Η έκθεση καλύπτει τα επτά κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ που έχουν νομική υποχρέωση να υιοθετήσουν το ευρώ: τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Κροατία, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σουηδία.
Διαπιστώνει ότι τα εν λόγω κράτη μέλη γενικά παρουσιάζουν σημαντική ονομαστική σύγκλιση, αλλά κανένα από αυτά δεν πληροί όλες τις τυπικές προϋποθέσεις για την ένταξη στη ζώνη του ευρώ. Δύο από αυτά τα κράτη μέλη, η Βουλγαρία και η Κροατία, πληρούν όλα τα κριτήρια σύγκλισης, με εξαίρεση το κριτήριο της συναλλαγματικής ισοτιμίας, δεδομένου ότι δεν είναι μέλη του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ II).
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Eπίτροπος αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Το ευρώ δημιουργήθηκε ως το ενιαίο νόμισμα για ολόκληρη την ΕΕ. Ως εκ τούτου, η προσχώρηση στο ευρώ είναι ανοικτή για κάθε χώρα της ΕΕ που εργάζεται προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι αληθές ότι η πορεία προς το ευρώ μπορεί να φαίνεται μακρά και ενίοτε δυσχερής. Η Επιτροπή είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη που έχουν δεσμευτεί να προετοιμαστούν για την επιτυχή συμμετοχή τους στη ζώνη του ευρώ, ενισχύοντας τα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά τους συστήματα.
Για παράδειγμα, η έκθεσή μας για τη σύγκλιση δείχνει ότι η Βουλγαρία πληροί ήδη τα ονομαστικά κριτήρια του Μάαστριχτ σχετικά με τη σταθερότητα των τιμών, τα δημόσια οικονομικά και τη σύγκλιση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων. Επικροτούμε τις τρέχουσες προσπάθειες που καταβάλλουν οι βουλγαρικές αρχές για να συμμετάσχουν στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ II), ώστε να πληρούν και το κριτήριο της σταθερότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας.»
Ο Πιερ Μοσκοβισί, Eπίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Η σημερινή έκθεση παρέχει συνοπτική εικόνα της προόδου ως προς την επίτευξη των κριτηρίων σύγκλισης, που αποτελούν τις εισαγωγικές εξετάσεις για την ένταξη στη ζώνη του ευρώ. Κανένα από τα επτά κράτη μέλη που έχουν αξιολογηθεί δεν πληροί επί του παρόντος όλες τις νόμιμες προϋποθέσεις για ένταξη. Ταυτόχρονα, ένα από τα βασικότερα διδάγματα των δύο τελευταίων δεκαετιών είναι ότι, για να μπορέσουν οι χώρες να ευημερήσουν εντός της ζώνης του ευρώ, η πραγματική οικονομική σύγκλιση είναι εξίσου σημαντική με την ονομαστική σύγκλιση.
Γι' αυτό είναι σημαντικό οι χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ να καταβάλουν εντατικές προσπάθειες για να ενισχύσουν την παραγωγικότητά τους, να αυξήσουν τις επενδύσεις, να βελτιώσουν την κατάσταση της απασχόλησης και να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες. Η Επιτροπή είναι διατεθειμένη να βοηθήσει, μεταξύ άλλων μέσω του νέου δημοσιονομικού μέσου που θα παρουσιάσουμε την επόμενη εβδομάδα.»
Η προσχώρηση στη ζώνη του ευρώ είναι μια ανοικτή διαδικασία που βασίζεται σε κανόνες. Η έκθεση βασίζεται στα κριτήρια σύγκλισης, γνωστά και ως τα «κριτήρια του Μάαστριχτ», που ορίζονται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Τα κριτήρια σύγκλισης περιλαμβάνουν τη σταθερότητα των τιμών, τα υγιή δημόσια οικονομικά, τη σταθερότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τη σύγκλιση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων. Αξιολογείται επίσης η συμβατότητα της εθνικής νομοθεσίας με τους κανόνες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Η έκθεση καταλήγει στα ακόλουθα συμπεράσματα:
Όλα τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη πληρούν το κριτήριο των δημόσιων οικονομικών.
Η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Κροατία, η Ουγγαρία και η Σουηδία πληρούν το κριτήριο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων.
Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Πολωνία και η Σουηδία πληρούν το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών.
Κανένα κράτος μέλος δεν πληροί το κριτήριο της συναλλαγματικής ισοτιμίας, δεδομένου ότι κανένα από αυτά δεν είναι μέλος του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΜΣΙ II): απαιτούνται τουλάχιστον δύο έτη συμμετοχής στον μηχανισμό χωρίς σοβαρές εντάσεις πριν από την ένταξη στη ζώνη του ευρώ.
Εκτός από την αξιολόγηση αυτών των τυπικών προϋποθέσεων για την ένταξη στη ζώνη του ευρώ, η έκθεση διαπιστώνει ότι η νομοθεσία δεν είναι πλήρως συμβατή με τους κανόνες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης σε κανένα κράτος μέλος εκτός από την Κροατία.
Η Επιτροπή εξέτασε και άλλους παράγοντες που αναφέρονται στη Συνθήκη και οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση της βιωσιμότητας της σύγκλισης, ενώ διαπίστωσε ότι τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ είναι σε γενικές γραμμές καλά ενσωματωμένα στην ΕΕ από οικονομική και χρηματοπιστωτική άποψη. Ωστόσο, ορισμένα από αυτά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μακροοικονομικές ανισορροπίες και/ή προκλήσεις που σχετίζονται με το επιχειρηματικό περιβάλλον και το θεσμικό τους πλαίσιο, οι οποίες μπορεί να ενέχουν κινδύνους για τη βιωσιμότητα της διαδικασίας σύγκλισης.
Η επίτευξη σύγκλισης και η δημιουργία ισχυρών οικονομικών δομών είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία της ΕΕ συνολικά, καθώς και για την ομαλή λειτουργία του ευρώ. Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να στηρίξει τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ, ώστε να προετοιμαστούν για την ένταξή τους. Η Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων βοηθά στον σχεδιασμό και την υλοποίηση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων, καθώς και στην ενίσχυση της συνολικής μεταρρυθμιστικής ικανότητας των κρατών μελών.
Στο πλαίσιο των προτάσεών της για την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, η Επιτροπή πρότεινε να συγκροτηθεί ειδικός άξονας εργασιών εντός του υφιστάμενου Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων για την παροχή τεχνικής στήριξης κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών στην πορεία τους προς την ένταξη στο ευρώ. Στην πρότασή της για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για την περίοδο μετά το 2020, η Επιτροπή εξήγγειλε την πρόθεσή της να προτείνει ειδικό μηχανισμό σύγκλισης για τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης ευρώ τα οποία επιθυμούν να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ. Αυτός ο μηχανισμός σύγκλισης θα είναι προαιρετικός και θα προσφέρει τόσο τεχνική όσο και χρηματοδοτική στήριξη.
Σύμφωνα με νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου που δημοσιεύθηκε σήμερα, η στήριξη για την ένταξη στο ευρώ στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ τα οποία καλύπτονται από την έκθεση σύγκλισης έχει αυξηθεί κατά 4 εκατοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τα περσινά στοιχεία και ανέρχεται στο 51 %. Προηγήθηκε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου τον Δεκέμβριο του 2017 από την οποία προέκυψε ότι η στήριξη του ευρώ μεταξύ των πολιτών της ζώνης του ευρώ βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2004.
Ιστορικό
Η έκθεση σύγκλισης αποτελεί τη βάση για την απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με το κατά πόσον ένα κράτος μέλος πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη στη ζώνη του ευρώ.
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύγκλιση δημοσιεύεται παράλληλα με την έκθεση σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας(ΕΚΤ).
Οι εκθέσεις σύγκλισης εκδίδονται ανά διετία ή όταν υπάρχει συγκεκριμένο αίτημα κράτους μέλους για αξιολόγηση της ετοιμότητάς του για ένταξη στη ζώνη του ευρώ, π.χ. της Λετονίας το 2013.
Όλα τα κράτη μέλη, εκτός από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία, έχουν την υποχρέωση να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ. Επομένως, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία δεν καλύπτονται από την έκθεση.
