Με βάση το όραμα που παρουσιάζεται στην έκθεση των πέντε προέδρων του Ιουνίου 2015, την ανακοίνωση της Επιτροπής για την Εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, της 12ης Ιουνίου 2019, και την καθοδήγηση από τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης της 21ης Ιουνίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σήμερα ένα πλαίσιο διακυβέρνησης για το δημοσιονομικό μέσο σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας.
Το μέσο θα βοηθήσει τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και άλλα συμμετέχοντα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των οικονομιών τους και της ευρωζώνης με τη στήριξη στοχευμένων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.
Η Ευρωομάδα έχει ήδη καθορίσει τα κύρια χαρακτηριστικά του δημοσιονομικού μέσου σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας. Σήμερα, η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την οργάνωση της διακυβέρνησης του μέσου: καθορίζει ένα πλαίσιο για την παροχή στρατηγικών κατευθύνσεων για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που θα υποστηριχθούν από το νέο δημοσιονομικό μέσο, σύμφωνα με το γενικό πλαίσιο συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ (το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) και άλλα μέσα πολιτικής της ΕΕ.
Ο Βάλντις Ντομπρόβσκις, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και υπεύθυνος για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε σχετικά: «Η ενίσχυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης υπήρξε ακρογωνιαίος λίθος του έργου μου στο πλαίσιο της παρούσας Επιτροπής.
Σήμερα διασφαλίζουμε ότι όλα τα στοιχεία βρίσκονται στο τραπέζι για μια επιτυχή και έγκαιρη συμφωνία από τους συννομοθέτες της ΕΕ σχετικά με το δημοσιονομικό μέσο σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας. Η στήριξη συνεκτικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων θα συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και στη βελτίωση της σύγκλισης, με τελικό στόχο μια πιο ευημερούσα και ισχυρότερη Ευρώπη.»
Ο Επίτροπος Προϋπολογισμού και Ανθρώπινων Πόρων, κ. Γκίντερ Χ. Έτινγκερ, δήλωσε τα εξής: «Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα παρέχει στο μέλλον χρηματοδοτική στήριξη σε συνδυασμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που προτείνονται από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης. Αυτό θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των δαπανών της ΕΕ και θα στηρίξει τη σύγκλιση και την ανταγωνιστικότητα στην ευρωζώνη. Η σημερινή μας πρόταση θέτει σε εφαρμογή τη διακυβέρνηση του νέου αυτού μέσου. Πρόκειται για μια σημαντική καινοτομία για την ευρωζώνη.»
Βάσει της σημερινής πρότασης, το Συμβούλιο, κατόπιν συζητήσεων στο πλαίσιο της Ευρωομάδας, θα καθορίζει κάθε χρόνο στρατηγικές κατευθύνσεις για μεταρρυθμίσεις και επενδυτικές προτεραιότητες στο σύνολο της ευρωζώνης. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο θα εκδώσει επίσης σύσταση με ειδική ανά χώρα καθοδήγηση που θα απευθύνεται σε κάθε κράτος μέλος της ευρωζώνης σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που θα στηριχθούν στο πλαίσιο του μέσου.
Και τα δύο στάδια θα είναι πλήρως ενσωματωμένα και συνεπή με τα μέτρα και την καθοδήγηση που προβλέπονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η εφαρμογή του μέσου θα ευθυγραμμιστεί με το χρονοδιάγραμμα του Εξαμήνου. Θα είναι επίσης συνεπής και θα παρέχει σχετικές συνέργειες με άλλες επενδυτικές πολιτικές, όπως τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής της ΕΕ, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το πρόγραμμα InvestEU.
Τα κράτη μέλη εκτός ευρωζώνης που συμμετέχουν στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών II θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν εθελοντικά στο δημοσιονομικό μέσο. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να αναπτυχθούν κατάλληλες ρυθμίσεις που συνάδουν με τη σημερινή πρόταση.
Ειδικότερα, το νέο πλαίσιο θα επιτρέψει στα κράτη μέλη της ευρωζώνης:
i. να ορίζουν στρατηγικές κατευθύνσεις για μεταρρυθμίσεις και επενδυτικές προτεραιότητες στην ευρωζώνη (ως μέρος της σύστασης για την ευρωζώνη)·
ii. να παρέχουν ειδική ανά χώρα καθοδήγηση σε σχέση με τους στόχους των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων, η οποία θα εγκριθεί παράλληλα με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις·
iii. να λαμβάνουν πληροφορίες από την Επιτροπή σχετικά με τη συνέχεια που έχουν δώσει τα κράτη μέλη της ευρωζώνης σε προηγούμενες στρατηγικές κατευθύνσεις.
Το δημοσιονομικό μέσο σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο της πρότασης για το πρόγραμμα στήριξης των μεταρρυθμίσεων. Το δημοσιονομικό μέσο προβλέπεται να αποτελέσει μέρος του προϋπολογισμού της Ένωσης και το μέγεθός του θα καθοριστεί στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027.
Ιστορικό:
Η πρόταση της Επιτροπής για ένα πρόγραμμα στήριξης των μεταρρυθμίσεων του Μαΐου 2018 αποτέλεσε τη βάση των συζητήσεων σχετικά με ένα δημοσιονομικό μέσο σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας για την ευρωζώνη. Στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ, το μέσο αυτό θα στηρίξει τα κράτη μέλη της ευρωζώνης στις στοχευμένες δέσμες μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.
Στη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης της 14ης Δεκεμβρίου 2018, οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων ανέθεσαν στην Ευρωομάδα να επεξεργαστεί τον σχεδιασμό, τους όρους εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα ενός δημοσιονομικού μέσου σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας για την ευρωζώνη.
Το μέσο πρόκειται να ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό της Ένωσης και να συσταθεί με την τροποποίηση της νομοθετικής πρότασης της Επιτροπής σχετικά με πρόγραμμα στήριξης των μεταρρυθμίσεων, εάν είναι απαραίτητο. Στη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης αναφέρθηκε επίσης ότι το μέσο θα πρέπει να υπόκειται σε κριτήρια και στρατηγική καθοδήγηση από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης.
Με βάση τα κύρια χαρακτηριστικά που συμφωνήθηκαν στους όρους λειτουργίας που τέθηκαν από την Ευρωομάδα και εγκρίθηκαν από τη σύνοδο κορυφής της ευρωζώνης τον Ιούνιο, σκοπός του δημοσιονομικού μέσου σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας θα είναι η στήριξη των συνδυασμένων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στα κράτη μέλη της ευρωζώνης, με στόχο την ενίσχυση της δυνητικής ανάπτυξης και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της ικανότητας προσαρμογής των οικονομιών της ευρωζώνης. Θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα υπάρχοντα κονδύλια της ΕΕ.
Όπως ορίζεται στους όρους λειτουργίας, τα κράτη μέλη της ευρωζώνης θα υποβάλλουν, σε εθελοντική βάση, δεόντως αιτιολογημένες και συνεκτικές προτάσεις για μεταρρυθμίσεις και δέσμες επενδύσεων, οι οποίες θα αξιολογούνται από την Επιτροπή βάσει διαφανών κριτηρίων. Η χρηματοδοτική στήριξη θα διατίθεται σε δόσεις, υπό τον όρο της επίτευξης των συμφωνηθέντων οροσήμων.
Τα κράτη μέλη της ευρωζώνης που συνέρχονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου, της Ευρωομάδας και της συνόδου κορυφής της ευρωζώνης θα παρέχουν στρατηγικές κατευθύνσεις και καθοδήγηση στο πλαίσιο της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με την οικονομική πολιτική της ευρωζώνης.
