της Χριστίνας Σακελλαρίδη*
Η πρωτόγνωρη και αναπάντεχη πανδημία που έπληξε και τη χώρα μας άλλαξε σημαντικά τη ζωή μας και τη λειτουργία του κράτους και των επιχειρήσεών μας. Σε μια στιγμή που η ελληνική οικονομία άρχισε να βρίσκει τον βηματισμό της και να επουλώνει τις πληγές που άνοιξε η πολυετής ύφεση. Η ανάκαμψη άρχισε να παίρνει ουσιαστική μορφή και να αποτυπώνεται με ευκρίνεια στα αποτελέσματα των επιχειρήσεων.
Για πρώτη φορά, επικρατούσε αισιοδοξία στον επιχειρηματικό κόσμο πως «έρχονται καλύτερες ημέρες» και ότι το γκρίζο τοπίο αποτελούσε οδυνηρή ανάμνηση. Ωστόσο, το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης ανέτρεψε πλήρως το σκηνικό. Δημιούργησε μια νέα πραγματικότητα και επανέφερε την αβεβαιότητα για την επόμενη ημέρα.
Παρότι έχουν περάσει αρκετοί μήνες από την έλευση του Covid-19, εξακολουθούμε να κινούμαστε σε «αχαρτογράφητα νερά» και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, αφού ο θανατηφόρος ιός είναι πανταχού παρών και μπορεί ανά πάσα στιγμή να αλλάξει τα δεδομένα.
Ωστόσο, δεν είναι ώρα για να μεμψιμοιρούμε, αλλά η ώρα για δράση. Εξάλλου, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Όσο άσχημη και αν φαντάζει η κατάσταση σήμερα, όσο ζοφερό και αν φαίνεται σε κάποιους το μέλλον, υπάρχει κάτι θετικό σε όλη αυτή την κατάσταση που μπορούμε να εκμεταλλευθούμε προς όφελός μας.
Και αυτό δεν είναι άλλο από την ευκαιρία να αλλάξουμε επιτέλους το αναπτυξιακό μοντέλο. Να κάνουμε την υπέρβαση και να χτίσουμε στερεές βάσεις για ένα καλύτερο αύριο. Μια κινεζική παροιμία λέει ότι «κρίση είναι μια ευκαιρία που έρχεται πάνω σε επικίνδυνο άνεμο». Ακριβώς αυτόν τον άνεμο πρέπει να εκμεταλλευθούμε και να κάνουμε το μεγάλο άλμα προς τα μπροστά.
Παρά τις προσπάθειες που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου παραγωγικού μοντέλου με επίκεντρο τη μεταποίηση και τις εξαγωγές. Η χώρα μας παραμένει σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένη από τις υπηρεσίες. Οι οποίες όπως απεδείχθη περίτρανα δεν αρκούν. Αντίθετα, καθιστούν την ελληνική οικονομία εξαιρετικά ευάλωτη στους κραδασμούς των διεθνών κρίσεων.
Η μεταποίηση είναι πολύ σημαντική για να αγνοείται και δεν υπάρχει αμφιβολία πως πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο. Προς αυτήν την κατεύθυνση βοηθάει και η πανευρωπαϊκή στροφή για την τόνωση της βιομηχανίας. Εξίσου κρίσιμη είναι και η ενίσχυση των εξαγωγών. Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι οι εξαγωγές μπορούν να αποτελέσουν την «ατμομηχανή» ανάπτυξης.
Έχουν αποδείξει περίτρανα τα προηγούμενα χρόνια αλλά και μέσα στην πανδημία πως αποτελούν πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, συνεισφέροντας πολύτιμα έσοδα στα κρατικά ταμεία σε πολύ δύσκολες εποχές και συντηρώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας. Οι οποίες σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν χαθεί με οδυνηρές συνέπειες για την απασχόληση και τη χώρα. Το 2019, μια σχετικά ομαλή χρονιά, οι ελληνικές εξαγωγές πέτυχαν ιστορικό ρεκόρ, φθάνοντας στα 33,8 δισ. ευρώ ενώ κατά τη διάρκεια του Covid- 19 είχαμε αύξηση εντυπωσιακή των αγροτικών προϊόντων (λάδι, οπωροκηπευτικά κλπ.)
Στο πλαίσιο αυτό, χρειάζεται να αναληφθούν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και να ξεδιπλωθούν στοχευμένες δράσεις από την πλευρά της Πολιτείας. Εκτός από την περαιτέρω μείωση των φορολογικών και ασφαλιστικών βαρών, οι οποίες αποτελούν τροχοπέδη για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων, είναι κρίσιμο να στηριχθεί η προσπάθεια προβολής και προώθησης των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Χρειάζεται έντονη διαφημιστική καμπάνια για να ενισχυθεί το branding των προϊόντων μας στο εξωτερικό.
Δεν χρειάζεται όμως απλά ενδυνάμωση του branding αλλά και repositioning (επανατοποθέτηση). Δυστυχώς, ακόμη υστερούμε όσον αφορά στη διείσδυση στα διεθνή δίκτυα διανομής. Όσο τετριμμένο και εάν ακούγεται χρειάζεται να «πέσουν χρήματα» για να αποκτήσουμε ισχυρότερη θέση και να διευρύνουμε το αποτύπωμά μας. «Δει δη χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν έστι γένεσθαι» έλεγαν και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι.
Χρήματα χρειάζεται να κατευθυνθούν κυρίως στις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες επιστρέφουν στο επίκεντρο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς αναγνωρίζεται η αξία τους. Είναι ευκαιρία να στηριχθούν με περισσότερα κονδύλια ΕΣΠΑ, όπως πρέπει να ενισχυθούν με χρήματα και οι φορείς που στηρίζουν διαχρονικά τους Έλληνες εξαγωγείς και όχι στους «συνήθεις υπόπτους». Φορείς, οι οποίοι μπορούν να αναλάβουν να εκπαιδεύσουν τα στελέχη των εξαγωγικών επιχειρήσεων, παράλληλα με την εκπαίδευση ανέργων. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση για στελέχη που διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις επί των εξαγωγών.
Η πρόθεση των Ευρωπαίων να «βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη» και να στηρίξουν την ανάκαμψη μέσα από ένα «γενναίο» πακέτο χρηματοδότησης, από το οποίο η Ελλάδα υπολογίζεται και εκτιμάται ότι θα λάβει περίπου 32 δισ. ευρώ, μπορεί να λειτουργήσει ως «game changer» για τη χώρα, κινητοποιώντας τις υγιείς δυνάμεις του τόπου. Επίσης, θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε το «καλό όνομα» που απέκτησε η χώρα χάρη στον αποτελεσματικό τρόπο που αντιμετώπισε η κυβέρνηση την υγειονομική κρίση. Αποδείξαμε πως μπορούμε να πετύχουμε εκεί που άλλοι απέτυχαν και να αποτελέσουμε παράδειγμα προς μίμηση. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι «το βαθύτερο σκοτάδι πέφτει πριν την αυγή».
*πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων
