του Φίλιππου Πανταζή
Μπορεί η μάχη στις Βρυξέλλες για το Ταμείο Ανάκαμψης να βρίσκεται στο αποκορύφωμά της και το σκληρό παζάρι καλά να κρατεί, ωστόσο στην κυβέρνηση ήδη επεξεργάζονται το πλάνο για την αξιοποίηση των χρημάτων που έχουν λαμβάνειν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Και ναι μεν το ποσό που θα αντλήσει η χώρα μας δεν είναι ακόμα γνωστό, όπως άλλωστε και η αναλογία επιχορηγήσεων και δανείων, αλλά και οι όροι αυτών, όμως στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν ότι η ταχύτητα και η άμεση αντίδραση αμέσως μετά την προσδοκώμενη συμφωνία θα είναι καθοριστική για την πορεία της ελληνικής οικονομίας την επόμενη μέρα. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι υψηλοί ρυθμοί που κινείται η Επιτροπή υπό τον καθηγητή Χριστόφορο Πισσαρίδη και η οποία παρουσίασε μέσα στην εβδομάδα στον πρωθυπουργό την ενδιάμεση έκθεση του Σχεδίου Ανάπτυξης της οικονομίας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης το έχει χαρακτηρίσει «φιλόδοξο, μακροπρόθεσμο και ρεαλιστικό» και κατόπιν και της ανταλλαγής απόψεων με τους κοινωνικούς εταίρους, προβλέπεται να οριστικοποιηθεί το κείμενο που θα αποτελεί σχέδιο αναφοράς για την περαιτέρω κυβερνητική πολιτική. Κεντρικοί στόχοι, κατά τον πρωθυπουργό, «είναι η ενίσχυση της παραγωγικότητας, η συστηματική αύξηση των εξαγωγών, η στενότερη διασύνδεση της παραγωγής με την τεχνολογία και την καινοτομία και η ενίσχυση της εργασίας».
Σύμφωνα με πληροφορίες, η έκθεση της Επιτροπής διαπιστώνει ότι «παρά την ευθυγράμμιση του τυπικού θεσμικού πλαισίου με αυτό της Ε.Ε., η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από υστέρηση στην παραγωγικότητα και από χαμηλή συμμετοχή των παραγωγικών συντελεστών».
Παράλληλα, παρατηρεί τρία «δομικά προβλήματα»: τον κλειστό χαρακτήρα των αγορών σε συνδυασμό με τη χαμηλή ένταση ανταγωνισμού και καινοτομίας, ένα υπέρμετρα μεγάλο τμήμα των επιχειρήσεων και της απασχόλησης που κινείται στον χώρο χαμηλής τεχνολογίας και των μη διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και επιχειρήσεις που τείνουν να λειτουργούν σε πολύ μικρό μέγεθος και χωρίς οργάνωση, ενώ υψηλό είναι και το ποσοστό της αυτοαπασχόλησης και της άτυπης οικονομίας.
Η Επιτροπή των «σοφών» υποστηρίζει πως δύο παράγοντες συνείσφεραν σε αυτές τις αντιθέσεις. Αφενός οι κυβερνήσεις, οι κοινωνικοί εταίροι και η κοινωνία που «δεν ανέλαβαν ‘’ιδιοκτησία’’ των μεταρρυθμίσεων» και αφετέρου οι όποιες μεταρρυθμίσεις «έγιναν αποσπασματικά και χωρίς συνοχή». Προσδιορίζει δε ως την κυριότερη επιδίωξη να αυξηθεί η παραγωγικότητα του εργαζόμενου Έλληνα στα επίπεδα των άλλων μικρών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι προτάσεις
Ο κ. Πισσαρίδης και οι συνεργάτες του εστιάζουν τη μελέτη τους σε 11 τομείς και προτείνουν σε αυτούς 42 αναπτυξιακές παρεμβάσεις:
1. Φορολογία: Μείωση του βάρους στη μισθωτή εργασία
Μείωση συντελεστών μετά τα πρώτα κλιμάκια (ενδεικτικά, απάλειψη «εισφοράς αλληλεγγύης»), ενίσχυση διαφάνειας στις συναλλαγές με θετικά στοχευμένα κίνητρα για χρήση ηλεκτρονικών πληρωμών, ενοποίηση και μετακίνηση φόρων ακινήτων σε τοπικό επίπεδο και επιταχυνόμενες αποσβέσεις για επενδύσεις σε εξοπλισμό επιχειρήσεων.
2. Ασφαλιστικό σύστημα: Κίνητρα για εργασία και αποταμίευση νοικοκυριών
Μείωση ασφαλιστικών εισφορών (ενδεικτικά, μέσω flat εισφορών υγείας) και ανώτατου ορίου ασφαλιστέου εισοδήματος, ενίσχυση αναλογικότητας δημόσιου διανεμητικού πυλώνα ασφάλισης. Ανάπτυξη δεύτερου και τρίτου πυλώνα με κίνητρα με ιδιωτικές αποφάσεις, μετάβαση από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής σύνταξης, με άμεση εφαρμογή για όσους εισέρχονται στην αγορά εργασίας και εθελοντικά για όσους άλλους εργαζόμενους το επιθυμούν, καθώς και πλαίσιο εποπτείας για ασφαλιστικά ταμεία, συμπεριλαμβανομένου και ενός δημόσιου ταμείου.
