Της
Mehreen Khan*
Ποιος θυμάται ότι η επίσκεψη του
Wopke Hoekstra στο Παρίσι τον Νοέμβριο 2018 έληξε με τον υπουργό Οικονομικών της Ολλανδίας να ακούει τέτοιο «κατσάδιασμα» από τον Γάλλο ομόλογό του, Bruno Le Maire, που χαρακτηρίστηκε «διπλωματικό επεισόδιο» από μια ολλανδική εφημερίδα.
Η αντίδραση «έπιασε» μια βασική αλήθεια: τον αυξανόμενο ρόλο που παίζει η ηγούμενη από την Ολλανδία συμμαχία -η οποία έχει πάρει το προσωνύμιο
«νέος Χανσεατικός Σύνδεσμος»- στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Ο Γάλλος υπουργός Οικονομιών -που περίμενε να τελειώσει το δείπνο και ο καφές με τον κ. Hoekstra πριν προχωρήσει στον 20λεπτο
«εξάψαλμό» του κατά του Χανσεατικού «κλαμπ»- διαμαρτυρήθηκε πως η συμμαχία απειλεί την εμβάθυνση της ενοποίησης της ευρωζώνης και αποδυναμώνει την ΕΕ.
Ο κ.
Hoekstra, η επίσκεψη του οποίου στο Παρίσι ήταν η τελευταία στάση σε μια «επίθεση φιλίας» που περιελάμβανε επίσης το Βερολίνο, αρνήθηκε πως σπέρνει τον διχασμό: η Χανσεατική συμμαχία, είπε, είναι εποικοδομητική και όχι ασυμβίβαστη.
«Δεν είναι μια ομάδα εναντίον της άλλης», είπε ο κ. Hoekstra, ο οποίος ηγείται της «επίθεσης» κατά των γαλλικών ιδεών για έναν προϋπολογισμό της ευρωζώνης, τασσόμενος υπέρ της μεγαλύτερης εθνικής ευθύνης στη νομισματική ένωση. «Η δουλειά κάποιου σε μια θέση όπως η δική μου είναι να αξιοποιήσει στο έπακρο αυτό που έχει».
«Είμαι ρεαλιστής. Η δουλειά μου είναι να κάνω αυτό που είναι προς το συμφέρον της Ολλανδίας και φυσικά προσέχω και αυτό που είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης συνολικά».
Τον τελευταίο χρόνο, οι Ολλανδοί έχουν ηγηθεί μιας συμμαχίας με την
Ιρλανδία, τη Φινλανδία, τη Δανία, τη Σουηδία και τις χώρες της Βαλτικής, την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία, για να υπάρξει ένας κοινός σκοπός σε μια εντεινόμενη διαμάχη για το μέλλον της ευρωζώνης -ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ μετά το Brexit.
Το προσωνύμιο απηχεί τον αρχικό Χανσεατικό Σύνδεσμο -μια συνομοσπονδία βόρειων ευρωπαϊκών πόλεων κρατών της περιόδου της Αναγέννησης με ελεύθερο εμπόριο- και είναι ειρωνικό: οι Δανοί, που συμμετέχουν στον νέο Σύνδεσμο, ορισμένες φορές παραπονιούνται πως ξόδεψαν χρόνια πολεμώντας τον αρχικό Χανσεατικό Σύνδεσμο.
Όπως το προσωνύμιο πράγματι σηματοδοτεί μια εσκεμμένη προσπάθεια να δοθεί σε μια ομάδα μικρότερων, δημοσιονομικά συντηρητικών οικονομιών μεγαλύτερη συλλογική φωνή ενόψει του Brexit. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από το μπλοκ στερεί τις χώρες αυτές από τον μεγαλύτερο σύμμαχό τους στα αιτήματα για πιο ανοικτή ενιαία αγορά και μικρότερο κοινό προϋπολογισμό.
Η ομάδα αποτελεί επίσης απάντηση στην επανεμφάνιση μιας ισχυρότερης γαλλο-γερμανικής συμμαχίας υπό την ηγεσία του Γάλλου προέδρου
Εμανουέλ Μακρόν. Το Βερολίνο, οικονομικά συντηρητικό όμως πρόθυμο να βελτιώσει την πολιτική σχέση του με το Παρίσι, έχει ενθαρρύνει τους Ολλανδούς και άλλους να έχουν πιο ενεργό ρόλο στην υπεράσπιση των παραδοσιακών «επιθετικών» θέσεων και να αντισταθούν σε μεγάλα άλματα για μια δημοσιονομική ένωση για την ευρωζώνη.
