του Γιώργου Α. Σαββάκη*
Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο χαλαρώνουν σταδιακά τους περιορισμούς ενώ οι επιχειρήσεις καθιερώνουν πρωτόκολλα για να περιορίσουν τον κίνδυνο για την υγεία μετά το άνοιγμα των οικονομιών. Ωστόσο, ένα επιπλέον κύμα της επιδημίας που θα οδηγήσει σε νέα lockdowns και θα καθυστερήσει την ανάκαμψη μετά το 2021 είναι σημαντικός κίνδυνος.
Η Fitch Ratings αξιολόγησε την ευπάθεια των επιμέρους οικονομικών κλάδων σε ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο. Οι πιο είναι ευάλωτοι τομείς σε ενέργειες αρνητικής αξιολόγησης σε αυτό το σενάριο είναι κλάδοι των εμπορευμάτων, οι αεροπορικές εταιρείες, τα καταλύματα και το λιανικό εμπόριο εκτός των τροφίμων. Τα ratings σε αυτούς τους τομείς θα μπορούσαν να επηρεαστούν ιδιαίτερα αρνητικά.
Το σενάριο υποθέτει ότι η επανεμφάνιση μολύνσεων στις μεγάλες οικονομίες παρατείνει την κρίση υγείας και το σοκ εμπιστοσύνης, αποτρέπει την ανάκαμψη στις χρηματοπιστωτικές αγορές και υποχρεώνει νέα μέτρα κλειδώματος. Ένα μακροπρόθεσμο αρνητικό σοκ πλούτου και εμπιστοσύνης θα μείωνε τη ζήτηση των καταναλωτών και θα οδηγούσε σε παρατεταμένη περίοδο οικονομικής δραστηριότητας κάτω από τη μακροπρόθεσμη τάση. Η ανάκαμψη στα επίπεδα του ΑΕΠ πριν από την κρίση θα καθυστερήσει έως περίπου τα μέσα της δεκαετίας, εκτιμάει η Fitch. Το βασικό σενάριο υποθέτει ότι η διαδοχική ανάκαμψη ξεκινά φέτος στο τρίτο τρίμηνο καθώς η κρίση υγείας υποχωρεί μετά από μια σύντομη αλλά σοβαρή παγκόσμια ύφεση.
Η ευαισθησία στους επιμέρους τομείς των παραπάνω κλάδων ενδέχεται να διαφέρει. Ορισμένοι τομείς στα μέταλλα και στην εξόρυξη μπορεί να έχουν καλύτερη απόδοση από άλλους: ενώ για παράδειγμα, με δεδομένες τις αντικυκλικές ιδιότητες του χρυσού, οι τιμές του κίτρινου μετάλλου ενδέχεται να συνεχίσουν να αυξάνονται, η τιμή για άλλα μέταλλα μπορεί να σημειώσει επιπρόσθετη πτώση. Σε γενικές γραμμές, οι παραδοσιακά αμυντικοί τομείς, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, των τηλεπικοινωνιών, της υγειονομικής περίθαλψης, της λιανικής πώλησης τροφίμων και των τροφίμων, ποτών και καπνού είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν ήπιες έως μέτρια αρνητικές αξιολογήσεις.
Κλάδος εμπορευμάτων
Η παγκόσμια ζήτηση για τους τομείς πετρελαίου, αερίου, μετάλλων και εξόρυξης είναι το βασικό μειονέκτημα. Δεδομένης της πιθανότητας αρνητικών αναθεωρήσεων σε χώρες, σε ορισμένες περιοχές ο κίνδυνος είναι επίσης υψηλός για εταιρείες που σχετίζονται με κυβερνητικές οντότητες, ιδίως στον τομέα της ενέργειας.
Ένα σενάριο χαμηλότερων τιμών για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, το οποίο είναι πιθανό να συμβεί στο σενάριο της Fitch, η αποδυνάμωση των ταμειακών ροών και των δεικτών μόχλευσης θα είναι γεγονός για τις περισσότερες εταιρείες του χώρου. Οι επιχειρήσεις θα μειώνουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες (capex) και τα μερίσματα για να διατηρήσουν τη ρευστότητα, ενώ οι αθετήσεις υποχρεώσεων του ενεργειακού τομέα στις ΗΠΑ θα ενισχυθούν.
