του Holger Schmieding*
Άραγε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ‘σπάσει’ τη συμφωνία για τις κορυφαίες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Ο κίνδυνος είναι πραγματικός.
Προτείνοντας την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως διάδοχο του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, οι ηγέτες των κρατών μελών της Ε.Ε. δείχνουν να έχουν αγνοήσει την επιθυμία πολλών μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να αφήσουν έναν από τους «Spitzenkandidaten» να ηγηθεί της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πολλοί Ευρωβουλευτές δείχνει να έχουν μπει στον πειρασμό να καταψηφίσουν την φον ντερ Λάιεν στην μυστική ψηφοφορία η οποία θα διεξαχθεί την εβδομάδα της 15ης Ιουλίου. Κρίνοντας από τις γρήγορες αντιδράσεις κάποιων κύκλων των Βρυξελλών, ο θυμός είναι μεγάλος.
Τα πλεονεκτήματα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Ωστόσο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα για την φον ντερ Λάιεν να επικρατήσει για τους εξής τέσσερις λόγους:
1. Τα οργισμένα κυρίαρχα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν ρίξει ούτε λίγο ούτε πολύ όλη την ευθύνη πάνω τους. Δεδομένου ότι κανένα από τα κυρίαρχα κόμματα δεν κατάφερε να προηγηθεί των άλλων κομμάτων σε ψήφους στις εκλογές της 24- 26 Μαΐου ώστε να διεκδικήσουν τη νίκη, θα μπορούσαν να έχουν συμμαχήσει από κοινού με έναν από τους υποψηφίους τους. Δεν το κατάφεραν όμως.
Απλά αναφέρω ότι ίσως η ιδέα του να κυριαρχήσει ένας από τους τρείς υποψηφίους χωρίς όμως να έχουν συμφωνήσει στο ποιος, να μην ήταν αρκετά καλή.
2. Χαρακτηριζόμενη ως μια συντηρητική γυναίκα αλλά παράλληλα έχοντας τη φήμη μιας σκληρής προσωπικότητας, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φαίνεται να έχει τα απαραίτητα προσόντα για τη θέση αυτή. Οι ισχυρές φιλοευρωπαϊκές πεποιθήσεις της καθιστούν δύσκολη την καταψήφισή της από τους κυρίαρχους Ευρωβουλευτές.
3. Η καταψήφιση της φον ντερ Λάιεν θα σήμαινε μια θεσμική κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκτός από τους αντι- ευρωπαϊκούς περιθωριακούς, καμία άλλη πολιτική δύναμη δεν περίμενε να ωφεληθεί. Μια τέτοια κρίση, θα έδινε στους τελευταίους μια κάποιου είδους ηθική ικανοποίηση για τη νίκη τους απέναντι στους ψηφοφόρους τους οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό τους καταψήφισαν στις εκλογές.
4. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εκλέξει τον κέντρο-αριστερό Ιταλό, Νταβίντ Σασόλι, ως πρόεδρο του για τα επόμενα 2,5 χρόνια ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει προτείνει την Κριστίν Λαγκάρντ ως τη νέα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αυτό έχει δημιουργήσει τετελεσμένα. Η καταψήφιση της φον ντερ Λάιεν δεν θα οδηγούσε σε ένα διαφορετικό πακέτο συμφωνιών για τις κορυφαίες θέσεις.
Τι θα συμβεί άραγε αν η φον ντερ Λάιεν καταψηφιστεί; Για να διατηρηθεί η ισορροπία, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι Συντηρητικοί θα επιμείνουν στην άποψη τους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ηγείται από έναν από αυτούς.
Μην περιμένετε αλλαγή από τον Μακρόν
Σε αυτό το στάδιο, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, δύσκολα θα απέσυρε την αντίθεση του για την υποψηφιότητα του συντηρητικού «Spitzenkandidat» Μάνφρεντ Βέμπερ.
