των Giles Merritt and Shada Islam*
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι εθισμένη στα καλά νέα. Ουδέν σχόλιον για την προπαγάνδα, τα αυτάρεσκα σχόλια και φανταχτερά βίντεο. Δυστυχώς, είναι μια επιλογή που μπορεί να αποβεί μοιραία για την Ε.Ε. σε αυτές τις εποχές των κακών- και χειρότερων- ειδήσεων.
Στον σκληρό και ανταγωνιστικό κόσμο μας, οι «απρόσωποι γραφειοκράτες» της Ε.Ε. προσπαθούν αισθητά να καταπολεμήσουν την αφάνεια. Αλλά δεν πρέπει να συγχέουν την προπαγάνδα με τα αξιόπιστα μηνύματα.
Ένα «έξυπνο» βίντεο με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, νωρίτερα φέτος είναι ένα σχετικό παράδειγμα. Κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας με ελικόπτερο στην Ελλάδα, που προφανώς στοχεύει στα τηλεοπτικά προγράμματα, μίλησε για τη χώρα αυτή ως «ασπίδα» ενάντια στους μετανάστες. Ήταν εξωφρενικό «PR», καθώς η έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε. είναι τόσο προκλητική.
Με μια πιο θετική ματιά, κατάλαβε προφανώς την ανάγκη να δείξει ενσυναίσθηση και συμπόνια όταν προσέφερε μια «ειλικρινή συγγνώμη» για την αποτυχία να βοηθήσει περισσότερο την Ιταλία στην αρχή της πανδημίας. Μάλιστα, έχοντας την προεδρεία του συνεδρίου δέσμευσης για το εμβόλιο του COVID-19 της προηγούμενης εβδομάδας, φάνηκε να τοποθετεί την Ε.Ε. στο επίκεντρο της διεθνούς προσπάθειας για την καταπολέμηση του ιού.
Υπάρχει ένα παγκόσμιο κενό ηγεσίας το οποίο πρέπει να καλυφθεί, και η Ε.Ε. είναι αδιαμφισβήτητα ο μόνος αξιόπιστος υποψήφιος
Είναι μια αρχή, αλλά χρειάζονται πολλά περισσότερα. Μέχρι στιγμής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέτυχε να αποδείξει ηγετικό ρόλο, τόσο εντός της Ε.Ε. αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αυτό είναι πραγματικά ατυχές, επειδή πρέπει να καλυφθεί ένα κενό παγκόσμιας ηγεσίας, και η Ε.Ε. είναι αδιαμφισβήτητα ο μόνος αξιόπιστος υποψήφιος. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, Donald Trump, έχει αποκλείσει τον εαυτό του με πολλούς τρόπους, ενώ το πολιτικό σύστημα της Κίνας και η διπλωματική της αδεξιότητα την καθιστούν εξίσου ακατάλληλη για τον ρόλο.
Η Ε.Ε., από την άλλη πλευρά, έχει επτά δεκαετίες μιας όλο και περισσότερο επιτυχημένης πολυμερούς συνεργασίας. Και η ιστορία της Ευρώπης, τα πρότυπα καθορισμού εξουσιών και αξιών- όταν αυτά γίνονται σεβαστά εντός της ίδιας της ένωσης - εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο θαυμασμού σε όλο τον κόσμο.
Η μεγάλη επιθυμία για καθεστώς Ανώτερης Δύναμης και η ομιλία της «γλώσσας της εξουσίας» μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης είναι αυτοκαταστροφική. Η Ευρώπη δεν είναι μόνον υπερδύναμη ή παραδοσιακός γεωπολιτικός παράγοντας. Είναι πολύ πιο πάνω από αυτό.
Πολλοί ακόμη στην Ευρώπη πρέπει να απελευθερωθούν από το «μίσος, την ταραχή και την περιφρόνηση της δημοκρατίας»
Η ισχύς της Ευρώπης έγκειται στην ενιαία αγορά και στον καθορισμό προτύπων, το λεγόμενο «αποτέλεσμα των Βρυξελλών», για το οποίο συχνά διαμαρτύρονται οι εταίροι - αλλά επίσης αναγνωρίζουν και σέβονται.
Η ιστορία της Ε.Ε. για τους πρώην αντιπάλους που συνασπίζονται, παραμένει μοναδική. Οι υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι αγωνιστές του ελεύθερου Τύπου και της ανοιχτής κοινωνίας σε όλο τον κόσμο, καταφεύγουν στην Ευρώπη για υποστήριξη και βοήθεια . Όπως επισήμανε ο Γερμανός πρόεδρος, Frank-Walter Steinmeier, στην ισχυρή του ομιλία την Ημέρα της Ε.Ε. - τόσοι πολλοί στην Ευρώπη πρέπει ακόμη να απελευθερωθούν από «Μίσος, ταραχή, και από περιφρόνηση της δημοκρατίας».
