του Γεώργιου Ι. Δουκίδη*
Τα στατιστικά στοιχεία των πρώτων 300 εταιρειών που αξιολογήθηκαν θετικά και εντάχθηκαν στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων (ΕΜΝΕ) ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για το ελληνικό οικοσύστημα του επιχειρείν.
Οι πρώτοι δέκα κλάδοι, με αύξοντα ποσοστά συμμετοχής, όπου οι νέοι μας δημιουργούν καινοτόμες επιχειρήσεις είναι: υγεία και επιστήμες ζωής, τουρισμός και φιλοξενία, περιβάλλον και πράσινη ενέργεια, αγροδιατροφή και γεωργία ακριβείας, υπηρεσίες ανάλυσης δεδομένων, ψηφιακή προώθηση και μάρκετινγκ, τεχνο-χρηματοοικονομικές υπηρεσίες/τεχνολογίες, παραγωγή/βιομηχανία, ψυχαγωγία και ΜΜΕ, ηλεκτρονικό εμπόριο.
Επίσης πάνω από τις μισές έχουν ουσιαστική επικέντρωση στις εξαγωγές και σε εξωστρεφή δραστηριότητα. Αυτά δεν θυμίζουν με τίποτα το τυπικό ρηχό επιχειρηματικό μοντέλο της πλειοψηφίας των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά μια αναπτυγμένη και καινοτόμο χώρα που θα μπορούσε να φιγουράρει στις κορυφαίες θέσεις των σχετικών κατατάξεων διεθνών οργανισμών και με εξαγωγές διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Δηλαδή μια Ολλανδία του Νότου, όμως βρισκόμαστε ακόμη στα πολύ αρχικά στάδια επίτευξης αυτού του στόχου.
Παρότι τα απόλυτα αυτά νούμερα είναι ένα μικρό ποσοστό στις εκατοντάδες χιλιάδες των επιχειρήσεων στη χώρα, αυτά τα στοιχεία μας δίνουν ένα θετικό μήνυμα ότι και εμείς μπορούμε κάποια στιγμή στο μέλλον να αλλάξουμε το επιχειρηματικό μοντέλο της χώρας μας. Το γεγονός ότι τα δεδομένα αυτά υπάρχουν, έστω και σε τόσο μικρά νούμερα, δείχνει ότι πάρα τις αντιξοότητες υπάρχει ένα μικρό αλλά ιδιαίτερα δυναμικό ποσοστό νέων ανθρώπων που θέλουν να ρισκάρουν αναπτύσσοντας καινοτόμες ιδέες, δημιουργώντας νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας και προσφέροντας στην πρόοδο της κοινωνίας και οικονομίας. Το ζητούμενο είναι πώς αυτές οι λίγες εκατοντάδες επιχειρήσεις μπορεί να γίνουν μερικές χιλιάδες και κάποια στιγμή η τυπική νόρμα του νέου επιχειρείν. Αυτό απαιτεί ένα πλέγμα μακροπρόθεσμων στρατηγικών, αλλαγή κουλτούρας της ελληνικής κοινωνίας προς το μη-κρατικοδίαιτο επιχειρείν και άμεση επίλυση σχετικών προβλημάτων.
Μερικές από αυτές τις δράσεις αναφέρονται παρακάτω και κάποιες βρίσκονται ήδη στην κατεύθυνση σωστής υλοποίησης:
(1) Δημιουργία ενός αναβαθμισμένου μοντέλου νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας με χαμηλότερο ρίσκο από αυτό της ΙΚΕ και με πολύ απλές διαδικασίες έναρξης, λειτουργίας και παύσης.
(2) Εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία, ειδικά κίνητρα και φορολογικές ελαφρύνσεις στις διάφορες φάσεις προόδου των νεοφυών επιχειρήσεων από τα αρχικά στάδια της ιδέας μέχρι τη διεθνή τους επέκταση.
(3) Προσέλκυση καινοτόμων επιχειρηματιών/επιχειρήσεων από το εξωτερικό για ανάπτυξη των τμημάτων R&D στη χώρα μας αξιοποιώντας το υψηλής ποιότητας και ιδιαίτερα παραγωγικό επιστημονικό μας προσωπικό.
(4) Γενναία χρηματοδότηση της έρευνας από δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους παράλληλα με την ουσιαστική συνεργασία των ερευνητικών ιδρυμάτων με την επιχειρηματική κοινότητα.
(5) Ενθάρρυνση νέων επιστημόνων για την έναρξη καινοτόμου επιχειρηματικότητας στον χώρο εξειδίκευσής τους, όπως οι χιλιάδες απόφοιτοι Γεωπονικών Σχολών να βοηθηθούν στην έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας στη γεωργία ακριβείας υψηλής απόδοσης και της παραγωγής διεθνώς πιστοποιημένων τροφίμων.
(6) Υποστήριξη των ερευνητών στην επιχειρηματική αξιοποίηση των ερευνητικών τους ιδεών μέσω υποδομών μεταφοράς τεχνολογίας και διαμόρφωσης ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου.
(7) Δημιουργία κοινών υποδομών (χωροταξικών, τεχνολογικών, ερευνητικών, επιχειρηματικής επιτάχυνσης, διεθνούς δικτύωσης) που δημιουργούν οικονομίες κλίμακας και αναπτυξιακή δικτύωση.
(8) Ανάπτυξη υγειούς εσωτερικής αγοράς για τις νέες καινοτόμες υπηρεσίες μέσω της προώθησης συμπράξεων με μεγάλες εδραιωμένες επιχειρήσεις για την αρχική αξιοποίηση των καινοτόμων νέων προϊόντων/υπηρεσιών και της απελευθέρωσης παραδοσιακών κλειστών αγορών.
*καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
**πρώτη δημοσίευση: www.ot.gr