Εκεί που η Γαλλία επιτίθεται, η Γερμανία κατ’ ιδίαν πιέζει τη συμμαχία να προχωρήσει. «Είμαι από το Αμβούργο -εμείς είμαστε ο παραδοσιακός αρχαίος Χανσεατικός σύνδεσμος!» δήλωσε στους FT ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών
Olaf Scholz, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του κ. Hoekstra την περασμένη εβδομάδα.
Ο κ. Hoekstra και οι συνάδελφοί του Χανσεατικοί υπουργοί Οικονομικών, που κάποτε τους κορόιδευαν προσφωνώντας τους «ο Wopke και οι Επτά Νάνοι» -οι οποίοι συναντήθηκαν για πρώτη φορά σε ταβέρνα στις Βρυξέλλες το 2017 μετά από συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ-, τώρα θεωρούν ένδειξη επιτυχίας το γεγονός πως μεγαλύτερες πρωτεύουσες όπως το Παρίσι δείχνουν την ενόχλησή τους.
Η Nadia Calviño, υπουργός Οικονομικών της Ισπανίας και πρώην στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενόχλησε τους διπλωμάτες του κλαμπ αυτόν τον μήνα όταν αρνήθηκε να απαντήσει στο πρόσφατο έγγραφο θέσεων του Χανσεατικού Συνδέσμου, διότι ήταν το έργο «μικρών χωρών με μικρή βαρύτητα».
Η ομάδα, που πραγματοποιεί κλειστά δείπνα κάθε μήνα, έχει εκδώσει φέτος έγγραφα κοινών θέσεων για τρία ζητήματα: την αντίσταση στις προσπάθειες δημιουργίας περισσότερων κοινών εργαλείων δαπανών στην ευρωζώνη, την απαίτηση ισχυρότερων εξουσιών για το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, και τη λήψη μέτρων για την προώθηση βαθύτερων κεφαλαιαγορών στην ΕΕ.
Η πιο πρόσφατη πρωτοβουλία αφορά στο αίτημα ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, να πραγματοποιεί περισσότερους ελέγχους στους εθνικούς προϋπολογισμούς -μια «επιθετική» θέση, στην οποία συμφωνούν Τσεχική Δημοκρατία και Σλοβακία, που αντανακλά την έλλειψη εμπιστοσύνης στην εποπτεία που πραγματοποιεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Οι προσπάθειές τους έχουν την επιθυμητή επίπτωση. Το πακέτο μεταρρυθμίσεων της ευρωζώνης του Δεκεμβρίου είχε αρκετά Χανσεατικά σημάδια. Αντί να υπογράψουν μεγάλες ιδέες όπως ένας κοινός προϋπολογισμός για την ευρωζώνη ή μια κοινή τραπεζική εγγύηση καταθέσεων, οι ηγέτες της ΕΕ έχουν τώρα πιο περιορισμένες ελπίδες και θα προσπαθήσουν αντιθέτως να στηρίξουν επιπρόσθετα βήματα για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης της ευρωζώνης.
Οι επικρίσεις του Le Maire αντανακλούν τις ματαιωμένες φιλοδοξίες της κυβέρνησής του. Η Γαλλία ήθελε να περάσει μέσα από μεγάλες αρχιτεκτονικές αλλαγές στη νομισματική ένωση και να θεσμοθετήσει έναν κοινό ψηφιακό φόρο στην ΕΕ -σχέδια τα οποία βρίσκουν αντίθετα τα μικρά κράτη.
Για τον Hoekstra και τους συμμάχους του, το πακέτο της ευρωζώνης του επόμενου μήνα θα είναι η καλύτερη απάντηση σε αυτούς που πιστεύουν πως οι μικρότερες χώρες δεν μπορούν να επιβάλουν τη βαρύτητά τους στην ΕΕ.
Όπως καυχήθηκε ένας διπλωμάτης της ομάδας, «έχουμε το συλλογικό μέγεθος της Γαλλίας με την ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας».
*Ανταποκρίτρια των Financial Times στις Βρυξέλλες