Γιατί λοιπόν η Ε.Ε. απέτυχε να βοηθήσει τις κυβερνήσεις που πλήττονται από κρίσεις, να έρθει σε επαφή με πολίτες, ή να δημιουργήσει ένα υψηλού κύρους προφίλ; Υπάρχουν διάφοροι λόγοι, μερικοί από τους οποίους δεν υπόκεινται στον έλεγχο της Ε.Ε. και άλλοι που μπορούν να αποδοθούν στις Βρυξέλλες.
Μόνο οι εθνικές αρχές έχουν τα μέσα, και μάλιστα την ευθύνη, να καταπολεμήσουν τον COVID-19. Οι περισσότεροι άνθρωποι, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, το αντιλαμβάνονται. Αλλά αυτό απέχει πολύ από το τέλος της ιστορίας.
Αυτό που λείπει είναι ένα ξεκάθαρο και απλό μήνυμα ότι η κοινή γνώμη σε ολόκληρη την Ευρώπη, και παγκοσμίως, μπορεί να υποστηριχθεί Ο κόσμος έχει ανάγκη από ηγεσία. Όχι του ανώτερου, ξεπερασμένου είδους του «ισχυρού άνδρα» που ακμάζει σε εκρήξεις οργής, με δόλο και αναταραχές.
Η Ευρώπη και ο κόσμος χρειάζονται ηγέτες που μπορούν να διαμορφώσουν και να εφαρμόσουν το είδος των συλλογικών παγκόσμιων συντονισμένων πολιτικών που απαιτούνται ώστε να ανακάμψουν από αυτήν την καταστροφική πανδημία.
Σίγουρα δεν υπήρξε έλλειψη επικοινωνίας από την πλευρά της Επιτροπής. Πράγματι, υπήρξαν αναμφισβήτητα πολλές προσπάθειες επικοινωνίας, καθώς οι μεμονωμένοι Επίτροποι με τους «φανταχτερούς» τους τίτλους - για να μην αναφερθούμε στους υπουργούς και στους ευρωβουλευτές της Ε.Ε. - έχουν αγωνιστεί για προσοχή, κάνοντας συχνά αντιφατικές δηλώσεις.
Αυτό που λείπει είναι ένα σαφές και απλό μήνυμα ότι η κοινή γνώμη σε ολόκληρη την Ευρώπη, και μάλιστα σε όλο τον κόσμο, μπορεί να υποστηριχθεί: ένα ισχυρό μήνυμα παγκόσμιας συνεργασίας, η αξία του πολυμερούς συστήματος και η ανάγκη να διατηρηθούν οι αγορές ανοιχτές και να αποφύγουμε τον οικονομικό εθνικισμό.
Και ένα μήνυμα ότι μια πανδημία που ακολουθείται από μια παγκόσμια οικονομική ύφεση, μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με διεθνώς συμφωνημένα μέτρα.
Η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να πάει μπροστά
Μέχρι στιγμής, τα αντιπαραγωγικά εθνικά μέτρα ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα. Οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. έχουν εγκαταλείψει την αληθινή αλληλεγγύη, και οι Επίτροποι και οι υπουργοί της Ε.Ε. κάνουν συγκεχυμένες, ασυνάρτητες αναφορές για στρατηγική αυτονομία, αυτάρκεια, αναδιάρθρωση των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού και για το τέλος της παγκοσμιοποίησης.
Η Ε.Ε. έχει την ευκαιρία να επιβάλλει το τέλος σε παιχνίδια γεωπολιτικής ευθύνης, να ηγηθεί στην αναζήτηση ενός εμβολίου, αλλά επίσης να γίνει πρότυπο για μια ταχεία και βιώσιμη ανάκαμψη.
Η ανοικοδόμηση της παγκόσμιας οικονομίας θα είναι δύσκολη, απαιτώντας σκληρές επιλογές και δυσάρεστες αποφάσεις. Καθώς η Αμερική μένει αδρανής και η Κίνα αγωνίζεται να ανοικοδομήσει τη φήμη της, η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να πάει μπροστά. Όχι με συνθήματα, αλλά με τολμηρές και καινοτόμες ιδέες, καθώς και νέες και χωρίς αποκλεισμούς συνομιλίες.
Για να γίνει αυτό, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει να αλλάξουν τακτικές, να απαλλαγούν από προσχεδιασμένα σλόγκαν και από ηχηρά μπάιτς. Ούτε οι σύμβουλοι δημοσίων σχέσεων ούτε οι γιατροί της προπαγάνδας μπορούν να καλύψουν το κενό στην ηγεσία.
*Ιδρυτής &πρόεδρος, «Friends of Europe» και Επικεφαλής του τμήματος «Ευρώπη& Γεωπολιτική» στο «Friends of Europe»
**πρώτη δημοσίευση: www.friendsofeurope.org
