ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΛΙΜΕΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

του Γιώργου Σ. Βλάχου *

Στην σύγχρονη Ελλάδα της μιζέριας και του μνημονίου, όλοι εμείς οι Έλληνες έχουμε καθήκον να αντιδράσουμε εποικοδομητικά και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν στην πατρίδα μας να ορθοποδήσει στον ταχύτερο δυνατό χρόνο. Είναι θέμα εθνικής και φυλετικής επιβίωσης να επιστρέψει στην χώρα μας η ελπίδα και τα νέα παιδιά να πιστέψουν ότι μπορούν να σταδιοδρομήσουν στην Ελλάδα. Πολλοί είναι οι τομείς που μπορούμε να δημιουργήσουμε, όμως θα περιοριστούμε στο μέγα της θαλάσσης κράτος.

Υπενθυμίζουμε ότι οι κάτοικοι του χώρου αυτού που λέγεται Ελλάς είναι δεμένοι με την θάλασσα και έχουν ιστορία 10.000 ετών με αυτήν. Η μακρά αυτή παράδοση των Ελλήνων με την θάλασσα έχει οδηγήσει την ελληνική ναυτιλία στην πρώτη παγκόσμια θέση. Οι δυνατότητες που ανοίγονται σήμερα δεν περιορίζονται μόνον στη ναυτιλία, αλλά και στην άμεσα συνδεδεμένη με αυτήν λιμενική βιομηχανία.

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 1.300 λιμένες, μαρίνες, λιμενικά καταφύγια και λιμενίσκοι, των οποίων οι λιμενικές εγκαταστάσεις δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες της λιμενικής βιομηχανίας –εκτός της περίπτωσης των 12 Οργανισμών Λιμένων και κάποιων άλλων ελάχιστων λιμένων. Παρά το γεγονός ότι οι λιμενικές εγκαταστάσεις συνιστούν βασική υποδομή για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας, ιδιαίτερα στους τομείς της ναυτιλίας και του τουρισμού που αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας, οι πιστώσεις –εθνικές και κοινοτικές– που διατίθενται για την κατασκευή και συντήρηση των λιμενικών υποδομών είναι ιδιαίτερα περιορισμένες και, με τις σημερινές συνθήκες δημοσιονομικής ασφυξίας, παντελώς ανύπαρκτες.

Επισημαίνεται ότι το κόστος των λιμενικών έργων είναι υψηλό και η περάτωση των έργων απαιτεί χρονική διάρκεια. Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις στη ναυπήγηση των πλοίων –εμπορικών, επιβατικών και αναψυχής– δεν ακολουθούνται από αντίστοιχες εξελίξεις των λιμενικών υποδομών. Τα σημερινά πλοία μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών είναι μεγαλύτερα και πλέον σύγχρονα, αναπτύσσουν μεγαλύτερη ταχύτητα, μεταφέρουν περισσότερο βάρος και όγκο και είναι αποτελεσματικά στην διαδικασία εκφόρτωσης κλπ. Απαιτούνται μεγαλύτερα βάθη και σύγχρονα φορτοεκφορτωτικά μηχανήματα. Οι λιμένες αναψυχής πρέπει να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες τουριστικές απαιτήσεις. Επιβάλλεται η δημιουργία μαρίνας για μεγαλύτερα σκάφη αναψυχής. Υπάρχει έντονη ζήτηση για σκάφη μήκους μεγαλύτερου των 40 μέτρων και μέχρι 150-165 μέτρων. Η σύγχρονη μαρίνα δεν περιορίζεται μόνον στην παροχή ηλεκτρισμού, ύδατος και περισυλλογής απορριμμάτων. Πρέπει να συνδέεται με την παροχή και άλλων υπηρεσιών αναψυχής, εμπορικά καταστήματα, καθώς και από μικρές, σύγχρονες και πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες (boutique hotels).

Όλες αυτές οι δραστηριότητες δημιουργούν εισοδήματα, θέσεις απασχόλησης, κυρίως στην περιφέρεια, και βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων. Η Ελλάδα του μνημονίου δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει ούτε να προγραμματίσει ορθολογικά τις επενδύσεις αυτές. Μόνον η είσοδος ιδιωτών στην λιμενική βιομηχανία θα συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση της εθνικής και περιφερειακής ανάπτυξης, με την δημιουργία σύγχρονων υποδομών. Το ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα στην λιμενική βιομηχανία εντοπίζεται στους εμπορικούς λιμένες, στους λιμένες προσέγγισης κρουαζιερόπλοιων και σκαφών αναψυχής.

