Η ΥΠΟΘΕΣΗ CAHUZAC

του Γιώργου Πρεβελάκη

Για μια Προεδρία η οποία προεκλογικά διεκήρυττε «un gouvernement exemplaire», το σκάνδαλο αυτό διέψευσε εμπράκτως τα υπεσχημένα.

Η υπόθεση αυτή αναζωπύρωσε την παλαιά αντιπαλότητα Γαλλίας-Ελβετίας. Το εβδομαδιαίο έντυπο της Λωζάννης L'Hebdo απάντησε εμμέσως, πλην σαφώς, στις γαλλικές ρητορικές επιθέσεις στο ελβετικό τραπεζικό σύστημα, αποδίδοντας την πτώση του Jérôme Cahuzac στο γαλλικό βιομηχανο-στρατιωτικό κατεστημένο: ο τέως Υπουργός ετοίμαζε μια σοβαρή περικοπή στις αμυντικές δαπάνες. Η ανατροπή του, όχι μόνον απεμάκρυνε την άμεση απειλή για την στρατιωτική ισχύ της Γαλλίας και τα συνεπαγόμενα συμφέροντα, αλλά λειτούργησε και ως προειδοποίηση. Σημειωτέον ότι ο λόγος αμυντικών δαπανών προς το γαλλικό ακαθάριστο εγχώριο προϊόν πέρασε από 5,4% στο 1,6% από την εποχή του De Gaulle ώς σήμερα και κινδυνεύει να μειωθεί στο 1,1% με τις νέες περικοπές (πηγή : Le Point).

Εφ’όσον ευσταθεί, η πληροφορία του L'Hebdo θέτει μείζον πολιτικό πρόβλημα. Ισοδυναμεί με καταγγελία για οιονεί πραξικόπημα, προερχόμενο από μια μερίδα του γαλλικού Κράτους και της γαλλικής οικονομίας. Παλαιότερα, οι συνταγματάρχες και οι στρατηγοί εκμεταλλεύονταν την στρατιωτική ισχύ την οποία τους είχε εμπιστευθεί το Κράτος για να επιβάλουν manu militari τις πολιτικές τους απόψεις. Σήμερα, όσοι ελέγχουν τις υπηρεσίες πληροφοριών, στρατιωτικές, οικονομικές ή άλλες, μπορούν να χρησιμοποιούν επιλεκτικά τα συλλεγέντα στοιχεία για να εκβιάζουν τις αποφάσεις.

Σε αυτή την νέα μετα-μοντέρνα και αναίμακτη μορφή πραξικοπήματος, οι κρατικοί φορείς δεν έχουν το μονοπώλιο. Απαιτείται, απλώς, ισχυρή τεχνογνωσία και συναφείς εξοπλισμοί. Αξιοποιείται, έτσι, η πληθώρα στοιχείων τα οποία εκπέμπει συνεχώς, εκουσίως ή ακουσίως, ο κάθε πολίτης, με τηλε-συνομιλίες, ηλεκτρονικές χρηματικές συναλλαγές, κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο, "αυτοκατάδοση" μέσω Facebook… Ξένες δυνάμεις και μεγάλα οικονομικά συγκροτήματα μπορούν, με τον τρόπο αυτό, να επηρεάζουν δραστικά την πολιτική ηγεσία ενός Κράτους-στόχου.

Η σκανδαλοθηρία και η σκανδαλολογία αποτελούν, επομένως, την αχίλλειο πτέρνα των πολιτικών συστημάτων. Η εξόντωση των πολιτικών αντιπάλων, αντί των πάλαι ποτέ δολοφονιών, σήμερα οργανώνεται μέσω αποκαλύψεων, ενίοτε και κατασκευασμένων, οι οποίες προβάλλονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Οι αποπροσανατολισμένες και απογοητευμένες λαϊκές μάζες ακολουθούν τις επικοινωνιακές ανθρωποθυσίες, χωρίς συναίσθηση των διακυβευμάτων. Ιδιαίτερα όταν η δικαιοσύνη αργεί να διαλευκάνει τις σχετικές υποθέσεις, το τεκμήριο της αθωότητος εξαφανίζεται.

Εφ’όσον αυτή η παρέκκλιση επιβεβαιωθεί και συνεχιστεί, η Δημοκρατία απειλείται σοβαρά. Οι αποφάσεις θα προκύπτουν σύμφωνα με την ισορροπία δυνάμεως ανάμεσα σε παράγοντες χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, οι οποίοι έχουν την δύναμη να ελέγχουν την συλλογή και την διάδοση της πληροφορίας. Το αίτημα της διαφάνειας οδηγεί στην αναίρεσή της: σκοτεινές και αδιαφανείς δυνάμεις επιβάλλονται σε δημοκρατικά εκλεγμένους πολιτικούς.

Η πρόσφατη πολιτική και κοινωνική παρακμή έχει προσφέρει τεράστιες δυνατότητες προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τι απάντηση μπορεί να δοθεί σε μια τέτοια απειλή; Η ηθική εξυγίανση, ασφαλώς απαραίτητη, αποτελεί μακρά διαδικασία δεν λύνει το άμεσο πολιτικό πρόβλημα.

Μια συμπληρωματική « σκανδαλολογική » ασυλία, θα αχρήστευε μεν τις μεθόδους αυτές, αλλά θα επεδείνωνε το ήδη βαθύ ρήγμα ανάμεσα στην πολιτική ελίτ και τους πολίτες, με αποτέλεσμα να ενισχυθούν οι λαϊκιστικές πολιτικές δυνάμεις.

Οι νέες αυτές προβληματικές αποδεικνύουν ακόμη μια φορά ότι η Δημοκρατία δεν είναι ποτέ κεκτημένη, αλλά χρειάζεται να επανα-ανακαλύπτεται συνεχώς. Μετά την δεκαετία του 1970, θεωρήθηκε ότι έληξαν στην Ευρώπη οι πολιτικές ανωμαλίες-τουλάχιστον με την μορφή στρατιωτικών πραξικοπημάτων. Τώρα, όμως, εμφανίζονται νέες "μετα-μοντέρνες" παρεκκλίσεις, για τις οποίες δεν έχουμε επινοήσει τις κατάλληλες αντιδράσεις.

Ανεξαρτήτως της βασιμότητας των εκατέρωθεν κατηγοριών, η υπόθεση Cahuzac φέρνει στην επιφάνεια καταστάσεις και μηχανισμούς οι οποίοι οδηγούν αναγκαστικά σε σοβαρές ανησυχητικές σκέψεις και ως προς τα καθ'ημάς. Στην Γαλλία, το πρόβλημα, εφ’όσον υπάρχει, αφορά την λειτουργία της Δημοκρατίας. Σε μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα, ο έλεγχος της πληροφορίας αναφέρεται κυρίως στο μέγιστο ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας.