Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει αύξηση του προϋπολογισμού εξωτερικής δράσης σε 123 δισ. ευρώ και σημαντική απλούστευση της δομής του, ώστε να γίνει πολύ πιο ευέλικτη και αποτελεσματική για την αντιμετώπιση των σημερινών παγκόσμιων προκλήσεων.
Ο προϋπολογισμός εξωτερικής δράσης θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο της ΕΕ για τη στήριξη των χωρών εταίρων της στον πολιτικό και οικονομικό μετασχηματισμό τους προς την κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης, της σταθεροποίησης, της εδραίωσης της δημοκρατίας, της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και της εξάλειψης της φτώχειας. Θα δώσει επίσης τη δυνατότητα στην ΕΕ να συνεχίσει να παρέχει ανθρωπιστική βοήθεια σε ολόκληρο τον κόσμο. Όσον αφορά τις χώρες γειτονίας της ΕΕ, θα αποτελέσει επίσης το εργαλείο που θα βοηθήσει τις γειτονικές χώρες στην οικονομική τους σύγκλιση προς την ενιαία αγορά της ΕΕ.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος και Αντιπρόεδρος, Φεντερίκα Μογκερίνι, δήλωσε τα εξής: «Προτείνουμε προϋπολογισμό για την εξωτερική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους 123 δισ. ευρώ για την επόμενη επταετία: μια αύξηση της τάξης του 30 %, που αποτελεί μια άνευ προηγουμένου επένδυση στον παγκόσμιο ρόλο μας. Περισσότεροι πόροι για την ανάληψη περαιτέρω δράσης, ως αξιόπιστος, προβλέψιμος, συνεργάσιμος παγκόσμιος παράγων – αυτό ακριβώς που αναμένουν οι πολίτες μας και οι εταίροι μας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Αποτελεί αναγνώριση της προστιθέμενης αξίας του έργου της ΕΕ στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Μαζί μπορούμε να έχουμε απήχηση που κανένα κράτος μέλος από μόνο του δεν μπορεί να έχει στον σημερινό κόσμο.»
Ο Επίτροπος Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και τις Διαπραγματεύσεις για τη Διεύρυνση, τόνισε τα εξής: «Ο αυξημένος και μεταρρυθμισμένος προϋπολογισμός θα μας δώσει τη δυνατότητα να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τις χώρες που ενδιαφέρονται να προσχωρήσουν στην ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα την ιδιαίτερη σχέση μας με τους ανατολικούς και τους νότιους γείτονές μας. Με αυτόν τον τρόπο θα στηριχθεί ο στρατηγικός στόχος μας να επιτευχθεί η δημιουργία ενός κοινού χώρου σταθερότητας, ασφάλειας και ευημερίας, κοντά στα σύνορα της ΕΕ.»
Ο Επίτροπος Νέβεν Μίμιτσα, αρμόδιος για τη Διεθνή Συνεργασία και Ανάπτυξη, πρόσθεσε τα εξής: «Η ΕΕ είναι ο κύριος φορέας προώθησης της Ατζέντας του 2030 του ΟΗΕ και των Στόχων της για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Οι προτάσεις μας διαμορφώνουν τη χρηματοδοτική βάση για να μπορέσει η ΕΕ να διατηρήσει τον ρόλο της ως πρωταγωνιστή σε θέματα ανάπτυξης, βοηθώντας τους εταίρους μας για την εξάλειψη της φτώχειας και την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, με παράλληλη εξασφάλιση ότι δεν αφήνουμε κανέναν στο περιθώριο.»
Ο Επίτροπος Χρήστος Στυλιανίδης, αρμόδιος για την Ανθρωπιστική Βοήθεια και τη Διαχείριση Κρίσεων, δήλωσε τα εξής: «Καθώς οι καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης σε όλον τον κόσμο αυξάνονται κάθε χρόνο, και γίνονται όλο και πιο περίπλοκες, η ΕΕ ενισχύει τον ηγετικό της ρόλο ως σημαντικού παρόχου ανθρωπιστικής βοήθειας. Με αυξημένο προϋπολογισμό, θα συνεχίσουμε να επιδεικνύουμε αλληλεγγύη με εκατομμύρια ανθρώπων που χρήζουν βοήθειας.»
