτήσουν επίσης την πρώτη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής για την εκπαίδευση που θα φιλοξενήσει ο επίτροπος κ. Νάβρατσιτς στις 25 Ιανουαρίου στις Βρυξέλλες, η οποία θα έχει ως θέμα «Θέτοντας τα θεμέλια για τον ευρωπαϊκό χώρο εκπαίδευσης: για μια καινοτόμο, χωρίς αποκλεισμούς και βασισμένη σε αξίες εκπαίδευση».
Οι τρεις πρωτοβουλίες που προτείνει η Επιτροπή είναι οι εξής:
1. Μια σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση: Βασιζόμενη στη σύσταση για τις βασικές ικανότητες που είχε εγκριθεί το 2006, η νέα αυτή πρόταση επιφέρει σημαντικές επικαιροποιήσεις που αντικατοπτρίζουν την ταχεία εξέλιξη της διδασκαλίας και της μάθησης από τότε.
Η σύσταση αποσκοπεί να βελτιώσει την ανάπτυξη των βασικών ικανοτήτων των ατόμων όλων των ηλικιών σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους και να παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο επίτευξης του στόχου αυτού. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προώθηση της επιχειρηματικής δυναμικότητας και του πνεύματος καινοτομίας, προκειμένου να απελευθερωθούν οι δυνατότητες των ατόμων, η δημιουργικότητα και η προσωπική τους πρωτοβουλία.
Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει μέτρα για να ενισχυθούν οι ικανότητες στους τομείς των θετικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (ΘΕΤΜΜ) και για να παρασχεθούν κίνητρα σε περισσότερους νέους ώστε να ακολουθήσουν σταδιοδρομία στους τομείς αυτούς.
Οι προτάσεις που διατυπώθηκαν σήμερα θα πρέπει επίσης να θεωρηθούν ως μέρος της δράσης για να βελτιωθούν επειγόντως τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα ώστε να αντιμετωπίσουν τις πολλές προκλήσεις που επισημαίνονται στην τελευταία έρευνα PISA.
Γενικότερα, τα μέτρα θα στηρίξουν τα κράτη μέλη προκειμένου να προετοιμάσουν καλύτερα τους διδασκόμενους για τις μεταβαλλόμενες αγορές εργασίας και για ενεργό συμμετοχή στα κοινά, μέσα σε πιο διαφοροποιημένες, κινητικές, ψηφιακές και παγκόσμιες κοινωνίες.
2. Ένα σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση, το οποίο περιγράφει πώς η ΕΕ μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τα εκπαιδευτικά συστήματα να προσαρμοστούν καλύτερα στη ζωή και στην εργασία σε μια εποχή ταχείας ψηφιακής αλλαγής:
- με την καλύτερη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας για τη διδασκαλία και τη μάθηση·
- με την ανάπτυξη των ψηφιακών ικανοτήτων και δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη διαβίωση και την εργασία σε μια εποχή ψηφιακού μετασχηματισμού· και
- με τη βελτίωση της εκπαίδευσης μέσω της καλύτερης ανάλυσης των δεδομένων και των προβλέψεων.
Οι πρωτοβουλίες περιλαμβάνουν τη στήριξη των σχολείων με ευρυζωνική σύνδεση υψηλής ταχύτητας, ένα νέο, αναβαθμισμένο, εργαλείο αυτοαξιολόγησης για τα σχολεία σχετικά με την χρήση της τεχνολογίας για τη διδασκαλία και τη μάθηση (SELFIE) και μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού σχετικά με τη διαδικτυακή ασφάλεια, τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας και την κυβερνοϋγιεινή.
3. Μια σύσταση του Συμβουλίου για τις κοινές αξίες, την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και την ευρωπαϊκή διάσταση της διδασκαλίας:Η πρωτοβουλία αυτή προτείνει τρόπους με τους οποίους η εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τους νέους να κατανοήσουν τη σημασία των κοινών αξιών που ορίζονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και να τις ενστερνιστούν.
Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και να συμβάλει στην καταπολέμηση της ανόδου του λαϊκισμού, της ξενοφοβίας, του διχαστικού εθνικισμού και της διασποράς ψευδών ειδήσεων. Η πρόταση ενισχύει επίσης την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ώστε να προαχθεί η ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους μαθητές, καθώς και την ευρωπαϊκή διάσταση της διδασκαλίας, ώστε τα παιδιά να μάθουν για την κοινή κληρονομιά και την ποικιλομορφία της Ευρώπης και να κατανοήσουν καλύτερα τη λειτουργία της ΕΕ.
Για να στηρίξει τους στόχους αυτούς, η Επιτροπή θα λάβει μέτρα για την αύξηση του αριθμού των εικονικών ανταλλαγών μεταξύ των σχολείων, ιδίως μέσω του επιτυχημένου δικτύου ηλεκτρονικής αδελφοποίησης (e-Twinning) και για την τόνωση της κινητικότητας των μαθητών μέσω του προγράμματος Erasmus+.
Ιστορικό
Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συζήτησαν ανεπίσημα σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση στη διάρκεια της κοινωνικής διάσκεψης κορυφής του Γκέτεμποργκ τον Νοέμβριο του 2017, με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσω της εκπαίδευσης και του πολιτισμού». Οι συζητήσεις κατέληξαν στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2017, με τα οποία καλούνται τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και η Επιτροπή να προωθήσουν το θεματολόγιο που συζητήθηκε στο Γκέτεμποργκ.
Η επανεξέταση της σύστασης του 2006 του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης ανακοινώθηκε στο νέο θεματολόγιο δεξιοτήτων για την Ευρώπη, το οποίο εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2016. Η Επιτροπή, για να προετοιμάσει την πρότασή της, διοργάνωσε μια δημόσια διαβούλευση και μια διάσκεψη των ενδιαφερόμενων μερών το 2017.
Η προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου για την προώθηση των κοινών αξιών, της εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και της ευρωπαϊκής διάστασης της διδασκαλίας βασίζεται στην Δήλωση του Παρισιού σχετικά με την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της αποφυγής των διακρίσεων μέσω της εκπαίδευσης, η οποία εγκρίθηκε κατά την άτυπη σύνοδο των Υπουργών Παιδείας στις 17 Μαρτίου 2015.
Ανακοινώθηκε στην ανακοίνωση για την υποστήριξη της πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί σε βίαιο εξτρεμισμό, την οποία εξέδωσε η Επιτροπή στις 14 Ιουνίου 2016. Η Επιτροπή, για να κατευθύνει σωστά την πρότασή της, διεξήγαγε μια δημόσια διαβούλευση το 2017.
