της Μαρίας Αλεξίου*
Από τις αρχές του 2000 που ξεκινούσε η συζήτηση και Οι πολιτικές που ανέπτυξε η Ευρωπαϊκή Ένωση, με πρωτοβουλία του Ζακ Ντελόρ, ξεκίνησε δυναμικά η συζήτηση γύρω από την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ή υπευθυνότητα) και τον κοινωνικό και περιβαλλοντικό ρόλο που καλούνται εθελοντικά να παίξουν οι επιχειρήσεις προς Την κατεύθυνση αυτή. Από τότε κύλησαν 20 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, συχνά η εταιρική κοινωνική ευθύνη έγινε σημαντικό όχημα επικοινωνίας, στοιχείο καλλωπισμού του εταιρικού branding, ίσως και ευκαιρία να τονιστεί η σημασία της εταιρικής φιλανθρωπίας είτε μέσω κάθε μορφής εθελοντισμού, είτε μέσω συνεργασιών με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, που εξυπηρετούν έναν καλό σκοπό. Η εμπειρία μίας ακόμη παγκόσμιας κρίσης, όπως αυτή που προκάλεσε η covid-19 με TIS ανάγκες και προτεραιότητες που ανέδειξε καθώς και θέματα όπως η κλιματική αλλαγή και η Agenda 2030, από την οποία μας χωρίζουν 9 μόλις χρόνια, ανέδειξαν την ανάγκη να συζητήσουμε και να Τοποθετηθούμε διαφορετικά σε σχέση με τον ρόλο των επιχειρήσεων στα κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα.
Σήμερα, η αξιοσημείωτη παραγωγή νέων κανονιστικών αρχών τόσο από την ΕΕ όσο και από τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ σηματοδοτεί ήδη την αλλαγή σελίδας στο πώς αντιλαμβανόμαστε τις έννοιες της υπευθυνότητας και της βιωσιμότητας στο επιχειρηματικό περιβάλλον. Η δημιουργία ειδικού ελεγκτικού μηχανισμού για την αποφυγή και την καταστολή του greenwashing όπως ανακοινώθηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ αφενός, αλλά και το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ όπως διατυπώνεται από την Ταξινομία, δηλαδή τη με συστηματικό τρόπο καταγραφή, ανάλυση και αποτίμηση σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο κάθε μορφής σημαντικής επίδρασης που επιφέρει η επιχειρηματική λειτουργία, αλλάζουν με τρόπο ουσιαστικό τα δεδομένα και επιβάλλουν να επικεντρωθούμε στην ουσία των αλλαγών αυτών και στα ουσιώδη θέματα που κάθε επιχείρηση οφείλει να αντιμετωπίσει κατά τη διαδικασία μετάβασης σε ένα νέο οικονομικό περιβάλλον. Το νέο οικονομικό περιβάλλον αποσκοπεί να μειώσει τις αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούνται μαζικά από την ανθρώπινη δραστηριότητα στον πλανήτη και επηρεάζουν εξίσου την κοινωνική συνοχή, τη δυνατότητα προόδου αλλά και βιωσιμότητας των ανθρώπινων κοινωνιών και θέτουν σε κίνδυνο όσα ο σύγχρονος άνθρωπος έχει τελικά κατακτήσει. Στο νέο οικονομικό περιβάλλον οι αρχές της κοινωνικής ευθύνης αποτελούν τα θεμέλια γιατί συνδέουν την επίδραση κάθε νομικού προσώπου με τον κοινωνικό, περιβαλλοντικό, όπως και με τον οικονομικό του αντίκτυπο, την επίδρασή του στη δημιουργία αξίας για τους συμμέτοχούς του αλλά και στην καταστροφή αξίας.
Στο νέο οικονομικό περιβάλλον, τα πρότυπα και οι αρχές της ΕΚΕ, διαφάνεια, συνεργασία, κοινωνική αλληλεγγύη και συνείδηση, ολιστική προσέγγιση και σεβασμός για τα δικαιώματα των συμμετόχων, είναι αξίες που καθορίζουν την ηγεσία και την ποιότητα διοίκησης, την αξιοπιστία μιας επιχείρησης αλλά και την ικανότητά της να λειτουργεί βιώσιμα ανταποκρινόμενη σε ένα αυξανόμενα απαιτητικό περιβάλλον.
Η εφαρμογή, ωστόσο, της ΕΚΕ συνδέεται με τη διάσταση της καινοτομίας και το πώς τελικά μια επιχείρηση στη σημερινή εποχή μπορεί να διαφοροποιηθεί και να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, μετατρέποντας τους κινδύνους σε ευκαιρίες και επενδύοντας στην ανάπτυξη των λύσεων σε καίρια θέματα που συνδέονται με τη βιωσιμότητα και ακόμη δεν έχουν βρεθεί ή εφαρμοσθεί. Αναμφίβολα, βρισκόμαστε σε ένα μεταίχμιο. Η οικονομία της μαζικής κατανάλωσης τείνει να γίνει παρελθόν για Το καλό όλων μας και η οικονομία της υπεύθυνης παραγωγής και κατανάλωσης με κοινούς κανόνες και πρότυπα για τη διασφάλιση της δημιουργίας και της διανομής αξίας σε όλους και με ισόρροπο τρόπο αποτελεί το νέο μοντέλο που πρεσβεύουν τόσο οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης για το 2030 όσο και οι αλλαγές που σημειώνονται σχετικά με τη μετάβαση και την επανεκκίνηση της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας μετά την πανδημία.
Σίγουρα δεν υπάρχουν έτοιμες λύσεις. Η εκούσια ωστόσο συμμόρφωση με τις αρχές της ΕΚΕ και η ενσωμάτωσή τους στη λήψη αποφάσεων και στη στρατηγική αποτελεί την αρχή της λύσης που επιδιώκουμε για να δημιουργήσουμε το νέο οικονομικό και επιχειρηματικό μοντέλο. Όπως έχουν ήδη Πει πολλοί και συμφωνούμε όλοι, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε με τα εργαλεία και τα μέσα του 19ου και του 20ου αιώνα ενώ βρισκόμαστε ήδη στον 21ο.
*πρόεδρος, CSR Hellas