Η Fitch έχει ήδη μειώσει τις εκτιμήσεις της για τις τιμές βασικών εμπορευμάτων όπως το πετρέλαιο και το αέριο και σε διάφορα αλλά μέταλλα και φυσικούς πόρους λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας. Μια ακόμη πιο έντονη οικονομική συρρίκνωση από ό,τι στο βασικό σενάριο θα μείωνε την κατανάλωση εμπορευμάτων και θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε περαιτέρω μειώσεις αυτών των υποθετικών μεγεθών.
Οι αερομεταφορείς επίσης παρουσιάζουν απότομη, ευρεία μείωση της ζήτησης λόγω της παγκόσμιας πανδημίας, η οποία θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στα αποτελέσματα τουλάχιστον έως το 2020 και πιθανότατα έως το 2021.
Πτωχεύσεις δεν αναμένονται αυτή τη στιγμή, καθώς οι αξιολογημένες αεροπορικές εταιρείες έχουν επαρκή ρευστότητα και πρόσβαση σε κρατική βοήθεια για την αντιμετώπιση της βραχυπρόθεσμης εκροής μετρητών και η οποία αναμένεται να είναι σημαντική τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, τα νέα lockdowns μεταθέτουν τον χρόνο ανάκαμψης της ζήτησης και θα ασκήσουν περαιτέρω πίεση στην οικονομική υγεία των αεροπορικών εταιρειών.
Τυχερά παιχνίδια και κλάδος αναψυχής
Ο τομέας των τυχερών παιχνιδιών είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στο πτωτικό σενάριο της Fitch. Τα καζίνα είναι από τις πρώτες επιχειρήσεις που άρχισαν τις δραστηριότητές τους, αλλά με μειωμένη χωρητικότητα και με κοινωνική απόσταση μεταξύ των τραπεζιών τυχερών παιχνιδιών και των παιχνιδομηχανών (κουλοχέρηδες).
Ωστόσο, η πορεία ανάκτησης εσόδων είναι αβέβαιη λόγω της επίδρασης της αυξανόμενης ανεργίας και της πιθανής συνεχιζόμενης αδυναμίας λόγω της ανησυχίας για τα θέματα υγείας. Η επανεμφάνιση μολύνσεων και ανανεωμένων lockdowns θα οδηγήσει σε έναν άλλο γύρο ουσιαστικής διαταραχής στα παγκόσμια ταξίδια και στη ζήτηση για στέγαση, επηρεάζοντας σημαντικά τις ταμειακές ροές σε ολόκληρο τον τομέα.
Τα επίπεδα απασχόλησης θα επηρεαστούν ξανά αρνητικά από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και από τον μειωμένο τουρισμό και τις ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Η διαταραχή θα επηρέαζε επίσης τις ταξιδιωτικές υπηρεσίες, την κρουαζιέρα και τους χειριστές θεματικών πάρκων. Η επίδραση στα θεματικά πάρκα θα ήταν ιδιαίτερα ακραία, εάν οι λειτουργίες έκλειναν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Κλάδος διατροφής
Οι εταιρείες λιανικής που δεν ανήκουν στον τομέα των τροφίμων αντιμετωπίζουν σημαντικούς κινδύνους, στο πλαίσιο του αρνητικού σεναρίου της Fitch Ratings. Τα έσοδα και η κερδοφορία των περισσότερων λιανοπωλητών έχουν ήδη πληγεί σοβαρά φέτος από την πανδημία λόγω του κλεισίματος των καταστημάτων, ενώ ο κίνδυνος πτώχευσης αυξάνεται.
Τα νέα lockdowns θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υποχρεωτικό ή εκούσιο κλείσιμο καταστημάτων που σταδιακά ανοίγουν. Η διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου πιθανότατα θα επιταχυνθεί, κάτι που θα ωφελήσει ορισμένους από τους on-line εμπόρους λιανικής πώλησης αλλά και εκείνους με καλά ανεπτυγμένα κανάλια διανομής.
Σε ορισμένες περιοχές, οι προβλέψεις της Fitch έχουν ήδη υποθέσει μια αδύναμη ανάκαμψη των ταμειακών ροών, υψηλότερη ανεργία και αδύναμες οικονομικές συνθήκες. Η όποια ανάκαμψη θα πάρει περισσότερο χρόνο μέχρι να υλοποιηθεί, σύμφωνα με το πτωτικό σενάριο της Fitch.