Έχοντας περιέλθει σε συμφωνία με την Κριστίν Λαγκάρντ για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και όχι με τον Γερμανό, Γενς Βάιντμαν, η Γερμανία πιθανότατα επιμείνει στην αποστολή ενός Γερμανού υποψηφίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Πέραν της εξωτερίκευσης του θυμού τους, οι αγανακτισμένοι Ευρωβουλευτές πιθανότατα δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν με το να απορρίψουν μια τέτοια συμφωνία. Δεν θα μπορούσαν ούτε να αναγκάσουν τους ηγέτες της Ε.Ε. να ορίσουν έναν «Spitzenkandidat» αλλά ούτε και να αναθέσουν τη θέση σε κάποια άλλη πολιτική ομάδα.
Εκ των πραγμάτων, οι Ευρωβουλευτές ίσως έρθουν αντιμέτωποι με μια επιλογή μεταξύ φον ντερ Λάιεν και ενός άλλου πιθανού Γερμανού κεντροαριστερού υποψηφίου. Αν είναι έτσι, γιατί θα πρέπει όντως να απορρίψουν την σθεναρά φιλοευρωπαϊκή φον ντερ Λάιεν;
Αντ ’αυτού, περιμένω από τους Ευρωβουλευτές να εστιάσουν σταδιακά σε θέματα ουσίας, συμφωνώντας ίσως σε μια διακομματική ατζέντα, την οποία η φον ντερ Λάιεν ούτε λίγο ούτε πολύ οφείλει να υπογράψει προκειμένου να ηγηθεί.
Νούμερα πρόκλησης
Οι κανόνες είναι σαφείς. Έχοντας προταθεί από τους εθνικές ηγέτες της Ε.Ε., ένας μελλοντικός πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα πρέπει να αναδειχθεί μέσω μυστικής ψηφοφορίας έχοντας την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο της Ε.Ε.
Την τελευταία φορά, στις εκλογές της 15ης Ιουλίου 2014, ο Γιούνκερ συγκέντρωσε 422 ψήφους από τα 729 έγκυρα ψηφοδέλτια. Αυτή τη φορά όμως, τα νούμερα είναι αρκετά προκλητικά.
Αν και οι 751 βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δηλώσουν παρόν, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα χρειαστεί 376 ψήφους (στην περίπτωση όμως που δύο Καταλανοί βουλευτές δεν εμφανιστούν, το όριο θα είναι στις 375 ψήφους).
Στο σύνολό τους, τα τέσσερα φιλοευρωπαϊκά κυρίαρχα κόμματα έχουν 518 Ευρωβουλευτές, 182 για το κέντρο-δεξιό κόμμα, 154 για το κέντρο-αριστερό, 108 για τους Φιλελεύθερους και 74 για τους Πράσινους.
Πολλοί Συντηρητικοί έχουν απογοητευθεί. Από την άλλη, Οι Πράσινοι και κάποια βασικά στελέχη της κεντροαριστεράς έχουν αντιταχθεί δημοσίως στη συμφωνία. Αν και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έρχεται αντιμέτωπη με μια δύσκολη μάχη, πιστεύω ότι θα επικρατήσει.
Συμπέρασμα
Δεν θα είναι καθόλου εύκολο. Η φον ντερ Λάιεν μόλις χθες ξεκίνησε να ‘φλερτάρει’ με τους Ευρωβουλευτές. Αν όμως σκοντάψει σε αυτήν της την προσπάθεια ή δεν παρουσιάσει με σωστό τόνο τις ιδέες της στο Κοινοβούλιο λίγο πριν την ψηφοφορία, πιθανότατα να μην τα καταφέρει.
Όμως, σε τελική ανάλυση, είναι πιθανό να ξεπεράσει όλα αυτά τα εμπόδια και να καταφέρει να ηγηθεί της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
*Οικονομικός αναλυτής στην Berenberg Bank στο Λονδίνο
