του
Martin Hufner
Μετάφραση: Μαρία Γαλανάκη
Για να αποφύγω τυχόν παρεξηγήσεις: είμαι υποστηρικτής της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αλλά διερωτώμαι όλο και περισσότερο εάν η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως επιδιώκεται σήμερα, οδηγεί σε μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Η τρέχουσα προσέγγιση βασίζεται στην πεποίθηση ότι η Ευρώπη μπορεί να γίνει ισχυρότερη μόνο με την βαθύτερη διεύρυνση ή / και εμβάθυνσή της.
Όσον αφορά το μέγεθος της διεύρυνσης, οι Βρυξέλλες εξετάζουν επί του παρόντος να συμπεριλάβουν τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ και τη Βουλγαρία στο ευρώ. Όσον αφορά την εμβάθυνση, ευρέως γνωστά είναι το σχέδιο ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου και ένας ξεχωριστός προϋπολογισμός για τη ζώνη του ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση, η βασική ιδέα είναι ότι πάντα κάτι πρέπει να κινείται. Είναι η παλιά θεωρία του ποδηλάτου – θα πέσει όταν δεν κινείται συνεχώς.
Ένα success story
Τα τελευταία 60 χρόνια, έχει δημιουργηθεί μια Ευρωπαϊκή Ένωση με πάνω από 500 εκατομμύρια ανθρώπους, μια ενιαία αγορά με αγοραστική δύναμη 15 τρισεκατομμυρίων ευρώ και ένα ευρωπαϊκό νόμισμα με καλή φήμη παγκοσμίως. Πρόκειται για μία επιτυχημένη προσπάθεια!
Αλλά τώρα, μπορεί κανείς να δει ρωγμές στην ευρωπαϊκή πανοπλία. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι το πρώτο μέλος που αποχωρεί από την ΕΕ. Η Ιταλία, όπως λένε κάποιοι, θα μπορούσε τελικά να εγκαταλείψει την κοινότητα. Ο Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της χώρας αναμένει "περαιτέρω αποχωρήσεις" από την ΕΕ. Αυτό που φαίνεται στον ορίζοντα λοιπόν, είναι η μείωση των σημαντικών χωρών για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Υπάρχουν επίσης προβλήματα με την εμβάθυνση. Τα βασικά θεμέλια της ΕΕ είναι σε κρίση. Η συμφωνία Σένγκεν, η οποία είναι τόσο σημαντική για την ποιότητα της (χωρίς σύνορα) ζωής στην Ευρώπη, αντιμετωπίζει προβλήματα σε σημαντικά σημεία. Υπάρχουν ξανά θέματα στα σύνορα μεταξύ Αυστρίας και Γερμανίας.
Περισσότερα προβλήματα
Η συνεργασία μεταξύ των κρατών- μελών καθυστερεί σε σημαντικά θέματα. Η Πολωνία και η Ουγγαρία αντιμετωπίζουν προβλήματα με τον δημοκρατικό διαχωρισμό των εξουσιών. Δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με την κατανομή των προσφύγων μεταξύ των χωρών. Η Γερμανία φοβάται.
Υποψιάζομαι ότι η συνεργασία θα ήταν ακόμα χειρότερη (και ίσως περισσότερες χώρες θα είχαν εγκαταλείψει την ΕΕ) αν δεν υπήρχαν τόσα χρήματα στις Βρυξέλλες. Εν πάση περιπτώσει, είμαστε πιο μακριά από ποτέ από μια πολιτική ένωση που ήταν πάντα ο βασικός στόχος ολόκληρης του ευρωπαϊκού επιχειρήματος.
Επιπλέον, οι άνθρωποι είναι δυσαρεστημένοι με την Ευρώπη. Τα ευρωσκεπτιστικά κόμματα γίνονται πιο ισχυρά. Υπάρχουν πολλές αμφιβολίες για τις ικανότητες της κοινότητας. Καθ’ 'όλη τη μεταπολεμική εποχή, αυτό δεν αμφισβητήθηκε ποτέ: Ο σκοπός της ευρωπαϊκής ενοποίησης ήταν να διώξει τον πόλεμο από την ήπειρο μια για πάντα.