3. Χρηματοδότηση: Ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς
Εκσυγχρονισμός συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας στον τομέα της προστασίας των επενδυτών, εκσυχρονισμός του συστήματος εταιρικής διακυβέρνησης, φορολογικά κίνητρα για εισαγωγή επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο και για μακροχρόνια αποταμίευση μέσω αυτού και στοχοθεσία για ταχύτερη μείωση των προβληματικών δανείων από τις τράπεζες.
4. Δικαιοσύνη: Μείωση χρόνου έκδοσης αποφάσεων και επίλυσης διαφορών
Δημιουργία εξειδικευμένων τμημάτων στα δικαστήρια για υποθέσεις σημαντικού οικονομικού ενδιαφέροντος, με ανώτατο όριο 12 μηνών έως την απόφαση, διεύρυνση και υποστήριξη του συστήματος ενδικοφανών διαδικασιών σε όλους τους τομείς της Διοίκησης για υποθέσεις διαφορών μεταξύ του Δημοσίου και ιδιωτών, καθώς και ενίσχυση των διαδικασιών αξιολόγησης, κωδικοποίησης και απλοποίησης της νομοθεσίας.
5. Δημόσια διοίκηση: Βελτίωση της διακυβέρνησης
Θεσμική ενίσχυση των ανώτερων διοικητικών θέσεων, μέσω αύξησης της θητείας και εφαρμογής μηχανισμού κινητικότητας, αναβάθμιση του ΑΣΕΠ σε διεύθυνση διαχείρισης ανθρώπινου δυναμικού, μείωση του φορμαλισμού στις διαδικασίες προσλήψεων και καθολική εφαρμογή αξιολόγησης, συνέχιση και εμβάθυνση της ψηφιοποίησης, καθώς και της αξιολόγησης και κωδικοποίησης της νομοθεσίας.
6. Εργασία: ενθάρρυνση συμμετοχής, υποστήριξη κατάρτισης και κινητικότητας
Ριζική αναβάθμιση συστήματος κατάρτισης για ανέργους και εργαζόμενους, αναδιάρθρωση ΟΑΕΔ, με στροφή προς ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, υποστήριξη γυναικών, για αύξηση συμμετοχής στην αγορά εργασίας και αμοιβών, βελτίωση στόχευσης κοινωνικών επιδομάτων, ώστε να μην λειτουργούν και ως αντικίνητρο για εργασία και προγράμματα κατάρτισης μεταναστών.
7. Εκπαίδευση: εκσυγχρονισμός δομής του συστήματος σε όλες τις βαθμίδες
Ανάπτυξη συστήματος προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης με καθολική πρόσβαση, αύξηση του μέσου μεγέθους σχολικών μονάδων, προετοιμασία ενόψει δημογραφικών πιέσεων, ουσιαστική αυτονομία και αξιολόγηση, ψηφιακές υποδομές και περιεχόμενο, εκσυγχρονισμός συστήματος διακυβέρνησης στην ανώτατη εκπαίδευση, διασύνδεση με οικονομία, διασπορά και Ιδρύματα της αλλοδαπής και ευρύτερη κοινωνία.
8. Έρευνα και καινοτομία: συστηματική βασική έρευνα, διασύνδεση με παραγωγή
Εκσυγχρονισμός και κίνητρα σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, συντονισμός από ανεξάρτητο Ίδρυμα με πόρους και μακροπρόθεσμη ερευνητική στρατηγική, κίνητρα για έρευνα στις επιχειρήσεις, υποστήριξη για συστήματα ερευνών που θα αναπτύσσουν λύσεις (για δημόσιο τομέα και επιχειρήσεις) και διασύνδεση με την επιστημονική κοινότητα της διασποράς.
9. Υγεία: Αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας
Ανάπτυξη ενιαίου συστήματος ψηφιακού φακέλου ασθενούς για διαφάνεια και αποτελεσματικότητα, ενίσχυση πρωτοβάθμιας φροντίδας και πρόληψης, εξορθολογισμός δαπάνης προμηθειών, με αύξηση όγκου γενόσημων φαρμάκων και διασύνδεση των επιστροφών με δράσεις καινοτομίας και επενδύσεων.
10. Πράσινη ανάπτυξη
Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και υποστήριξη εμβληματικών δράσεων πράσινης ανάπτυξης και πιο συγκεκριμένα στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, άμβλυνση κόστους μετάβασης κατά τη διαδικασία απολιγνιτοποίησης και ανάπτυξη συστημάτων κυκλικής οικονομίας.
11. Υποδομές: Δημόσιες επενδύσεις και κινητοποίηση ιδιωτικών
Ψηφιακές τεχνολογίες και συστήματα, πράσινη ανάπτυξη και περιβαλλοντική αναβάθμιση, διαχείριση αποβλήτων και αναβάθμιση υποδομών για τον εισερχόμενο τουρισμό.