Βασικά στοιχεία της νέας πρότασης για τον προϋπολογισμό εξωτερικής δράσης:
Αύξηση της χρηματοδότησης: Η χρηματοδότηση θα αυξηθεί από 94,5 δισ. ευρώ, κατά την περίοδο 2014-2020, σε 123 δισ. ευρώ για την περίοδο από το 2021 έως το 2027, ήτοι αύξηση άνω του 30 %.
Απλούστευση: Η Επιτροπή προτείνει να μειωθεί ο αριθμός των μέσων, όπως και να ενσωματωθεί το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό προσφέρει μεγαλύτερη συνοχή και σαφέστερη εστίαση στους πολιτικούς στόχους και τις δεσμεύσεις με τους εταίρους, σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητες της ΕΕ.
Ευελιξία: Η νέα δομή του προϋπολογισμού θα δώσει τη δυνατότητα χρησιμοποίησης και επαναχρησιμοποίησης αδιάθετων κονδυλίων σε πολυετή βάση. Το γεγονός αυτό θα επιτρέψει στην ΕΕ να ανταποκρίνεται καλύτερα στις μεταβαλλόμενες περιστάσεις, σύμφωνα με τις προτεραιότητές της για την εξάλειψη της φτώχειας, την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, της ευημερίας, της ειρήνης και της σταθερότητας.
Αυξημένη διαφάνεια και δημοκρατικός έλεγχος: για παράδειγμα, με την ενσωμάτωση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Τα νέα προτεινόμενα μέσα για την εξωτερική δράση της ΕΕ:
Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI) με 89,2 δισ. ευρώ: Το νέο αυτό εξορθολογισμένο μέσο θα αποτελείται από τρεις πυλώνες: 1. Έναν γεωγραφικό πυλώνα, με ιδιαίτερη εστίαση στον χώρο γειτονίας και στην υποσαχάρια Αφρική, ο οποίος θα αυξηθεί σημαντικά για την από κοινού αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η ανθρώπινη ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των φύλων, η κλιματική αλλαγή, η προστασία του περιβάλλοντος, η μετανάστευση και η επισιτιστική ασφάλεια· 2. Έναν θεματικό πυλώνα, που θα συμπληρώνει τον γεωγραφικό πυλώνα μέσω της στήριξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, της κοινωνίας των πολιτών, της σταθερότητας και της ειρήνης, στον βαθμό που τα ζητήματα αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και άλλων παγκόσμιων προκλήσεων που δεν θα καλύπτονται στο πλαίσιο του γεωγραφικού πυλώνα· 3. Έναν πυλώνα ταχείας αντίδρασης, που θα δώσει τη δυνατότητα στην ΕΕ να αντιδρά γρήγορα σε κρίσεις, καθώς και να στηρίζει την πρόληψη των συγκρούσεων, να ενισχύει την ανθεκτικότητα των κρατών, των κοινωνιών, των κοινοτήτων και των ατόμων, τη διασύνδεση μεταξύ της ανθρωπιστικής βοήθειας και της αναπτυξιακής δράσης, καθώς και την έγκαιρη δράση για την αντιμετώπιση άλλων στόχων της εξωτερικής πολιτικής.