Αλλά η σημερινή γενιά των νέων δεν σκέφτεται το ίδιο. Ως εκ τούτου, η ΕΕ χρειάζεται νέο λόγο ύπαρξης. Εξασφαλίζοντας ότι η Ευρώπη μπορεί μόνο να ανταπεξέλθει έναντι των μεγάλων δυνάμεων (Αμερική και Κίνα) είναι ένας τέτοιος λόγος. Όμως αυτό δεν είναι κάτι που υιοθετείται εύκολα απ’ όλους.
Αναδημιουργία της ΕΕ
Τι θα γινόταν αν δεν επικεντρωνόμασταν πλέον στην προώθηση της Ευρώπης μέσω της ένταξης περισσότερων κρατών και θεσμών, αλλά αντίθετα φτιάχνοντας την από την αρχή, με λιγότερα μέλη- αυτά του πυρήνα της;
Για να γίνει πιο κατανοητό, αν και όταν κάποιες χώρες εγκαταλείπουν την κοινότητα, δεν θα πρέπει να πρόκειται για καταστροφή αλλά για μια ευκαιρία για τους υπόλοιπους να έρθουν πιο κοντά. Όσο λιγότερα μέλη, τόσο το καλύτερο. Δεν χρειάζεται να ενθαρρύνουμε κανέναν να αποχωρήσει. Αλλά κι αν συμβεί, δεν ήρθε η καταστροφή.
Σε ιστορικά πλαίσια, η περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσε να μας διδάξει κάτι. Στον Εμφύλιο Πόλεμο του 1861-65, 80 χρόνια μετά την ίδρυση των Ηνωμένων Πολιτειών, 11 νότιες πολιτείες ήθελαν να αποχωρήσουν. Στο τέλος, όχι μόνο η προσπάθειά τους απέτυχε - αλλά η ένωση κατέστη ισχυρότερη.
Με την πρώτη ματιά, η μείωση του μεγέθους της ΕΕ μοιάζει με αποτυχία, αλλά αυτό είναι λάθος. Όταν χώρες (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο) που πάντα αισθάνονταν περιθωριοποιημένες αποφασίζουν να εγκαταλείψουν την κοινότητα, μόνο εκείνοι που μένουν νιώθουν πραγματικά ότι ανήκουν εκεί.
Η Ευρωζώνη ως πυρήνας
Αυτό θα πρέπει να ενισχύσει το επίπεδο συνοχής. Οι πολιτισμικές και ιστορικές ομοιότητες αποτελούν το κλειδί για τη δημιουργία μίας κοινότητας. Ανάμεσα σε αυτά τα έθνη, δεν υπάρχει η ανάγκη αιτιολόγησης της συμμετοχής στην ΕΕ. Είναι κάτι τόσο φυσικό και ευρέως αποδεκτό, όσο και το ίδιο το έθνος-κράτος.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η πολιτική συνεργασία θα πρέπει να διευκολυνθεί. Ο φόβος μιας απεριόριστης ένωσης μειώνεται σημαντικά. Εξάλλου, τα έθνη, από την πλευρά τους, έχουν όρια που γίνονται αποδεκτά από τον λαό.
Φυσικά, το ευρώ θα πρέπει να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Τότε θα μπορούσε να σταθεί με βάση μια λειτουργική πολιτική ένωση. Αυτό θα το έκανε πιο ανθεκτικό. Ποτέ δεν υπήρχε νόμισμα στην ιστορία χωρίς πολιτική ένωση.
Εν τω μεταξύ, η καθαρή οικονομική συνεργασία στο πλαίσιο της πρώην "μεγάλης" Ένωσης μπορεί να παραμείνει. Είναι αποδεκτό από όλους και δεν θα έπειθε ένα μέλος να εγκαταλείψει την ΕΕ.