Η κυβέρνηση δεν πρέπει να διστάσει να προχωρήσει με ταχύτατους ρυθμούς στην διευκόλυνση της εισόδου ιδιωτών στην λιμενική βιομηχανία. Η μοναδική μέθοδος που εξασφαλίζει ταχύτατα και διαφάνεια στην εκτέλεση των έργων και διασφαλίζει τα συμφέροντα του Δημοσίου είναι η σύμβαση παραχώρησης συγκεκριμένων λιμενικών δραστηριοτήτων, μεταξύ των οποίων και η παραχώρηση λιμένων αναψυχής (μαρίνες). Η σύμβαση παραχώρησης θα αναφέρεται στην μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, συντήρηση και εκμετάλλευση του έργου για συγκεκριμένη χρονική περίοδο και έναντι ανταλλάγματος. Ουσιαστικά, πρόκειται περί ενοικίασης και όχι πώλησης δημόσιας περιουσίας. Η δημοπράτηση των έργων θα διέπεται από τους κανόνες του εσωτερικού και κοινοτικού δικαίου. Η επιλογή αναδόχου θα γίνεται κατόπιν διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού και στους όρους σύμβασης θα καθορίζονται το χρονοδιάγραμμα πραγματοποίησης των επενδύσεων και οι περιβαλλοντικοί όροι, για να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις και τα «γραφειοκρατικά εμπόδια».

Η σύμβαση πρέπει να καταρτίζεται κατά τρόπο που θα επιτρέπει στον επενδυτή την άντληση πόρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλες εμπορικές τράπεζες. Τα κριτήρια αξιολόγησης πρέπει να περιορίζονται στην χρηματοοικονομική επάρκεια και τις τεχνικές και επαγγελματικές ικανότητες του επενδυτή. Όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές θα κριθούν στην συνέχεια με μοναδικό κριτήριο την υψηλότερη και μόνον τιμή. Η δήθεν συμφέρουσα τιμή, η ποσοτικοποίηση των κριτηρίων και η διαφοροποίηση των συντελεστών βαρύτητας ουδεμία σχέση έχουν με την απόλυτη διαφάνεια. Η παραχώρηση του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων ΙΙ και του μελλοντικού ΙΙΙ του ΟΛΠ στην κινεζική εταιρεία Cosco αποτελεί μοναδικό παράδειγμα άψογης διαγωνιστικής διαδικασίας.

Η κυβέρνηση καλείται άμεσα να προχωρήσει σε χωροταξικό προγραμματισμό των λιμένων αναψυχής (μαρίνες) της χώρας, να αξιοποιήσει τους Οργανισμούς Λιμένων με την δημιουργία κέντρων logistics και να καταλήξει στην συγχώνευση λιμένων σε ενιαία εταιρεία. Όλες αυτές οι δραστηριότητες πρέπει να τεθούν υπό έναν φορέα για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των ενεργειών –το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, που διαθέτει γνώση, εμπειρία και παράδοση. Οι ναυτιλιακές, λιμενικές και τουριστικές δραστηριότητες που συνδέονται με την θάλασσα μπορούν να δημιουργήσουν πλούτο και να ξαναφέρουν την ελπίδα στην νέα γενιά των Ελλήνων.

Μπορούμε να ανατρέψουμε ειρηνικά το μνημόνιο, αρκεί να προχωρήσουμε γρήγορα στους τομείς που έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα, με το να τα αναδείξουμε και να τα εκμεταλλευθούμε. Οι ελληνικές θάλασσες του Αιγαίου και του Ιονίου συνιστούν την παγκόσμια τουριστική πρόκληση. Ας την αξιοποιήσουμε γρήγορα, για να σωθούμε.

* Οικονομολόγος, ταμίας του ΔΣ του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κων. Καραμανλής». Έχει διατελέσει γενικός γραμματέας στα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας και Εμπορικής Ναυτιλίας