Ένας νέος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός στον τομέα της Πυρηνικής Ασφάλειας: Με 300 εκατ. ευρώ, θα συμπληρώνει τις δραστηριότητες στο πλαίσιο του νέου εξορθολογισμένου μέσου βάσει της Συνθήκης Ευρατόμ·
Ο Μηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ III): Με 14,5 δισ. ευρώ, θα προσφέρει αυξημένη στήριξη σε χώρες υποψήφιες για προσχώρηση στην ΕΕ και δυνάμει υποψήφιες χώρες ή οντότητες, στην πορεία τους προς την εκπλήρωση των κριτηρίων προσχώρησης στην ΕΕ μέσω ριζικών και εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων·
Το Μέσο Ανθρωπιστικής Βοήθειας: Με 11 δισ. ευρώ, θα επιτρέψει να παρέχεται η βοήθεια της ΕΕ με βάση τις ανάγκες, με σκοπό τη διάσωση και τη διαφύλαξη ανθρώπινων ζωών, την πρόληψη και την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, καθώς και την προάσπιση της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας των πληθυσμών που πλήττονται από φυσικές καταστροφές και ανθρωπογενείς κρίσεις·
Ο προϋπολογισμός για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας, με 3 δισ. ευρώ. Η χρηματοδότηση αυτή θα χρησιμοποιείται για την ανταπόκριση σε εξωτερικές συγκρούσεις και κρίσεις, για την ανάπτυξη ικανοτήτων στις χώρες εταίρους και για την προστασία της ΕΕ και των πολιτών της.
Συνεργασία με
υπερπόντιες χώρες και εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Γροιλανδίας, με 500 εκατ. ευρώ. Με τη χρηματοδότηση αυτή θα στηριχθούν και θα ενισχυθούν οι οικονομικοί, πολιτικοί και πολιτιστικοί δεσμοί μεταξύ της ΕΕ και των 13 υπερπόντιων χωρών και εδαφών που συνδέονται με κράτη μέλη της ΕΕ.
Το υπόλοιπο ποσό των περίπου 4,5 δισ. ευρώ αποτελείται από το δημοσιονομικό περιθώριο (3,2 δισ. ευρώ) και άλλες θέσεις του προϋπολογισμού, όπως είναι οι επιχορηγήσεις μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής, τα μέτρα αξιολόγησης και ελέγχου ή οι εργασίες που σχετίζονται με διεθνείς οργανισμούς και αποκεντρωμένους οργανισμούς.
Η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει ένα
επενδυτικό πλαίσιο για την εξωτερική δράση, με αυξημένη οικονομική δύναμη πυρός ύψους
έως και 60 δισ. ευρώ. Με βάση την επιτυχημένη εμπειρία του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου της ΕΕ, θα συμβάλει στην άντληση και τη μόχλευση συμπληρωματικών χρηματοδοτικών πόρων για τη βιώσιμη ανάπτυξη από τον ιδιωτικό τομέα.
Επιπλέον, και εκτός του προϋπολογισμού της ΕΕ, η Ύπατη Εκπρόσωπος, με την υποστήριξη της Επιτροπής, προτείνει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη, με 10,5 δισ. ευρώ.
Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη θα χρηματοδοτεί επιχειρησιακές δράσεις στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας που έχουν στρατιωτικές συνέπειες ή συνέπειες στον τομέα της άμυνας και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Θα ενισχύσει την ικανότητα της Ένωσης για τη διατήρηση της ειρήνης, την πρόληψη των συγκρούσεων και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους στόχους και τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Επόμενα βήματα
Ταχεία συμφωνία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον συνολικό μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ και τις τομεακές προτάσεις του, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι τα κονδύλια της ΕΕ θα αποφέρουν αποτελέσματα στην πράξη, το συντομότερο δυνατόν.
Καθυστερήσεις παρόμοιες με εκείνες που σημειώθηκαν στην αρχή της τρέχουσας δημοσιονομικής περιόδου 2014-2020 θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρούς περιορισμούς όσον αφορά την εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεων και δεσμεύσεων της ΕΕ έναντι των εταίρων.
Η επίτευξη συμφωνίας το 2019 για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό θα συμβάλει στην απρόσκοπτη μετάβαση από τον τρέχοντα μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό (2014-2020) στον νέο, και θα εξασφαλίσει την προβλεψιμότητα και τη συνέχεια της χρηματοδότησης προς όφελος όλων.
