του Κωνσταντίνου Μουσουρούλη
Η χώρα δεν διέθετε κανένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ύφεσης στην οποία περιέρχονταν σταδιακά οι λιγνιτικές περιοχές, όταν, από το 2010 και μετά, για καθαρά συστημικούς λόγους (διαφοροποίηση ενεργειακού μείγματος, αύξηση κόστους αερίων ρύπων κ.λπ.), άρχισε να μειώνεται η εντατική εκμετάλλευση του λιγνίτη και να συρρικνώνεται η παραγωγή, συμπαρασύροντας θέσεις εργασίας. Κανείς δεν σκέφθηκε να γράψει ένα σχέδιο, ένα πρόγραμμα, να αναζητήσει πόρους και να εξασφαλίσει κίνητρα. Είναι η πρώτη φορά σε μια περίοδο δέκα και πλέον ετών συνεχούς μείωσης της λιγνιτικής δραστηριότητας που σχεδιάζεται ένα ειδικό Πρόγραμμα στήριξης των επηρεαζόμενων επιχειρήσεων του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα, προκειμένου να αναπτύξουν νέες βιώσιμες δραστηριότητες αξιοποιώντας την εμπειρία και τεχνογνωσία που διαθέτουν.
Το Πρόγραμμα σχεδίασε η Συντονιστική Επιτροπή Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και χρηματοδοτεί το Πράσινο Ταμείο από τα έσοδα πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών. Δικαιούχοι των επιχορηγήσεων είναι οι επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες και αγαθά άμεσα προς τη ΔΕΗ ΑΕ ως Εργολάβοι ή Υπεργολάβοι και διαθέτουν έδρα ή υποκατάστημα στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας ή εντός του Δήμου Μεγαλόπολης.
Το Πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ, υλοποιείται μέσω Ενδιάμεσου Φορέα (ΕΦΕΠΑΕ) με μια απλή διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων και άμεση αξιολόγηση των αιτήσεων έως την εξάντληση των διαθέσιμων πόρων. Οι αιτήσεις αφορούν έργα αξίας από 20 έως 200 χιλιάδες ευρώ, τα οποία θα επιχορηγούνται σε ποσοστό 80% του εγκεκριμένου προϋπολογισμού τους. Τα αποτελέσματα του Προγράμματος θα αξιολογούνται κατά τους πρώτους μήνες εφαρμογής του, ώστε να ληφθούν υπόψη για τον σχεδιασμό των Προγραμμάτων που θα ακολουθήσουν στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ, και συγκεκριμένα του Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027 για την αναζωογόνηση της παραγωγικής βάσης των λιγνιτικών περιοχών.
Παράλληλα, η Συντονιστική Επιτροπή, σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ, σχεδίασε ένα Πρόγραμμα προϋπολογισμού 107 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της απασχόλησης και της τοπικής επιχειρηματικότητας με χρηματοδότηση από πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου της περιόδου 2014-2020. Το Πρόγραμμα, με φορέα υλοποίησης τον ίδιο Οργανισμό, αφορά ανέργους εγγεγραμμένους στο μητρώο του, και περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες δράσεων αποκλειστικά για τις λιγνιτικές περιοχές. Μία από τις δράσεις αυτές, προϋπολογισμού 48 εκατ. ευρώ, στοχεύει στη δημιουργία 3.400 νέων θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης και την πλήρωσή τους από ανέργους οι οποίοι εργάζονταν ως έκτακτο προσωπικό της ΔΕΗ ΑΕ ή σε εργολάβους της επιχείρησης που δραστηριοποιούνται στον τομέα των μεταφορών και χωματουργικών εργασιών, ή σε προμηθευτές της επιχείρησης. Μια άλλη δράση προϋπολογισμού 14 εκατ. ευρώ στοχεύει στην προετοιμασία 2.000 ανέργων ηλικίας 18 έως 29 ετών, αποφοίτων οποιασδήποτε εκπαιδευτικής βαθμίδας, για την ομαλή ένταξή τους στην τοπική αγορά εργασίας. Προβλέπονται επίσης δράσεις κατάρτισης και πρακτικής άσκησης σε τοπικές επιχειρήσεις, προϋπολογισμού 18 εκατ. ευρώ, καθώς και ένα πιλοτικό Πρόγραμμα προϋπολογισμού 3 εκατ. ευρώ, για την προσέλκυση από τις όμορες περιοχές, ανθρώπινου δυναμικού με αυξημένα προσόντα με στόχο την κάλυψη των αναγκών των επιχειρήσεων που ήδη δραστηριοποιούνται στις λιγνιτικές περιοχές.
