του Γιάννη Κολλάτου*
Η ανησυχία του κυβερνητικού επιτελείου για το κύμα ανατιμήσεων σε τρόφιμα και ενέργεια έρχεται κάπως όψιμα, με δεδομένο ότι εγκαίρως, εδώ και καιρό, έχουμε αναφερθεί στο ράλι τιμών σε βασικά αγαθά, όπως σιτάρι, πετρέλαιο, φρούτα, πρόβειο γάλα.
Η απάντηση βέβαια είναι η οργάνωση της παραγωγής, η υποβοήθηση της πραγματικής οικονομίας, η στόχευση ώστε το Ταμείο Ανάκαμψης να συμπεριλάβει εκείνα τα έργα που θα μας οδηγήσουν στη νέα οικονομία και στην αύξηση της δικής μας παραγωγής τροφίμων.
Η παγκόσμια οικονομία αλλάζει με ραγδαίο ρυθμό, επιστρέφει ο προστατευτισμός, η κλιματική κρίση δημιουργεί νέα δεδομένα, ενώ η πανδημία με τις απαγορεύσεις στη διακίνηση προσώπων και αγαθών διαμορφώνει νέες σταθερές. Μη λησμονούμε εξάλλου ότι σιτάρι, βαμβάκι, γάλα είχαν σταθερές τιμές εδώ και μία δεκαετία και κάποτε θα δινόταν το έναυσμα για έναν ανοδικό κύκλο.
Το πρόβλημα είναι ότι ο τιμάριθμους και η ακρίβεια πλήττουν κυρίως τους οικονομικά αδυνάμους και τους μισθωτούς, σε επίπεδο πολιτών, ενώ σε επίπεδο κρατών μένουν στη δεύτερη ταχύτητα όσοι δεν έχουν οργανώσει την παραγωγή τους και εξαρτώνται από τις εισαγωγές για την ικανοποίηση βασικών αναγκών...
Από τη μια λοιπόν η πανδημία, από την άλλη η κλιματική κρίση, έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα, ενώ η Ελλάδα ήδη έχει αρχίσει να καταγράφει τις απώλειες στον εξαγωγικό τομέα από τις θεομηνίες που την έπληξαν τους τελευταίους μήνες, με αποκορύφωμα τον παγετό.
Ο τομέας της βιομηχανίας κομπόστας ροδάκινου αναζητεί εναγωνίως πρώτη ύλη, μια και η μείωση της παραγωγής βιομηχανικού ροδάκινου αλλά και βερίκοκου και αχλαδιού είναι σημαντική, καθώς επλήγησαν από τους ανοιξιάτικους παγετούς κατά 60%-70%. Εκείνο που παραμένει δυσεξήγητο είναι το πρωτοφανές ράλι στην τιμή του σκληρού σιταριού, που ετοιμάζεται να σπάσει ακόμα και το φράγμα των 50 λεπτών το κιλό, τιμή ρεκόρ όλων των εποχών. Η ιλιγγιώδης αύξηση στην τιμή των σιτηρών ωστόσο φέρνει σοβαρές ανατιμήσεις σε ψωμί, μακαρόνια και αρτοσκευάσματα, της τάξης
του 20%-25%, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους καταναλωτές που βλέπουν να έρχεται ένα πρωτοφανές κύμα ακρίβειας. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στον συνεταιρισμό της Χάλκης Λάρισας και σε μία ομάδα παραγωγών της Γλαύκης προσφέρονται τιμές από τους εμπόρους στα 47 λεπτά το κιλό τις τελευταίες ημέρες, ενώ ο δείκτης Φότζια οδεύει προς τα 500 ευρώ ο τόνος. Όσο βλέπουν αυτό το ράλι τιμών οι παραγωγοί, που το έχουν αποθηκεύσει εν τω μεταξύ, δεν λένε να πουλήσουν και έτσι συνεχίζει η ζήτηση να υπερισχύει της προσφοράς και οι τιμές να εκτινάσσονται.
Πολλές είναι οι αιτίες για τη φρενήρη άνοδο των σιτηρών. Η πρώτη όμως είναι η χαμηλή παραγωγή τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη (Γαλλία και Ιταλία, όπου είχαμε ξηρασία). Η δεύτερη είναι η πολύ χαμηλή παραγωγή εφέτος στον Καναδά. Από τα 6,6 εκατομμύρια τόνους πέρυσι, έπεσε εφέτος λόγω ξηρασίας και καύσωνα στα 3,8 εκατομμύρια τόνους. Πάντως ο ίδιος ο Καναδάς καταναλώνει ετησίως περί τους 600.000 τόνους μόλις και οι υπόλοιπες ποσότητες πάνε για εξαγωγή.
Ωστόσο εφέτος έχουν εκτοξευθεί και τα μεταφορικά κόστη από τα ναύλα, γεγονός που καθιστά ασύμφορη τη μεταφορά σιτηρών από τον Καναδά στην Ευρώπη και στην Αφρική. Έτσι η ζήτηση υπερισχύει κατά πολύ της προσφοράς, με αποτέλεσμα να καταγράφονται τιμές ρεκόρ, ενώ η εκτίμηση είναι πως οι ανοδικές τάσεις θα συνεχιστούν. Μεγάλα πολυπληθή κράτη όπως η Κίνα, η Ινδία και η Αίγυπτος ζητούν από την αγορά πολύ μεγάλες ποσότητες. Η Αίγυπτος, για παράδειγμα, βγαίνει στην αγορά αναζητώντας 550.000 τόνους σκληρού σιταριού.
Το βαμβάκι πάνω από τα 60 λεπτά. Την ίδια ώρα έχουμε λίγο πριν από τη συγκομιδή και εντυπωσιακές διεθνείς τιμές για το βαμβάκι. Για πρώτη φορά στα χρονικά καταγράφονται τιμές στο σύσπορο που ξεπερνούν τα 60 λεπτά το κιλό. Αυτό δίνει θάρρος σε όσους επέμειναν στην καλλιέργεια να τη συνεχίσουν, με δεδομένο ότι την τελευταία δεκαετία οι τιμές επέμεναν σταθερά κάτω από τα 50 λεπτά το κιλό, έτσι ώστε να καλύπτεται οριακά το κόστος παραγωγής.
*μηχανικός με μεταπτυχιακό στη Βιοτεχνολογία
